به گزارش سلام نو، روستای پاده واقع در منطقه کویری محصور بین دامنه های جنوبی رشته کوه البرز و دشت کویر در غرب استان سمنان در شهرستان آرادان، با خانه های قدیمی، امامزاده، حمام عمومی، آب انبار، یخچال خشتی، چال خشت مالی و کوره آجرپزی، روزگارانی نماد رونق راه ابریشم در مسیر شهرری تا مشهد بوده و امروز میزبان علاقه مندان به فرهنگ و تاریخ ایران زمین است.
روستای پاده از توابع شهرستان آرادان با جاذبه های فراوان گردشگری تصویری با شکوه از کهن دیار قومس را به تصویر می کشد که آوای خوش تاریخ کهن دیار گرمسار و آرادان را به یادگار دارد. «پاده» یادآور تاریخی کهن و باشکوه در دل کویر است تاریخی که از رونق و اعتبار این روستا در روزگاران قدیم سخن به میان می آورد. پاده بخش عمده ای از شهرت خود را به دلیل قرارگرفتن بر سر راه تاریخی ابریشم، بناهای تاریخی و سفرنامه های مختلف همراه دارد تا جایی که ناصرالدین شاه قاجار، هرتوم شیندلر (سفیر کبیر پروس) و صنیع الدوله از افرادی هستند که در سفرنامه یا کتاب خود، اطلاعات مهمی از وضعیت پاده در حدود یک قرن پیش آورده اند. بافت تاریخی روستا بیش از یک قرن قدمت دارد و شواهد نشان می دهد که حدود ۱۲۰ الی ۱۵۰ نفر در قلعه زندگی می کردند و سپس بیرون آمده و روستا را ساخته اند. روستای پاده ازنظر زراعت، دامداری و باغداری رونق بسیاری داشته و این رونق باعث جذب بسیاری از افراد عبوری به این روستا می شده است. آنچه روشن است اینکه مهاجران به این روستا عمدتاً در دوران اوج رونق اقتصادی پاده یعنی دوره قاجار به این روستا مهاجرت کرده اند و پس از تغییر مسیر و جابجایی جاده خراسان و سایر حوادث و وقایع دیگر، پاده کم کم رونق خود را از دست داد و بخش قابل توجهی از این جمعیت، روستا را ترک کردند. یخچال ها، آب انبارها و حوض های روستای پاده از آثار تاریخی و نمونه های کاملی از معماری ایران کهن است که زندگی گذشتگان این منطقه را تداعی می کند و در واقع بافت تاریخی این روستا معماری بیش از یک قرن پیش را نشان می دهد.
معماری روستا
مصالح به کار رفته در ساخت خانه های قدیمی شامل کاهگل، تیرچه های چوبی و خشت است که با سقف های گنبدی پوشش یافته اند. فضاهای درونی خانه ها به گونه ای است که به تمام قسمت های جانبی، دید و دسترسی دارند. امروزه خانه‌های شهری، با مصالح سیمان، آجر، آهن و گچ ساخته می شوند.
وجه تسمیه
در باره انتخاب این نام دلیل های متفاوتی بیان می شود که از جمله رایج ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- صنیع الدوله نوشته: اصل اسم این ده، پایین ده است چون از سمت مغرب از این ده که می گذرد، خاک خوار است. ولی آبادی نیست، جز ده نمک، آن هم جمع دیوانی ندارد. به علاوه جدید است از این جهت اینجا را پائین ده نامیده اند.
- نظریه دیگری که برای نام گذاری آن عنوان می شود این است که، در گذشته پاده شامل دو قسمت بوده یکی حصار بالا و دیگری حصار پائین که مرکز روستا بود و حمام، آسیاب، مسجد و سایر امکانات مهم در این قسمت قرار داشت. با توجه به اینکه مرکز اصلی جمعیت و سکونت در حصار پائین جریان داشت، نام روستا کم کم به پایین ده و سپس به پاده تغییر یافته است.
- برخی معتقد هستند به این دلیل که زمین های روستا بسیار حاصلخیز بود و برای مردم آن سود زیادی داشت، به بهره ده شهرت داشت و به مرور زمان برای تلفظ آسانتر به پاده تغییر یافته است.
شرایط اقلیمی
روستای پاده در منطقه کویری استقرار یافته و اقلیم نیمه بیابانی دارد. آب و هوای آن در تابستان گرم و در زمستان سرد است.
زبان و فرهنگ
مردم روستای پاده با گویش الیکایی پاده ای صحبت می کنند. از رایج ترین غذاهای محلی روستای پاده می توان به اشکنه اشاره کرد. اهالی این روستا تا حدود ۱۵۰ سال پیش همگی در داخل قلعه زندگی می کردند، ولی کم کم از قلعه خارج شده و شروع به ساختمان سازی در اطراف آن کردند.
