از مسجد اسماعیل بیگ بناب چه می‌دانید؟

به گزارش سلام نو، مسجد اسماعیل بیگ پس از مساجد مهرآباد و میدان بناب، یکی از بناهای زیبا و مستحکم بناب به شمار میرود که از نقطه نظر ساختمان و همچنین ایوانی که در جلوی شبستان آن ساخته شده، یکی از آثار جالب دوران صفوی است. ایوان تا آنجا که ممکن بوده، پرشکوه و جالب بنا شده و چهار ستون چوبی آن دارای سرستون های زیبایی است که تا حدودی ایوان عالی قاپو و چهل ستون اصفهان را به خاطر می آورد.

نکته مهم در خاصیت و جذابیت این بنا، نمایش گوشه هایی از سبک معماری و هنر تزئینی ایران باستان در بخشهایی از این فضای مقدس است که بدون هیچ کاستی آن را به صورت یک اثر تاریخی مهم و ماندگار در آورده است.

این اثر در تاریخ ۱۶ اسفند ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۶۱۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این مسجد که در ضلع غربی میدان عالی قاپور یا همان مجموعه کهندژ بناب قدیم بنا شده، از لحاظ نوع معماری متعلق به عصر صفوی است. اما در این اثر نوشته یا لوحی که نام بانی و تاریخ ساخت آن بوده باشد، به چشم نمی خورد. گمان میرود که این نوشته ها در جریان تعمیرات و نقاشی های بنا مخدوش شده و از بین رفته است. لیکن چنانکه از نام مسجد برمی آید، بانی آن شخصی بنام اسماعیل بیگ بوده است. با اینکه از شخصیت نام برده اطلاعی در دست نیست، اما می توان گفت او خویش آوندی نزدیگی با ( منصور بیگ ) که ظاهرا حاکم بناب و یا بیگلربیگی آذربایجان بوده و در کتیبه مسجد مهرآباد، نامی از او رفته، داشته است. شاید هم بعد از فوت نام برده به حکومت بناب رسیده و این بنا در عهد وی ساخته شده است. گفتنی است که احداث و مرمت اماکن مذهبی، توسط (بیگها ) در عصر صفوی امری رایج و معمول بوده است. چنانکه ( الحق بیگ ) از بیگهای مقتدر و با نفوذ دوره شاه عباس صفوی اقدام به ایجاد و بازسازی مصلایی در یزد می کند.

معماری بنا:

نمای عمومی بنا آجری است. ایوان دیدنی و دل گشای آن دارای چهار ستون چوبی با سر ستونهای تزئین شده است که قطاری از گوشواره های مقرنس که از پایین به بالا تدریجا برحجم آنها اضافه می شود، با جلوه ای از رنگهای طلایی، نقره ای و سفید و لاجوردی، جذابیت ویژه ای به این ستونها می بخشد.ایوان تا آنجا که ممکن بوده، پرشکوه و جالب بنا شده و چهار ستون چوبی آن دارای سرستون های زیبایی است که تا حدودی ایوان عالی قاپو و چهل ستون اصفهان را به خاطر می آورد. دیوارهای ایوان، تنها با آجرچینی ساده و خفته راسته تزیین گردیده است. دربالای در ورودی و طرفین آن، مجموعا پنج پنجره ارسی با شیشه های رنگین به چشم می خورد. پس از عبور از در چوبی ضلع شمالی بنا که از طریق فضای ایوان صورت می گیرد، محوطه چهارگوشی که به کفش کن تعلق دارد به وسیله نرده چوبین از شبستان جدا می گردد. در سمت غربی این قسمت راه پله ای وجود دارد که ادامه آن به محل بالکن زنانه که در امتداد قسمت غربی صحن ساخته شده است، منتهی می شود. در سمت راست پله بالکن و ابتدای ورودی دهلیز، فضایی برای آبدارخانه و پذیرایی اختصاص داده شده است. صحن بنا را در هنگام روز تعداد زیادی پنجره یا شیشه رنگارنگ غرق در نور نموده و شب هنگام نیز چراغهای شیشه ای بالای سر، آویزان شده، مه غلیظ حاصل از روشنایی ملایم سرخ فام را پراکنده می سازد. این فروغ از فضای مسجد بسان ستارگان درخشانی است که به حضور حاکمیت ذات بی همتا در جهان خاکی گواهی می دهد. نیاز روشنایی صحن از طریق روزنه ها و پنجره های متعدد که در جهات مختلف جای دارند، با دقت و مطالعه خاصی تأمین شده است.

شبستان مسجد دارای هشت ستون چوبی با سرستون های مقرنس زیبا و پایه ستون های سنگی است که سقف چوبی برروی آنها استوار شده است . فضای شبستان درکل ساده و تنها نمود تزیینی آن، شبکه بندی های پنجره و شیشه های رنگی آنها ست که به هنگام تابش آفتاب، به فضای داخل مسجد جلوه ای خاص می بخشد . مصالح اصلی مسجد را سنگ وآجر و چوب تشکیل می دهد. پیکره چوبی درون بنا از بهترین نوع چوب آرایش گرفته، هنوز در کمال نیرومندی و اقتدار پا برجاست و دست روزگار نتوانسته هیکل تنومند و چهره جذاب آن را فرسوده کند.

آدرس:

آذربایجان‌شرقی، شهرستان بناب، خیابان شهید بهشتی

منبع: تریپ یار