به گزارش سلام نو، تنها کلیسای باقیمانده از دوران ساسانی در جزیره خارگ کلیسای نسطوریان است که می توان آنرا نماد بارز تعلق خلیج فارس به ایران دانست. این جزیره در عصر ساسانیان میزبان جماعت بزرگی از نسطوریان بوده است. نمونه های گچبری بدست آمده از این کلیسا، پنج قطعه با نقوش گیاهی و نقش صلیب هستند که اکنون در مخزن موزه ملی ایران نگهداری می شوند. این اثر در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۲۰۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قدمت کلیسای نسطوری جزیره خارگ متعلق به دوران ساسانی و مربوط به قوم پالمیر است که در کنار ساحل خلیج فارس در این جزیره قرار گرفته است. در آن زمان شهر بخت اردشیر یا ریشهر فعلی در دوازده کیلومتری بوشهر یکی از مهمترین مراکز مسیحیان ایران بود که تا جزیره خارگ فاصله چندانی نداشت. بندری که قدمت تاریخی آن به عهد ایلام می رسد و در آن زمان با عنوان لیان شناخته می شد. پروفسور گیرشمن، در طول سال های فعالیت در ایران، از جمله بوشهر، کتابی کوچک به نام «خارک» نوشته است. او یکی از مهم ترین محققان تاریخ ایران و خارک در دوران معاصر است. وی در کاوش های باستان شناسی خود در جزیره خارک در سال ۱۳۳۷، به بقایا و شالوده کلیسایی دست یافت که به گفته او، کلیسایی متعلق به نسطوریان است.
روایت پروفسور گیرشمن از کلیسای نسطوریان خارگ چنین است: «کشیشان نسطوری خارگ به بهای کوششی بسیار، طولانی و طاقت فرسا، کلیسایی زیبا بنا نهادند که با قطعات بزرگ سنگ تراشیده ساخته شده بود و صحن سه گانه ای به سبک ساسانی دارد که قسمت میانی آن از صحن های جانبی بزرگ تر است. بلندی طاق هایی که سه قسمت صحن را می پوشاند محتملا می بایست در حدود شش هفت متر بوده باشد. دیگر قسمت های کلیسا چنین اند: محل همسرایان، محراب، خزانه (جای نگهداری اشیایی که در عشاء ربانی به کار می رود)، جامه خانه (اطاقی که البسه و زیورآلات مخصوص تشریفات کلیسایی را در آنجا نگهداری می کنند). از دیگر قسمت های این کلیسا نیز می توان از تالار کتابخانه و تالار مجمع کشیشان نام برد. اطراف صحن کلیسا میدانگاه بزرگی است که خانه های صومعه را شامل می شود که مشتمل بر حدود شصت حجره است که هر یک دارای سه قسمت کوچک می باشد که یکی از آنها جای خواب بوده است. همچنین در چند صد متری کلیسا چندین ویرانه کوچک به فواصل زیاد از یکدیگر وجود دارد که خانه های کشیشان را شامل می شود.» در تحقیقات پروفسور گیرشمن به گچبری های این کلیسا اشاره شده است و نمونه های گچبری به دست‌آمده از خارگ، پنج قطعه با نقوش گیاهی و نقش صلیب هستند که اکنون در مخزن موزه ملی ایران نگهداری می شوند. این گچبری ها مدتی پیش توسط موزه ملی در نمایشگاهی با عنوان تزئینات گچبری دوره ساسانی در معرض دید عموم قرار گرفت. لازم به ذکر است در نزدیکی کلیسای نسطوریان مجتمع های پالایشگاهی نفتی قرار گرفته که آلایندگی های این مجتمع آسیب جدی به این اثر وارد می‌کند.
منبع: تریپ یار
نظر شما