چوپان کلیسایی زیبا در مرز ایران و آذربایجان

 به گزارش سلام نو، کلیسای آندره ورتی یا چوپان در قرن ۱۶ میلادی ساخته شده و در سال ۱۸۳۶ میلادی بازسازی گردیده است. این مکان محل عبادت چوپانان ارمنی ساکن روستاهای اطراف دره شام بوده است.

این کلیسا از جمله بناهای تاریخی ایران است که در سال ۲۰۰۸ طی نشست سی و دوم در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

پس از این که شاه عباس اول پایتختی ایران را از تبریز به اصفهان منتقل کرد، ساکنان منطقه جلفا را که ارمنی نشین بود، به اصفهان کوچانید وشهری به همین نام در آنجا ایجاد کرده و آنهارا اسکان داد. به دلیل این که ساکنان این منطقه ارمنی بوده اند کلیسا های متعددی درمناطق مختلف جلفا از جمله منطقه معروف به " دره شام "  وجود دارد که از میان آنها میتوان به : کلیسای سنت استپانوس ، کلیسای سنت آنروویت ، کلیسای ناخیر چی ، کلیسای چوپان ، کلیسای فرهادی ، کلیسای سورپ گئورک (آغ کلیسا)، کلیسای گریگوروس (قره کلیسا) ، کلیسای ننه مریم یا مریم مقدس اشاره کرد.

این بنای تاریخی به علت قرارگرفتن در مسیر گردشگری ارس به عنوان یکی از مکان های گردشگرپذیر محسوب و سالانه میزبان گردشگران بیشماری است.

کلیسای چوپان تقریباً در ۵ کیلومتری غرب جلفا در مسیر جاده جلفا  - سد ارس در میان کوه های رسوبی سرخ رنگ قرار گرفته است و طوری در آنجا مکان گزیده که جزء طبیعت لاینفک آنجا درآمده است.
این کلیسا در سال ۱۵۱۸ میلادی احداث گردیده و چنانچه از نام آن قابل استنباط است شاید این کلیسا برای چوپانانی که مشغول چرای حیوانات در مراتع آنجا بودند طراحی شده تا آنها برای به عمل آوردن فیوضات خود به روستاهای دره شام مراجعت نکنند.
پوسته خارجی کلیسا به وسیله سنگ ساخته شده و دارای یک گنبد کوچکی می باشد که اخیراً مرمت گردیده است. داخل کلیسا خیلی کوچک است و بیش از ده نفر در آن جای نمی گیرد. طاق های آن نیز به مانند کلیساهای دیگر جناغی شکل است.

ساختمان کلیسا از خارج مربعی شکل به ابعاد ۷٫۷ در ۵٫۷ متر و از داخل صلیبی شکل بوده و کلیسای کوچک (Chapel) محسوب می‌گردد. ورودی اصلی در قسمت غربی بنا قرار داشته و محراب آن در سمت شرق بنا می‌باشد. مصالح بکار رفته در ساختمان آن سنگ و ملاط است و سطح دیوارهای داخلی با گچ پوشانده شده است. بنا فاقد هر گونه حجاری است. این کلیسا دارای گنبد کوچکی با پلان دایره شکل است که بر روی آن چهار نورگیر در چهار جهت تعبیه شده است. در سمت غرب کلیسا آثار و بقایای بنای ویران شده‌ای موجود است که احتمالاً بخشی ازکلیسا را تشکیل داده است. در محوطه اطراف کلیسا سنگ صلیبهایی بوده است که جهت حفظ آنها تعدادی به تبریز منتقل گردیده است.

موقعیت مکانی کلیسای چوپان:

کلیسای چوپان درغرب شهر مرزی جلفا، در ساحل رود ارس و در استان آذربایجان شرقی واقع است. این کلیسا تقریباً در ۵ کیلومتری غرب جلفا در مسیر جاده جلفا - سد ارس در میان کوه‌های رسوبی سرخ رنگ قرار گرفته است و طوری در آنجا مکان گزیده که جزء طبیعت لاینفک آنجا درآمده است.

