به گزارش سلام نو به نقل از تریپ یار، تکیه معاون‌الملک تکیه معاون الملک از جمله آثار زیبا و باشکوه است که از دوره قاجاریه در کرمانشاه به یادگار مانده است. این اثر در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۹۴۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تکیه در سال ۱۲۸۲ خورشیدی به بهره برداری رسید که در آن زمان به منظور برگزاری آیین ها و مراسم مذهبی و رفع اختلافات قومی و عشایری به کار می رفت. این بنا از سه قسمت حسینیه، زینبیه و عباسیه تشکیل شده است.
امتیاز قابل ملاحظه و استثنایی این بنا در کاشی کاری آن است. به گفته کارشناسان میراث فرهنگی کرمانشاه کاشی های برجسته و نیمه برجسته با نقوش بسیار زیبا و رنگ های صددرصد طبیعی که در این بنا به کار رفته در جهان بی همتاست.
تصاویری که بر روی کاشی ها حک شده شامل صحنه هایی از غزوات محمد (ص)، نبردهای حضرت علی، حوادث کربلا، تصاویر سلاطین باستانی ایران از جمله پادشاهان هخامنشی و تصاویری از تخت جمشید می باشد که در نوع خود بی نظیر هستند.
معماری این نبا را حسن خان معاون الملک در ابتدا به حسین نقاش تهرانی و سید ابوالقاسم مانی واگذار می کند که پس از چندی حسین کاشی پز تهرانی میناچی را نیز برای بازسازی بنا به کرمانشاه دعوت کرد.
تکیه معاون الملک یکی از بناهای به جای مانده دوره قاجاریه در کرمانشاه می باشد که کاشی های منحصر به فردش آن را از دیگر تکایای شهر متمایز می کند . این بنا در بافت قدیم شهر در محله آبشوران قدیم و در خیابان شهید حداد عادل واقع شـده است که بـه دستور حسین خان معروف به معین الرعایا و با کمک سه برادرش بنامهای اکبرخان معاون لشکر، حسنخان معاون‌الملک ، حاج شیخ علی اصغر معینی ساخته شده است. این بنا از سه قسمت تشکیل شده است: قسمت اول را حسینیه، قسمت دوم را زینبیه و قسمت سوم را عباسیه می نامند.
مجموعه بنا در حدود شش متر از سطح خیابان پائین تر است به طوری که برای ورود به حسینیه باید از هفده پله بزرگ عبور کرد. در جنب پله های ورودی، سقاخانه کوچکی وجود دارد که به وسیله کاشی هایی با نقوش حضرت ابوالفضل (ع) تزئین شده است.
حضرت ابوالفضل سوار بر اسب ، شمشیر به کمر و پرچم در دست دارد . روی پرچم جمله « نصر من الله و فتحاً قریب » نوشته شده است . جلوی پای سوار نیز تصویر کودک خردسالی دیده می شود . مردم محل سوار را به حضرت ابوالفضل و تصویر کودک را به حضرت سکینه نسبت می دهند که از عموی خود عباس طلب آب کرده است . از این رو این مکان را محترم شمرده و در آنجا نذر می کنند ، شمع روشن کرده و طلب حاجت می کنند. سراسر نمای مدخل و سردر ورودی بنا نیز با کاشی های نفیس تزئین شده است.
حسینیه در حقیقت صحن کوچکی است که در اطراف آن حجره های دو طبقه و طاق نماهای متعددی قرار گرفته است که سراسر دیوارهای آن با کاشیکاری زیبا آراسته شده است . داخل طاق نماهای این بخش به وسیله تابلوهای کاشیکاری شده پوشیده شده است این تابلوها ، صحنه هایی از عزاداری شامل سینه زنی ، قمه زنی و هم چنین تصاویری از خلفا و سلاطین ایران ، بارگاه حضرت سلیمان را نشان می دهد . علاوه بر کاشی های با نقوش انسانی ، کاشی هایی نیز با نقوش هندسی زیبا به کار رفته است .
