به گزارش سلام نو به نقل از تریپ یار، برج لاجیم که در روستای لاجیم منطقه سوادکوه واقع شده، سهواً به مقبره امامزاده عبدالله معروف شده است. برج لاجیم در زمان تسلط آل زیار بر طبرستان در فاصله سالهای ۳۱۶ الی ۴۴۳ هجری قمری ساخته شده است. اهمیت برج لاجیم بیشتر به دلیل دارا بودن کتیبه پهلوی در کنار کتیبه کوفی است. همچنین خط کوفی این کتیبه، از نظر زیبایی و ارزش هنری، از زیباترین نمونه های خط کوفی تزئینی به شمار می رود.
برج لاجیم در روستای لاجیم از دهستان کسیلیان شهرستان سوادکوه واقع شده است. به عقیده آندره گدار ایران شناس فقید، لاجیم در حقیقت شهری با برج و باروی مستحکم بود. برج باستانی لاجیم با ۱۵۰۰ سال قدمت نگین درخشان این روستا محسوب می شود. در سال ۱۹۶۲ برج لاجیم توسط یکی از باستان شناسان خارجی به نام «ویلی» مورد مطالعه قرار گرفته است. در این بررسی، کتیبه ای به خط کوفیِ تزئینی در قسمت زیر سقف آن مشاهده شده که فقط دو کلمهٔ آن باقی مانده و بقیهٔ آن فرو ریخته است. خط کوفی این کتیبه، از نظر زیبایی و ارزش‌های هنری، از زیباترین نمونه های خط کوفی تزئینی به شمار می رود.
اهمیت برج لاجیم مانند برج رسکت، بیشتر به دلیل دارا بودن کتیبه پهلوی در کنار کتیبه کوفی است. این امر نشان میدهد که در قرن پنجم هجری قمری در این قسمت از ایران، حکمرانان وقت علاوه بر توجه به هنر دوران قبل از اسلام به خط رایج در دوره حکومت شاهان ساسانی نیز اهمیت می دادند.
بنای برج لاجیم متعلق به حد فاصل میان سقوط نخستین سلسله باوندی و ظهور دومین سلسله این خاندان است. در این دوره هفتاد ساله، تمامی نواحی مازندران زیر تسلط آل زیار بود. ولی آنها بر کوهستان ها تسلط نداشتند و باوندیان بازنده منتظر فرصت بودند که املاک خود را باز پس گیرند.
بر پایه روایات تاریخی منقول از ابن اسفندیار، در زمان حکومت آلب ارسلان در سالهای ۴۵۵ تا ۴۶۶ هجری قمری سپهبد قارن بن سرخاب تا اندازه ای توانست که بر مازندران تسلط یابد و قدرت خاندان وشمگیر را به زوال بکشاند. محل اقامت حکام باوندی در کوهستان های جنوب شهر ساری بود.
برج لاجیم تحت تأثیر تفکرات مذهبی مردم روستا به امام زاده عبدالله شهرت یافت ولی نگاه مذهبی مردم محل به برج باعث حفظ و نگهداری آن نیز شده است
معماری بنا
این بنای تاریخی در خارج با یک گنبد مخروطی ساده و ظریف پوشیده شده است که در داخل به حالت مدور تغییر شکل می دهد. محیط دایره بنا در قاعده ۲۶۸۰ سانتی متر، قطر فضای داخلی ۵۴۷ سانتی متر و پهنای ورودی آن ۱۱۲ سانتی متر می باشد. ورودی این بنای آجری در سمت شرق است و پایه گنبد به وسیله یک ردیف طاق نما تزئین شده است. در کمربند زیر گنبد دو کتیبه به خط کوفی و پهلوی بر روی هم قرار گرفته است. این دو کتیبه بشکل زیبایی با آجرهای تراش خورده در زمینه ای از گچ سفید نصب شده اند. کتیبه با خط کوفی نام کیا اسماعیل ابوالفوراس شهریار ابن عباس صاحب بنا و تاریخ ۴۱۳ هجری قمری را نشان می دهد. متن کتیبه چنین است: بسم الله الرحمن الرحیم. هذا قبر القیم الکیا الجلیل ابوالفوراس شهریار بن العباس بن شهریار مولی امیرالمؤمنین رحمه الله امر بینائه فی سنه ثلاث محشر و اربعمانه، عمل الحسن بن علی.
تاریخچه مرمت برج لاجیم
انجمن آثار ملی ایران مبلغی برای تعمیر بنای برج در نظر گرفت و معمار اداره کل باستان شناسی با همکاری سرپرستان کارخانه " تراورس سازی شیرگاه "موفق به بازدید از آن شد و چون نیاز به آجر و مصالح دیگر برای تعمیر بنا بود تمام مواد از تهران فرستاده شد و کار تعمیر برج در سال ۱۳۳۸ خورشیدی، روی داربست های چوبی انجام شد.
پس از آن تا پیش از سال ۱۳۸۲، چند بار این برج مرمت شد که به طور خلاصه اقدامات زیر روی آن انجام شده است:
۱- بازسازی گنبد و مرمت بخشی از قطاربندی های پای گنبد
۲- احداث ناکش در پای بنا
اقدامات مرمتی پس از سال ۸۲ تا کنون که توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان مازندران انجام شده است:
۱- نصب داربست فلزی
۲- پاک سازی و بهبود فضای اطراف بنا
۳- مرمت آجرهای فرسوده تا ارتفاع بیش از یک متردر بدنه بنا
۴- برداشت بندکشی های سیمانی و بندکشی مجدد با ملات همگون
۵- از بین بردن گلسنگ ها، درختچه ها و علف ها از بدنه بنا و گنبد
مسیر دسترسی:
جاده دسترسی به روستای لاجیم از شهر زیرآب آغاز شده و پس از طی یک مسافت ۲۷ کیلومتری به سر گردنه مرتفعی می رسد که از طبیعت و ارتفاعات جنگلی خارج و به چمنزار و بوته زارهای زیبا بدل می گردد. در میان سبزه زار وسیع و گسترده یک منطقه بدون پوشش بوته ای مانند شبه جزیره ای که از سه طرف به پرتگاه های عمیق مشرف است به چشم می خورد. در حاشیه پرتگاه در قدیم خندقی با دیوارهای عظیم وجود داشته است که احتمالاً قلعه‌ای وسیع و پر اهمیت را تشکیل می داد که برج مشهور لاجیم را در میان آن بنا کرده بودند.
راه دیگر از طریق جنگل و از میانه راه خاکی ساری به کیاسر به روستای لاجیم منتهی می گردد.
نظر شما