بهترین زمان بازدید:

بهترین فصل سال برای بازدید از این منطقه بهار تا اوایل پاییز میباشد.

آب و هوای منطقه:

این منطقه، در ناحیه نیمه خشک و نیمه سرد شمال غرب ایران قرار دارد.

نکات امنیتی منطقه مرزی:

اگر در مسیر رود ارس مسافرت می‌کنید،  توجه داشته باشید که برای گرفتن عکس یادگاری با این رود پر پیچ و خم نباید خودرو خود را متوقف کرده و پیاده شوید، اینجا منطقه‌ای مرزی است و شما اجازه توقف یا عکسبرداری ندارید. برای حفظ آرامش سفرتان هم که شده به این نکته دقت کنید.

کلیساهای شناسایی شده در مناطق جلفا و ارسباران:

بر سر راه جلفا به کلیسای سنت استپانوس در ساحل جنوبی رود ارس منطقه سرسبزی به نام دره شام وجود دارد. در این منطقه نُه کلیسا زیر شناسایی شده اند:

نام کلیسا                                                               قدمت

۱-کلیسای مریم مقدس*                               سدهٔ شانزدهم میلادی

۲-کلیسای گئورگ مقدس*                            سدهٔ نوزدهم میلادی

۳-کلیسای سرکیس مقدس (سیاه)*               سدهٔ شانزدهم و هفدهم میلادی

۴-کلیسای آندریاس                                      نامشخص (موجود نیست)

۵-کلیسای چوپان*                                       سدهٔ شانزده میلادی (چون در قرن نوزده بازسازی شده است برخی منابع قرن نوزدهم را بعنوان تاریخ بنای آن ذکر می کنند.)

۶-زیارتگاه های هوانس مقدس                       سدهٔ هجدهم میلادی

۷-کلیسای مریم مقدس جلفای قدیم               سدهٔ نوزدهم میلادی (ویران شده)

۸-وانک آمناپرگیچ                                         سدهٔ چهاردهم میلادی (ویران شده)

۹-کلیسای سنت استپانوس*                       سدهٔ دهم تا دوازدهم میلادی

کلیساهای شناسایی شده از سوی میراث فرهنگی آذربایجان شرقی با علامت * مشخص شده اند.

منطقه ارسباران:

نام کلیسا                                                              قدمت

۱-کلیسای روستای آغاخان                                    نامشخص

۲-کلیسای روستای خانقاه                              سدهٔ هجدهم میلادی

۳-کلیسای روستای قشواق                            سدهٔ هجدهم میلادی

۴-کلیسای روستای غولودی                           سدهٔ هجدهم میلادی

۵-کلیسای روستای گرماناو                                    نامشخص

۶-کلیسای روستای گزمیمت                                 نامشخص

۷-کلیسای روستای میلکی دی                              نامشخص

۸-کلیسای روستای نپشت                                   نامشخص

۹-کلیسای روستای کلا لا                                    نامشخص

۱۰-کلیسای روستای اوغان                                  نامشخص

۱۱- کلیسای روستای امره دول                             نامشخص

۱۲-کلیسای روستای سوا هوخ                             نامشخص

۱۳-کلیسای روستای وارطاناش                             نامشخص

۱۴-کلیسای روستای وینه                          سدهٔ هفدهم میلادی(تبدیل به مسجد شده است)

۱۵-کلیسای روستای کاراگلوخ                     سدهٔ هجدهم میلادی

۱۶-کلیسای روستای قاسموشن                 سدهٔ هفدهم میلادی

۱۷-کلیسای روستای تازه کند                     سدهٔ هجدهم میلادی

۱۸-کلیسای روستای لوما                                    نامشخص

۱۹-کلیسای روستای هوژعلیا                               نامشخص

۲۰-کلیسای روستای اوکوتون                                نامشخص

منبع: تریپ یار