در ذیل تابلو مجلس روضه خوانی مرحوم اشرف‌الواعظین، واقع در دیوار جنوبی حسینیه، اشعاری در توصیف بنا و تاریخ خاتمه کاشیکاری آن به چشم می خورد که سروده های واله شاعر کرمانشاهی است و دو بیت ماده تاریخ آن چنین است:
« این عزاخانه چو از حسن عمل گشت تمام سال تاریخش واله ز لب بانی خواست
گفت با نیش معاون پی تاریخ بگو کین حسینیه ز ما بهر عزای شهداست ۱۳۳۶ »
به هنگام مرمت حسینیه آثاری از آینه کاری و گچبری بر دیوارهای آن ظاهر گردید. چنین به نظر می رسد که بنای اولیه با گچبری و آئینه کاری تزئین بوده است.
بخش میانی یا زینبیه به صورت صحن مسقفی است که اطراف آن به وسیله حجره های متعددی احاطه شده است . غرفه های طبقه فوقانی ، استقرار زنان شرکت کننده در مراسم سوگواری بوده است . سقف بنا به صورت گنبدی روپوش است که گنبد زیرین به صورت عرق چین و نمای گنبد فوقانی به صورت نمای فلزی است . تمام دیوارها و حجره های اطراف با کاشی های زیبا شامل ۱۸ تابلو از صحنه های غم انگیز کربلا نظیر آمدن زعفر جنی به خدمت امام حسین (ع) ، رزم حضرت علی اکبر (ع) ، رزم حضرت قاسم (ع) ، رزم حضرت ابوالفضل (ع) صحنه هایی از قیام توابین ، به خاکسپاری شهدای کربلا توسط قبیله بنی اسد ، صحنه ورود اهل بیت به مدینه ، مجلس مختار و بردن اهل بیت (ع) و امام سجاد (ع) به خرابه های شام و مجلس یزید است .
در بالای قسمت دیواره گنبد هشت تابلو کاشیکاری شده وجود دارد . این تابلوها عبارتنـد از صحنـه‌ای از عروج پیامبـر (ص) و دیدن حضرت علی (ع) در معراج ، ضمـانت حضرت رضا (ع) ازآهو ، قربانی کردن حضرت اسماعیل (ع) توسط حضرت ابراهیم (ع) ، نبرد حضرت علی (ع) با حب سردار خیبریان ، باطل کردن جادوی جادوگران فرعون توسط حضرت موسی (ع) ومکتب خانه فرزندان حضرت علی (ع) . در حاشیه پائین آن اشکال متعددی از سلاطین و پادشاهان اساطیری و تاریخی و همچنین مرثیه های متعددی از محتشم کاشانی در اطراف بنا به چشم می خورد . خطاط این خطوط و اشعار در سقف دیوارهای زینبیه و حسینیه ، میرزا حسنخان خطاط کرمانشاهی بوده است .
قبر مرحوم معاون الملک بانی تکیه که در سال ۱۳۲۷ شمسی در گذشته درون اتاق کوچکی در جنوب شرقی زینبیه قرار دارد.
بنای عباسیه به صورت صحن وسیعی است که در قسمت شرقی آن بنای دو طبقه ای ساخته شده و در قسمت جنوبی آن ایوانی با دو ستون آجری برپا شده است . دیوارهای عباسیه نیز با کاشی های رنگارنگی تزئین شده که بر روی آنها ، صحنه هایی از ورود حضرت یوسف به کنعان ، بارگاه حضرت سلیمان و تصاویری از آستان مقدس حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) دیده می شود .
در این صحن نیز ، تصاویری از شخصیت های مذهبی ،سیاسی و مهره هایی از رجال دوره قاجار کرمانشاه در این دوره از جمله حسنخان معاون الملک و آیت الله سید حسین حائری طباطبایی بر روی کاشی ها نقش بسته است.
تکیه معاون الملک دارای سه در ورودی است که در غربی به خیابان حداد عادل در شمالی به کوچه معاون الملک و در جنوبی به کوچه ایلخانی مشرف است.
از حوادث مربوط به این بنا میتوان اشاره کرد که در سال ۱۲۸۷ خورشیدی در گرماگرم مبارزات جنبش مشروطه خواهی، گروهی از مستبدان به علت آنکه تکیه معاون‌الملک محل اجتماع مشروطه خاهان شده‌بود، با استفاده از توپ این بنا را به آتش کشیدند. با فروکش کردن آتش انقلاب، برادرهادر سال ۱۲۸۸ خورشیدی به بازسازی مجدد این بنا پرداختند . بعد از فوت معین الرعایا ومعاون لشگر در سال ۱۲۹۰ هجری معاون الملک عباسیه رانیز به مجموعۀ حسینیه اضافه کرد.
نظر شما