به گزارش سلام نو، یکی از قلعه های معروف خراسان جنوبی قلعه باغ مود سربیشه است. قلعه باغ مود در فاصله ۳۰ کیلومتری بیرجند و در شهر مود واقع شده است. مود شهری با قدمت تاریخی در جنوب استان خراسان جنوبی و در ۳۰ کیلومتری جاده ارتباطی بیرجند به زاهدان واقع شده است.
باغ مود بنای بزرگی بوده که مدت های طولانی مورد استفاده قرار می گرفته است.
آنچه در بررسی نخستین بنا مشخص می شود این است که این بنا در طول دوران دارای دو کاربری جداگانه بوده است. قسمت های اصلی بنا شامل حصار، برج ها، دروازه های ورودی و عمارت قدیمی می شود. در تزیین عمارت این مکان نقاشیهای زیبایی بکار رفته است.
باغ، قلعه مود بنایی است منحصر به فرد با ویژگی های خاص معماری و هنری، که یکی از ویژگی های این بنا تغییرات صورت گرفته در طول تاریخ است. در اصل قدمت این بنا حداقل به دوره زندیه بر میگردد و در دوران بعدی تغییراتی در آن انجام گرفته است.
آنچه از بررسی بنا به دست می آید این است که این بنا در اصل قلعه ای دفاعی بوده که وجود حصار قوی و قطور با برج های متعدد دلیل این مدعا است.
قلعه باغ و عمارت مود در سال ۱۳۷۹ با شماره ۳۴۶۲ ثبت ملی شده است.
در حال حاضر چندین قلعه در شهرستان های مختلف استان خراسان جنوبی وجود دارد که از آن جمله می توان به قلعه بیرجند، قلعه فورگ، قلعه نهبندان، قله کوه قاین، قلعه کوه فردوس، قلعه شاهدژ نهبندان، قلعه برکوه سربیشه، قلعه درخش، قلعه طبس مسینا، قلعه دختر بشرویه، قلعه کل (حسن صباح) اسدیه و دیگر قلعه ها اشاره کرد.
هر یک از این قلعه ها، فرهنگی به قدمت تاریخ را دلهای خود جای داده است.
یکی از قلعه های معروف خراسان جنوبی قلعه باغ مود سربیشه است. باغ و قلعه مود در روستای مود، در سی کیلومتری شرق بیرجند قرار دارد. این بنا با مساحت ۶۰۲۷۰ متر مربع دارای یک حصار و بیست برج مدور است که با فاصله های مشخصی در حصار باغ قرار دارند.
حصار این باغ دارای ۲۰ برج مدور با فواصل مشخص از یکدیگر است. علاوه بر این برجها یک خندق به عرض تقریباً ۱۰ متر دور تا دور حصار حفر شده که دفاع از قلعه را آسانتر می نموده است. مصالح استفاده شده در ساخت حصار و برج ها خشت و چینه است که البته حدفاصل چند رج آجر کار شده تا سبب افزایش استحکام حصار و برج ها شود.
در مرکز این باغ عمارتی قرار دارد که ویژگی های معماری آن متعلق به معماری اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی است. همچنین در بنای عمارت تزئیناتی شامل قرنیزهای گچی که البته به عنوان سر ستون نیز محسوب می شود به چشم می‌خورد. در داخل قلعه بقایایی از یک بنای قدیمی که عمارتی تشریفاتی بوده بر جای مانده و شامل چند ایوان، بقایای یک هشتی، راهروها و اتاق ها است. این بنا بر روی سکویی به ارتفاع حدود یک متر از سطح زمین های اطراف ساخته شده است. ورودی بنا دارای یک ایوان با دو ستون قطور چهار ضلعی است. بر روی دیوار ها و طاقنماهای ایوان عمارت تزئینات بسیار هنرمندانه نقاشی روی گچ با نقوش اسلیمی و گل و بوته و نقش پرندگان دیده می شود. عمارت اصلی در شمال باغ و در دو طبقه ساخته شده و طبقه همکف آن با تعدادی اتاق و راهرو به عنوان فضاهای خدماتی و انبار استفاده می شده و هیچگونه تزیینی ندارد. در طبقه اول بنا تالار آینه با تزیینات گچبری شامل نقش سردیس حیوانات، گل و گیاه و اسلیمی های مختلف دیده می‌شود. با توجه به وجود تالار آیینه و همچنین اتاق بزرگ دیگری در سمت شرقی ساختمان که دارای تزئینات گچی برجسته ای می باشد می توان دریافت که این بخش مخصوص پذیرایی از میهمانان و محلی برای زندگی حاکم و خانواده اش بوده است.
حوضخانه و بناهای وابسته به آن در شرق و یک حمام و تعدادی اتاق که به عنـوان سکونت و انبار استفاده می شـده است در ضلـع جنـوبی مجموعه قرار دارد. نقشه این بنا به گونه ای طراحی شده است که با تعبیه درهای متعدد دستیابی به فضاهای گوناگون به راحتی صورت می گیرد. اکثر اتاق ها بخاری دیواری دارند. مطبخ بنا در گوشه جنوب شرقی آن قرار دارد. در مقابل عمارت، یک استخر درست در وسط خیابان اصلی دیده می شود. باغ دارای دو خیابان اصلی است که در مرکز یکدیگر را قطع می کنند و درست در همین قسمت عمارت مرکزی باغ واقع شده است. درختان باغ به طور عمده شامل کاج، سپیدار و درختان میوه شامل زردآلو ، زرشک و غیره است. این مجموعه گنجینه ای ارزشمند از تزئینات وابسته به معماری را در خود جای داده است.
ورودی اصلی باغ در میانه ضلع شمالی آن قرار دارد و در دو طرف ورودی، دو برج و دو اتاق کوچک جهت سکونت نگهبانان دیده می شود.
منبع: تریپ یار
نظر شما