به گزارش سلام نو، غار خربس یکی از جاذبه های گردشگری شهرستان قشم و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. این غار در پانزده کیلومتری شهر قشم در سمت راست جاده قشم به روستای خربس و روستای رمچاه قرار دارد. در دل ارتفاعات روستای خربس، آثاری از معماری صخره‌ای دیده می‌شود که به عقیده برخی از محققین، نیایشگاه پیروان میترا و همچنین نیایشگاه آناهیتا (خدای آب) بوده است. قدمت این اثر به دوره مادها می رسد.
یک رشته‌کوه طولانی در پانزده کیلومتری شهر قشم، در مسیر راهی که به منطقهٔ باستانی خربز یا خربس و سپس به بندر سوزا منتهی می‌شود، وجود دارد که در دل آن معماری صخره‌ای شگفتی قرار دارد. ورود به این فضای صخره ای از طریق روزنه های غار مانندی ممکن است که تعداد آنها به نُه روزن در سه ردیف می رسد. در ریف بالا شش، در حاشیهٔ وسط دو و در پایین یک روزن تعبیه شده است. غار خربس قشم کنار کوهی رو به دریا و دشت میانکاسه واقع شده است. غار خربس قشم از غارهای دریایی می باشد که توسط تخلیه ماسه ها و گردابها، از حفره سنگ ها درست شده است، اما با افزایش وسعت غار خربس قشم در دوره های قبل از اسلام در قسمتهای تالار میانی و دهلیزهای داخلی ، مردم به احتمال زیاد از غار خربس قشم به عنوان مکانی برای پناهگاه و نیایشگاه بهره می بردند. این غارها که از پدیده های کهن زمین شناختی به شمار میروند، همراه با دیگر پدیده ها و کوه ها و خود جزیره قشم دنباله چین خوردگیهای رشته کوههای زاگرس هستند که در هزاره های گذشته از زیر آب سربرآورده اند. این غارها در دوره های بعد دچار دگرگونی و تغییرات دیگری شده اند. غارهای خربس که از بیرون ساختار ساده و طبیعی و زمین شناختی خود را همچنان حفظ کرده اند از درون با مجموعه دهلیزها، تالارها و اتاق های متعدد به ابعاد ۵/۵ ×۴ متر و چشمه ها و روزن های گوناگونی که رو به شمال و جنوب دارند مؤید حضور مردمانی از دوران کهن در این جزیره هستند. مشخص است که دست انسانها به مرور زمان و به منظور کاربردهای گوناگون، شکل و سیمای این غارها و دیواره های آنها را دگرگون ساخته و مناسب نیازهای خود درآورده است.
تالاری به مساحت ۲۵ مترمربع در پشت روزنه ها، در دل صخره و سنگ حفر شده است. سقف تالار مسطح است. این تالار محل به جای آوردن مراسم مذهبی ویژه ای برای بزرگداشت درگذشتگان، و به احتمال بسیار قوی مرکز نیایش «ایزدمهر» یا «میترا» بوده است. غارهای خربس را از لحاظ شکل و ساختار با دخمه های آذربایجان، کردستان، لرستان، بوشهر، اهواز و شوشتر مقایسه می کنند. غارهای خربس به ویژه از نظر فضاهای درونی شکل و طرح اولیه خود را حفظ کرده و به همان صورت کهن خود باقی مانده است. در سمت راست این غارها و در امتداد دیواره بلند و گسترده زیارتگاه شاه شهید، دهلیزها و دالان هایی نو به دست سنگتراشان هنرمند روزگار کنونی در دل کوه تراشیده شده تا به عنوان الگویی تازه، به شناسایی غارهای اصلی یاری رساند. در درون این غارهای جدید و دهلیزها نقش هایی با الهام از طرح های باستانی کنده شده که همگی از جلوه و نمودی باستانی و حالتی رمزگونه و نمادین برخوردار هستند. بعضی غارهای خربس را معبد مهری می پندارند، بعضی آن را استودان (جای نگهداری استخوان های مردگان پس از مرگ، در آیین زرتشت) می دانند و حدسی که قریب به یقین می تواند باشد این است که این حفره های دست کنده در دل صخره ها اگر استودان (استخوان دان) دوره های پیش از اسلام نباشد، به طور مسلم پناهگاه هایی بوده برای مردم بی دفاع که روزگاری در دشت هموار خربس زندگی می کرده اند و دزدان دریایی با ایلغار و یورش امان آنها را بریده بودند. آنان ناچار این حفره های درهم را که از درون با یکدیگر مرتبط هستند در دل این دیواره به صورت غارهای دست کند به وجود آورده اند تا به هنگام احساس خطر بتوانند کودکان، زنان و پیرمردها را به درون غارها منزل دهند، نان و آب و غذا نیز لاشه سنگ هایی برای دفاع و پرت کردن از ارتقاع در اختیارشان می گذاشته اند و خود به مقابله با دشمن غارتگر می پرداخته اند. این غارهای دست کنده، مجموعه ای است از حفره هایی که با راهروهای باریک به همدیگر راه دارند و تالار مرکزی، که جای اجتماع بوده و دو تاقچه کوچک جاچراغی نیز در آن ساخته شده است. در پای دهانه این غارها برکه‌ای برای نگهداری آب باران وجود دارد که اکثر ایام سال (جز مواقع بی بارانی) آب دارد.
اکنون بر فراز این غار، همیشه یک جفت عقاب ماهیگیر (که از انواع نادر و مرغوب عقاب های جهانند و در جزیره قشم خوشبختانه فراوانند) به چشم می خورند که در ارتفاعات صخره ای لانه دارند و تخم می گذارند. وجود خفاش های دم موشی نکته قابل توجه در مورد غارهای خربس است که بیشتر در زاویه های تاریک و بخش انبار ذخایر غار (حفره های زیرین) زندگی می کنند و مدام نیز مشغول زاد و ولد هستند. کارشناسان محیط زیست به علت کاربری سموم دفع آفات نباتی و عوارض دیگر، نسل این حیوان را در جهان در حال انقراض می دانند و این جای امیدواری است که فعلاً خفاش های دم موشی در غارهای خربس در امنیت کامل به سر می برند.
منبع: تریپ یار
نظر شما