سلام نو - سرویس گردشگری: ای گردشگران آیا ته با حال فکر بازدید از موزه ساعت بودهاید؟ مکانی که فقط یک بنای تاریخی نیست، تنها معماری دوران قاجار، صفویه و اروپایی هم نیست، فضای سبز و حوض آبی دارد که باغ سلطنتی دوره قاجار را با معماری دورههای مختلف ترکیب کرده و با وجود ابزار مهیجی که در آن وجود دارد، امروزه تماشاگه زمان شده است.
اینجا زمان متوقف شده است!
اینجا تهران، خیابان زعفرانیه، نبش خیابان پرزین بغدادی است. از بین چندین و چند موزه و کاخهای قدیمی موجود در تهران، گل سرسبد آن را انتخاب کردهایم. از درب آن مشخص است وارد یک معماری خاص خواهیم شد. سردر آیینه کاری شده رنگارنگ، به همراه گچبری زیبای آن، هیجان و شور بیشتری برای ورود ایجاد میکند. درختان و گل و فضای سبزش هم که نگو و نپرس. بله وارد موزه ساعت شدهایم. در این موزه چه خبر است که با بناهایی که قبلا دیدهایم اینقدر تفاوت دارد؟
موزه زمان در گذر زمان!
قدم گذاشتن در باغ قدیمی مربوط به دوره قاجار! به موزه زمان خوش آمدید... گویی همسفر ناصرالدین شاه شدهایم و میخواهیم با او و هم دورهایهایش به یک سفر تاریخی برویم.
این باغی که هم اکنون اینجاست هم متعلق به داماد ناصرالدین شاه، معیرالممالک بوده است. یک باغ بزرگ و پهناور به وسعت ۵ هزار متر مربع! میگویند این باغ بسیار زیبا و پر از درختان متنوع بوده است. اما از وقتی باغ به پسر معیرالممالک میرسد، چون علاقهای به گل و گیاه نداشته است، درختان را قطع کرده و چوبشان را به عنوان هیزم در کورههای تهران سوزانده است. آخر کسی نیست بگوید اگر خودت علاقه نداشتی، به درخت زبان بسته چه ربطی دارد؟!
اما انگار خبر دیگری در راه بود. حسین خداداد، کارآفرین و تاجر ایرانی این باغ را خریده است. باغی که در آن تنها یک عمارت خشت و گلی وجود داشت.
خدادادی هم با علاقه تمامی که به این عمارت داشته، دستور میدهد یک ساختمان درست و حسابی از جنس آهن بسازند. ده سالی طول میکشد تا یک بنای مقاومی ساخته شود. الان یک طبقه همکف و یک طبقه دیگر روی آن سوار است. این شد یک ساختمان درست و حسابی. اما او به همین شکل ساختمان قانع نیست، از بهترین استادان به نام گچبری آن زمان، میخواهد تا بهترین نقوش را با خلاقیت و زیبایی هر چه تمام بر این عمارت ایجاد کنند.
برای ایجاد این اثر هنری زیبای خاص، ۱۲ سال زمان لازم بود. سردرها و حاشیهها زمان قاجاریه را نمایش میدهند. در گوشه و کنار این ساختمان اعجوبه، از ترکیب سبکهای ایرانی و فرنگی استفاده شده است.
این ۷۰۰ متر زیربنا با آن ظاهر پر شکوهش در سال ۵۶ به صورت کامل آماده میشود. اما خدادادی تنها یک سال در آن زندگی کرده و پس از انقلاب به آمریکا مهاجرت میکند. این عمارت باشکوه در دست بنیاد مستضعفان قرار گرفته و در سال ۱۳۷۸ به عنوان موزه ساعت، شروع به کار کرد.
موزه زمان، شگفت انگیز فراموش نشدنی
از معماری شگفتانگیز داخل بنا که بگذریم، فوارهها و حوزچههای آب جلوی درب ورودی به موزه، حس و حال خوبی میگیریم. اما این آب فقط جنبه زیبایی ندارد بلکه یک ساعت آبی بزرگ آنجا قرار گرفته است. یک ظرف درجه بندی شده پر از آب، که زیر ظرف سوراخ کوچکی دارد. آب قطره قطره از ظرف خارج میشود. مقدار آبی که ته ظرف باقی میماند، نشان میداد ساعت چند است!
یا ساعت آبی مکانیکی، دو مخزن داشته و آب از بالا به پایین سرازیر می شود. چوب دندانهداری در مخزن پایین وجود دارد که وقتی پر از آب شود، چوب به سمت بالا حرکت کرده و عقربه ساعت را حرکت میدهد.
تازه متوجه خواهید شد مردم زمانهای گذشته، چه ایرانی و چه خارجی، چطور متوجه گذر زمان و تشخیص ساعت در طول شبانهروز میشدند!
ساعت روغنی، طنابی، خورشیدی، اژدها، شمعی، ساعت شنی و ... از جمله ساعتهایی است که در محوطه قابل نمایش است. وقتی طرز کار هر کدام را میبینیم، متوجه میشویم برای رسیدن به همین ساعتهایی که الان در دسترس ماست چقدر زحمت کشیده شده و چه افرادی، چه خلاقیتهایی به کار بردهاند.
وقتی از درب ورودی وارد عمارت شویم، وجود نقشها، آثار میناکاری، مجسمهسازی و کچبریهای خاصی که در هر بخش این ساختمان به کار رفته، باعث متعجب شدنمان خواهد شد. این نشان میدهد چه علاقه، هنر و مهارتی پست تک تک معماری اتاقهای عمارت پنهان شده است!! یکی از این آثار فاخر، اتاق اصفهانیهاست، نقش و نگارهای خاص و دلبرانه که هر بینندهای را محو تماشا میکند. فقط میتوان گفت آفرین به این همه دقت و سلیقه!
در پس معماری تاریخی عمارت
در طبقه اول ساختمان میتوان انواع و اقسام ساعتهای مچی، شماطهای، مکانیکی، آونگی و ... سیاستمداران قدیم را دید. اتاق اصفهانیها با معماری بینظیرش، هنر تنگبری دوره صفویه، شیشهکاریهای برجسته، تابلوی آفرینش شاگرد کمالالملک، همه و همه ارزش بازدید از این عمارت را زیاد و زیادتر میکند.
در طبقه دوم این عمارت علاوه بر وسایل تعمیر ساعت که از گذشتههای دور تا کنون جمعآوری شده، آثار هوشنگ فروتن به چشم میخورد. تابلوهایی از قطعات ساعتهای بلااستفاده قدیمی که هنر جالب و خلاقانهای را به نمایش گذاشته است.
در تاقچههای آن ساعتهای قدیمی ناصر الدین شاه که از فرنگ آورده، رخ نمایی میکند. همچنین ساعت دکتر حسابی، مصطفی رحماندوست و جمعی دیگر از بزرگان به همراه توضیحاتی روی آن، نظر ما را به خود جلب میکند. فقط میتوان گفت چه سفر تاریخی عجیبی...
اگر عاشق تاریخ و معماری هستید و میخواهید یک روز خاص در یک محیط آرامشبخش را در کنار عزیزان سپری کنید، انتخاب موزه ساعت همچون پرتاب تیری بر هدف است.
نظر شما