به گزارش سلام نو، ریگ جن منطقه ای کویری و دارای تپه های ماسه ای در کویر مرکزی ایران است. این کویر از صعب العبورترین نواحی منطقه کویری و پر از تپه های شنی و باتلاق های نمکی است که به خاطر وجود دره های عمیق و کفه های نمکی بستر تشکیل باتلاق های گلی بسیار بوده و مرگبار هستند.
ریگ جن، شگفت انگیزترین، اسرارآمیزترین و خوفناک ترین منطقه ایران و به مثلث برمودا معروف است. منطقه ای کویری و پر از تپه های ماسه ای که در جنوب سمنان، شرق دریاچه نمک، شمال چوپانان و انارک و غرب جندق، یعنی در کویر مرکزی ایران قرار دارد. به دلیل وسعت زیاد و نداشتن چشمه یا چاه آب، در گذشته های دور، محل عبور کاروان نبوده و فقط در سال های اخیر، چند گروه از محققان و سیاحان به آن منطقه رفته اند. زیر بنای ریگ جن یک دشت فرسایش یافته است که در حال حاضر تپه های ماسه ای برخان و تپه های ماسه ای هرمی (قورد) آن را اشغال کرده است. تمام ریگ جن دارای رسوبات نمکی فراوان است که عمده رسوبات و مواد فرسایشی آن از دامنه های فرسایش یافته البرز شکل گرفته است. وجود باد غالب از سمت غرب به شرق باعث شده که تپه در قسمت شرقی دارای شیبی بسیار تند و در قسمت های غرب دارای شیب ملایم تری باشند.
برخی معتقدند که ارواح پلید و شیاطین در این سرزمین اسرارآمیز حکومت می کنند و به همین دلیل هر که پا به ریگ جن می گذارد بلعیده می شود و دیگر باز نمی گردد. در منطقه کویری ریگ جن که به مثلث برمودای ایران نیز شهرت دارد تا چشم کار می کند تپه‌های شن و باتلاق های نمک وجود دارد. ریگ جن، شگفت انگیز ترین، اسرارآمیز ترین و ترسناک ترین منطقه ایران است. با باتلاق های سهمگین که مرگ را برای هر موجودی زنده ای به ارمغان می آورد. اتفاقات بی پاسخ و توجیه نشده بسیاری در این منطقه روی داده و نمک زار های این منطقه محل قتل و دفن موجوات زنده بسیاری بوده است. فرو رفتن در گل و لجن در ریگ جن، شاید یکی از خطرناک ترین اتفاقاتی باشد که ممکن است گریبانگیر مسافران ناوارد شود و آنها را به کام مرگ بکشاند. سال های متمادی، هیچکس جرات آنکه به ریگ جن سفر کند و راز این کویر اسرار آمیز را کشف کند، نداشت. در سال ۱۹۰۰ سون هدین، کویرنورد بزرگ سوئدی اولین گردشگری بود که سعی کرد ریگ جن را تجربه کند. اما به دلیل باتلاقی بودن منطقه از تصمیم خود منصرف شد و در نتیجه از حاشیه غربی و جنوبی ریگ جن عبور کرد. او بعدها در کتاب کویرهای ایران به طور مفصل درباره این کویر نوشت تا در سال ۱۹۳۰ آلفرنس گابریل” با ایده گرفتن از این کتاب راهی ایران شد و عزم ریگ جن کرد، اما او هم تنها از عرض ریگ جن گذشت. تا اینکه در سال ۱۳۸۰ اولین کویر نورد ایرانی راهی ریگ جن شد تا طلسم این سرزمین اسرارآمیز را بشکند. در مناطق داخلی ریگ جن هیچ گونه آثاری از ساخت و سازهای انسانی و هیچ آثاری از تمدن قابل مشاهده نیست. نه شهری در آن قرار دارد و نه روستایی. در کتب تاریخ نویسان هیچ کجا نامی از آبادی در داخل این منطقه به چشم نمی خورد. آنچه بوده و هست تنها در حاشیه ریگ جن قرار گرفته است.