قلعه
قلعه قدیمی که ساکنان روستای پاده در گذشته در آن زندگی می کردند مدور شکل و به بزرگی یک هکتار از خشت و گل بر روی یک محوطه بزرگ و بلند آبرفتی ساخته شده بود و امروزه از مهمترین جاذبه های تاریخی این روستا به شمار می رود. زمان ساخت کهن دژ پاده به دوران قبل از اسلام و دوره ساسانیان مربوط می شود اما در طول سال ها مرمت شده و آثار معماری اسلامی مربوط به قرن ۱۳ هجری نیز در این دژ کهن به چشم می خورد. قلعه به جامانده از تاریخ در روستای پاده از لحاظ ساخت راهبردی دارای معماری خاصی است به طوری که دیوارهای شمالی بسیار بلند و غیرقابل دسترس است، دروازه ورودی این دژ باستانی در سمت جنوب ساخته شده و از جنس سنگ بود اما پس از مدتی به عنوان پل مورد استفاده قرار گرفت. در ابتدا اطراف قلعه را خندقی فرا گرفته بود تا در هنگام حمله دشمن از مردمان و این بنا محافظت شود اما در میانه دهه ۱۳۵۰ آنرا با زمین اطرافش هموار کردند و دیگر اثری از آن به جای نماند. قرار گیری قلعه پاده بر بلند ترین نقطه این روستای گردشگری این امکان را به محافظان آن می داد تا بتوانند بر تمامی مناطق اطراف به راحتی نظارت کنند و چیزی از نظرشان به دور نماند. محمد حسن صنیع الدوله از نویسندگان دوره قاجار نیز در کتاب مرآت البلدان به قلعه پاده اشاره کرده و آن را بنایی عظیم می داند که بر روی آن اتاق هایی کوچک قرار داشت. قلعه پاده چنان عظیم و با اهمیت در شناخت معماری کهن ایران زمین است که در تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۵۸۱۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
سایر جاذبه‌های گردشگری پاده
- درگذشته سه آب انبار در روستا وجود داشته است، آب انبار شیخ علی در سال ۱۳۲۰، آب انبار خونی در سال ۱۳۱۰ و آب انبار ترابری در زمان قاجار ساخته شده است. این روستا دارای سه حمام بوده و یک خانه گاه قدیمی که این خانه گاه در سال ۱۳۶۲ دایر شده است.
- امامزاده ابوسعید (ع) از دیگر آثار تاریخی روستای پاده است که نشان دهنده سابقه اسلام و مذهب شیعه در این دیار کهن است. این اثر تاریخی نیز در بیست و دوم آبان ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۰۱۶۵ در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت.
- حمام پاده از دیگر جاذبه های تاریخی روستای پاده به شمار می رود که به سبک معماری حمام های ایرانی در دوره قاجار ساخته شده و دارای فضاهای مجزا از هم شامل ورودی، کفش کن، راهروی دسترسی، فضای اصلی و خزینه است که به عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
- آنچه سفر به روستای پاده را از بقیه جاذبه های گردشگری منطقه متمایز می کند، وجود تونل های بزرگ نمک در این منطقه است. حدود ده سال است که از معادن روستای پاده نمک استخراج می شود. این معدن محل بالا آمدن گنبد نمکی با پوشش گچ و نمک است. یکی از این معادن به شکل کوه است و نحوه استخراج نمک از آن باعث شکل گیری غاری دستکند شده است. معمولا برای ساختن تونل در جاده ها از یک قالب خاص الگو برداری می شود، قالبی که استحکام، دوام و امنیت تونل را تضمین کند. اما برای حفر دهانه و شکل گیری این غار نمکی تنها فاصله ارتفاع از سطح و عرض در نظر گرفته شده است، بدین معنی که به طور تقریبی ارتفاع دو برابر عرض و به شکل مستطیل است. دقت داشته باشید که ورود به معدن نیاز به کسب اجازه دارد و احتمال ریزش همواره امکانپذیر است بنابر این از ایستادن در دهانه آن خودداری کنید.
موقعیت مکانی
روستای پاده در ۲ کیلومتری شرق روستای اسلام آباد (قلعه خرابه) و ۴ کیلومتری شمال شرقی شهر آرادان و ۱۶ کیلومتری گرمسار واقع شده است.
مسیر دسترسی
از تهران وارد اتوبان خاوران شده و با عبور از پاکدشت مسیر خود را به سمت ایوانکی و گرمسار ادامه دهید. با عبور از گرمسار و با طی مسیری در حدود ۲۰ کیلومتر به آرادان می رسید؛ تقریبا یک کیلومتر بعد از خروجی آرادان، یک خروجی سمت راست قرار دارد که به علی آباد پایین می رود. وارد خروجی شده و مسیر را ادامه دهید تا به روستای پاده برسید.
منبع: تریپ یار
نظر شما