به گزارش سلام نو به نقل از تریپ یار، مناره چهل دختران که در محله کهن جویباره اصفهان قرار دارد یکی از پنج مناره قدیمی ایران است که تاریخ ساخت آن بنا به آجر نوشته های روی آن به سال ۵۰۱ هجری قمری بر می گرد. این بنا در دوره پادشاهی سلطان محمد بن ملکشاه سلجوقی ساخته شده است که ارتفاع آن نزدیک به ۳۰ متر می باشد. منار چهل دختران با هویت ترین منار و تنها منار کتیبه دار منفرد اصفهان شناخته می شود که در برگیرنده ارزش های هنری و تاریخی است.
منار چهل دختران، به شماره ۲۳۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تزئینات مناره چهل دختران:
تزئینات این مناره آجری است و به سه کتیبه مزین است که دو تای آن به خط کوفی و یکی به خط نسخ است، مناره چهل دختران در محله جوباره قرار گرفته است.
این مناره رفیع که از آجر ساخته شده میله ای مدور به ارتفاع ۲۴ متر است که با پایه جمعاً ۲۹ متر ارتفاع دارد. اولین کتیبه که به خط کوفی است شامل آیات ۲، ۳ و ۴ از سوره طه است. کتیبه دیگر که به خط نسخ است، شامل عبارات مذهبی است که قسمت هائی از آن محو شده است. سومین قسمت که به خط کوفی است تاریخ ۵۰۱ هجری را برخود دارد. اکثر پژوهشگران ارزش اصلی کتیبه های این مناره را در خط نسخ آن می دانند چرا که این ویژگی منار چهل دختران را منحصر بفرد کرده است.
در کتیبه نام واقف آن ابی الفتح نهوجی است و سال ساخت آن نیز ۵۰۱ ه.ق است. این کتیبه به خط عربی و در ۶ سطر است. بد نیست بدانیم این مناره از دارایی سپهسالار آبی الفتح نهو جی به دلیل نزدیکی به در گاه خدا بنا شده است.
وجه تسمیه:
علت نامگذاری این منار به «چهل دختران» به طور کامل روشن نیست اما می دانیم که این نام را در برخی دیگر از شهرهای ایران همچون قم، تهران، سمنان، شاهرود، یزد، نایین و دامغان در دوره های مختلف تاریخی بر شماری از بناهای آرامگاهی یا زیارتگاهی نهاده اند. همچنین در اصفهان قدیم دست کم چهار مکان دیگر به این نام خوانده می شدند که همگی در گورستان ها و یا در نزدیکی آنها بوده اند. همچنین روشن است که این نام، ترکیبی از عدد «چهل» به نشانه تقدس یا تکثر و «دختر» به عنوان نماد زنانگی می باشد. بنابراین بعید نیست که نام چهل دختران را به واسطه نزدیکی این منار با آرامگاه یا بقعه ای ستوده به همین نام بر مناره نهاده باشند که به احتمال زیاد آرامگاه یا زیارتگاهی زنانه بوده است.
شماری از بناهای آرامگاهی در ایران که نام چهل دختران بر خود دارند یا با نام های دیگری همچون بی‌بی، خاتون، بانو، دختر و مادر شناخته می شوند، در شمار زیارتگاههای زنان بوده اند که به نظر می رسد ارادت به این بناها ریشه در باورهای ایران باستان و اعتقاد به ایزدبانو آناهیتا یا «ناهید» دارد.
اما این منار در میان برخی از ساکنان قدیمی محل، به نام منار «گارلنگ» نیز نامیده می شود که دگرش یافته نام کشیش جیمز گارلند (J.L.Garland) یک انگلیسی مبلغ دین مسیحی مذهب پروتستان است که در حدود اوایل قرن بیستم میلادی به مدت ۳۵ سال در میان یهودیان اصفهان و در یکی از خانه های مجاور این مناره زندگی می کرد و به کار تبلیغ آیین مسیح در میان یهودیان اصفهان مشغول بود و پس از درگذشت در آرامگاه ارامنه اصفهان به خاک سپرده شد. عمارتی که محل سکونت او بوده است هنوز به نام عمارت گارلند نامیده می شود.
تاریخ ساخت:
برخلاف سایر منارهای تاریخی موجود در اصفهان که اطلاعات دقیقی از سازندگان و سال ساخت آنها در دسترس نیست، نام سازنده و سال ساخت منار چهل دختران به روشنی بر روی آن ثبت شده است از اینرو، در شهر منارهای تاریخی، منار چهل دختران با هویت ترین منار و تنها منار کتیبه دار منفرد شناخته می شود که دربرگیرنده ارزش های هنری و تاریخی می باشد.
فضیلت و خواص سوره طه که چند آیه آن روی مناره چهل دختران با آجر کاری نوشته شده است:
طه، بیستمین سوره قرآن است که مکی و ۱۳۵ آیه دارد.
آثار و برکات سوره طه
۱) گرفتن جواب مثبت در خواستگاری
از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده: « هر کس سوره (طه) را بنویسد و در پارچه سبزی قرار داده و به خواستگاری برود، خواستگاری اش رد نمی شود و حاجتش برآورده می شود ..»
۲) آسان شدن ازدواج
روایت از امام صادق علیه السلام: «هر کس که خواستگاری ندارد یا به خواستگاریش جواب نمی دهند سوره طه را بنویسد و بشوید و آب آن را بر صورت خود بریزد، خداوند ازدواجش را آسان می کند.»
۳) جهت برآورده شدن حاجات بزرگ
به جهت مطالب عظیم و بزرگ صد بار بگوید «طه» و یک بار سوره «قل هو الله احد» را بخواند و باز صد مرتبه بگوید «طه» و یک مرتبه سوره «قل هو الله » را بخواند تا هفت بار این را تکرار کند، همین که هفت مرتبه «توحید» و هشتصد بار«طه» تمام شد بعد از آن ۱۷ بار سوره «قل هو الله احد» را تا آخر بخواند، خداوند مطلب و حاجت او را برآورده می کند و بی شک عمل خواهد شد. این از مجربات است و آزموده شده است.
۴) ترس از دزدان و حیوانات درنده
نقل از امام موسی کاظم علیه السلام: هر کس در سفر باشد و از دزدان و حیوانات وحشی خوف و وحشت دارد، برای این کار بر گردن حیوانش «لا تخاف درکاً و لا تخشی» سوره طه را بنویسد، پس بدرستی که به اذن خداوند متعال ایمن می شود.
۵) بهبود بیماری های دهان
به جهت هر گونه درد دهان آیات [۵-۱] را بنویسد و با خود دارد.
با توجه به این موضوع بد نیست اشاره کنیم که داستان های جالبی نیز در مورد این منار بیان می شود، گویا در گذشته اهالی اصفهان اعتقاد داشته اند که این منار بخت دختران را باز می کند، رسمی در گذشته رواج داشته به این شکل که دختران دم بخت یا یه کم از زمان بختشان گذشته مقداری گردو می خریدند و در پای و پله های این منار گردوها را شکسته و همراه کشمش به عابران و مردم تعارف می کردند تا بختشان برای ازدواج باز شود.
نظرات