تنوع زیستی
ناحیه وسیعی از ریگ جن فاقد پوشش گیاهی و پراکندگی جانوری است. هنوز از وضعیت پوشش گیاهی و حیات وحش این منطقه اطلاعات کاملی در دست نیست. ولی در حواشی آن یعنی هموار سینه کوه در دهانه چاه گرگ و دهانه تنگ ظلمات و همین طور دامنه های کافرکوه، وجود جبیر و گور ایرانی گزارش شده است. در منطقه دم ریگ به دلیل تعدیل سختی کویر و افزایش پوشش گیاهی تنوع زیستی تیپیک مناطق کویری قابل مشاهده است. این تنوع زیستی شامل روباه شنی، گربه شنی، کاراکال، خرگوش، جرد، پامسواکی، پایکا، انواع مار و عقرب، انواع آگاما و جکو، شاهین، سارگپه بیابانی، عقاب طلایی، گرگ، شغال و… است. ریگ جن در مجاورت چندین منطقه حفاظت شده از جمله منطقه شکار ممنوع ملاهادی، منطقه حفاظت شده عباس آباد نایین، منطقه شکار ممنوع اردستان، منطقه شکار ممنوع چوپانان و علی الخصوص پارک ملی کویر که یکی از زیستگاه های یوز آسیایی است قرار دارد و میتوان بر این باور بود که بسیاری از حیات وحش این مناطق در قسمتهایی از ریگ جن نیز زیست می کنند.
اقلیم خشک و ترکیب خاک (نمک و گچ) رویش گیاهان را بسیار مشکل و کند کرده است. در مناطق باتلاقی و دشتی شمال و مرکز ریگ جن هیچ گونه زندگی نباتی قابل مشاهده نیست. تنها در مناطقی که پوشش ریگزار دارند در پشت شیبهای غربی میتوان به ندرت پوشش درختچه های یکساله تاغ را مشاهده کرد که عمدتا به دلیل خشکی و سختی شرایط اقلیمی خشک می شوند.
منابع آب ریگ جن
- بزرگترین رودخانه در محدوده شمال شرق ریگ جن حبله رود است که از شاخه های مختلفی تشکیل می شود.
- از رودهای دیگر که به ریگ جن میریزند می توان به جمع آب رود (رودسر دره) اشاره کرد. این رود دارای آب بسیار کمی است که شور و غیر قابل استفاده است.
- رودخانه رامه یا تنگ چهار طالق نیز از دیگر رودخانه های فصلی است که از ارتفاعات شمال شرق گرمسار و منطقه لزوره سرچشمه گرفته و پس از پیوستن به شاخه هایی چون خوشابرود از شمال به جنوب بسوی آبادی ده نمک ادامه مسیر می دهد و به ریگ جن می ریزد.
- در قسمت شمالی ریگ جن رودخانه ورگی از ارتفاعات کوه گوگرد سر چشمه می گیرد و در جهت شمال غربی-جنوب شرقی وارد ریگ جن می شود.
- در جنوب شرقی ریگ جن رودخانه زرومند قرار دارد که از ارتفاعات زرومند سرچشمه گرفته و به موازات دیواره دم ریگ در جهت شرقی-غربی به ریگ جن می ریزد.
- در داخل ریگ جن به غیر از چند چشمه آب بسیار شور و تلخ که در حاشیه ارتفاعات پراکنده ریگ و در فواصل بسیار زیاد قرار دارند هیچ گونه چشمه آبی وجود ندارد.
موقعیت مکانی
ریگ جن با وسعتی حدود ۳۸۰۰ کیلومترمربع در حاشیه شمالی کوه گوگردی، در حاشیه شرق به جاده دامغان راه دارد. بهترین مسیر دستیابی به آن بخش شمال شرق پارک ملی کویر است؛ جاده سنگفرش ملک آباد که البته داخل مرز پارک بوده و زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیست اداره می شود. مسیر دیگر ورود به ریگ جن جندق است که دقیقاً در نقطه مقابل، یعنی در بخش شرقی پارک قرار دارد. اگر چه تقریبا از تمامی روستاها و مزارع چوپانان، به ویژه آشتیان و حجت آباد، می توان به این منطقه دسترسی پیدا کرد، اما بهترین مسیر از روبروی مزرعه زالوبند است.
منبع: تریپ یار
نظر شما