طالبان چطور گام به گام و به آرامی جامعه زنان افغانستان را خفه می‌کند؟

سلام نو – محمدعلی صف‌آرا: در حالی که برخی کشورهای اروپایی در حال خالی کردن خانه‌های خود از پناهجویان افغان برای اسکان دادن به پناهجویان اوکراینی هستند، روزهای سیاه‌تر از سیاه افغانستان یکی پس از دیگری سر می‌رسد. این سیاهی در حالی افغانستان را در بر می‌گیرد که جهان در برابر این ظلم، خفقان و ذبح کرامت انسان در مرزهای افغانستان سکوت مطلق کرده است.

طالبان که روزهای اول مدعی بود و می‌خواست نشان بدهد این طالبان آن طالبان قبلی نیست، از حق تحصیل زنان و رعایت حقوق رسانه‌ها سخن گفت. بعد هم سخنگوی بی چهره‌اش یعنی ذبیح‌الله مجاهد بعد از سال‌ها جلوی دوربین‌ها نشست تا کنفرانس خبری برگزار کند تا این پیام را به دنیا برساند که طالبان تغییر کرده است.

اما بخش مهمی از نیروهای مدنی در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر معتقد بودند طالبان عوض نشده است و تنها «سیاست‌ورز»تر شده و نقاق پیشه می‌کند. آن‌ها گمان می‌کردند نقاب «طالبان جدید» دیر یا زود کنار می‌رود و طالب‌ها به ریشه‌های خود باز می‌گردند.

گذشت تنها اندکی زمان لازم بود تا حرف بدگمانان به طالب‌ها ثابت شود. طالب‌ها اول لباس مدرن را کنار گذاشتند، بعد از فضیلت ریش برای مردان گفتند، بعد گفتند که فعلا امکان دانشگاه رفتن برای زنان وجود ندارد و دست آخر هم از زنان می‌پرسند که محرمت کجاست و چرا تنها به خیابان آمدی؟

حالا هم حجاب شرعی مورد پسند طالبان رسما احیا شده است و مقامات طالبان به زنان دستور داده‌اند که زنان جز چشم‌ها، بدن و صورتشان را بپوشانند و از روبنده (برقع) که چهره آن‌ها را کاملا می‌پوشاند، استفاده کنند. پوششی که در دوره قبلی حکومت طالبان هم اجباری بود اما از زمان بازگشت این گروه به قدرت در سال گذشته، تاکنون دستوری در این مورد صادر نشده بود. حتی در تابستان گذشته ذبیح الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان گفت که زنان باید از این پس حجاب را در افغانستان رعایت کنند، هرچند پوشیدن برقع الزامی نیست و آن‌ها می‌توانند انواع دیگری از حجاب را برگزینند.

نکته جالب توجه این جا است که مدل حجاب مطلوب طالبان نه در اسلام سابقه‌ محکمی دارد و نه در فرهنگ بخش عمده‌ای از سرزمین‌های داخل مرزهای افغانستان. حجاب مطلوب طالبان سوغات فرهنگ رادیکال پاکستان است.

وزارت امر به معروف طالبان دستور اخیر خود را "حکم واجب شرعی" خوانده است و برای شوهران یا سرپرستان مردی که پوشش همسر یا زنان تحت سرپرستی آنها از نظر این وزارت‌خانه مناسب نباشد، توصیه، تنبیه و مجازات‌هایی در نظر گرفته است.

حکم جدید طالبان را باید شدیدترین محدودیت برای زنان و یکی از جدی‌ترین مصادیق بازگشت طالبان به رفتار گذشته خود دانست، رفتار و شیوه‌ای که مدام در حال انکار آن بود.

واکنش کشورهای جهان و مدعیان دمکراسی و حقوق بشر به چنین دستوری چه بود؟ هیچ! یک هیچ مطلق و تلخ که با سکوتی آزار دهنده همراه شده است. ظاهرا مدعیان همیشگی حقوق بشر چنان غرق بحران اوکراین هستند که کشوری به نام افغانستان را به طور کامل از یاد برده‌اند.

پیش از این و در فروردین ماه وزارت آموزش (معارف) حکومت طالبان در روزی که وعده بازگشایی مدارس دخترانه را داده بود، اعلام کرد که تمام مدارس دخترانه تا اطلاع ثانویه بسته خواهد بود تا امکان لازم برای تحصیل دختران فراهم شود.

هفت ماه پس از آن که طالبان وعده داده بود مدارس دخترانه را بازگشایی خواهد کرد، روز چهارشنبه، عزیز احمد ریان، سخنگوی وزارت آموزش، اعلام کرد که تمام مدارس دخترانه پایه ششم به بالا تا اطلاع بعدی بسته می‌مانند. او گفت تصمیم‌گیرنده نهایی «رهبری امارت اسلامی» خواهد بود. پس از این تصمیم بود که برخی منابع خبر از اختلاف در رهبری طالبان دادند. به گفته این منابع طیف سیاست‌ورزتر طالبان معتقد بودند مدارس باید باز شود، اما رهبری طالبان قانع نشد.

به گزارش شبکه خبری «طلوع نیوز» افغانستان، وزارت معارف حکومت طالبان در اطلاعیه‌ای علت تعطیلی را نبود «لباس مکتب» مناسب عنوان کرد و تاکید کرد که وقتی لباسی «مطابق شریعت، رسم و رواج و فرهنگ» افغانستان طراحی شود، مدارس باز خواهند شد.

در آن زمان هم مدعیان حقوق بشر، به خصوص در آمریکا و اروپا، موضع جدی در این خصوص نگرفتند و اقدام مهمی در این زمینه انجام ندادند. از زمان سقوط جمهوری در افغانستان هر روز رخدادی تلخ در این کشور رخ می‌دهد که مصداق کامل لکه ننگ بر دامان ساختار روابط بین‌الملل مدرن است و سرشکستی تاریخی برای مدعیان حقوق بشر، به ویژه در غرب است.