به گزارش سلام نو، مسجد جامع رُشتخوار که در ۷۰۰ متری جنوب شرق رشتخوار در انتهای بلوار نیایش واقع شده است در دوره خوارزمشاهیان ساخته شده و در دوره های بعد، مخصوصاً تیموریان و صفویان، الحاقات و تزییناتی به آن افزوده شده است. این مکان تاریخی در ۴ بهمن ۱۳۵۵ با شمارهٔ ثبت ۱۳۴۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
طبق نظر کارشناسان این مکان احتمالا مسجد-مدرسه ای دو ایوانی بوده که در حال حاضر از آن گنبد خانه‌ای بزرگ، ایوان وسیع، شبستان و صحن باقی مانده است. آجرچینی پوشش بنا و طاقنماهای پاکار آن به صورت خفته راسته و زیگزاگ اجرا شده و در زیر این طاقنماها، کتیبه‌ای قرآنی و کمربندی به خط کوفی، گچبری شده است.
مسجد جامع رُشتخوار با پلانی چهار ضلعی که در بالا به شش و هشت ضلعی و در نهایت به گنبد ختم می شود جزء مساجد زیبا و تاریخی ایران است.
این بنای تاریخی را بعنوان خانقاه نیز ذکر کرده اند. در هر حال بر اساس کاوش های باستان شناسی احتمالا این بنا در دوران خوارزمشاهیان فرو ریخته و در دوره تیموری مرمت گردیده است.
آنچه ازاین مکان باقی مانده، گنبدی است که از بیرون آمیزه ای از خشت خام و پخته است و در سمت جنوبی گنبد، هلال طاقی بلند دیده میشود که احتمالا متعلق به شبستان تابستانی مسجد بوده است. سقف این شبستان به کلی فرو ریخته و قسمت سالم بنا همان گنبد و دیواره های بسیار زیبای فضای زیر گنبد است.
پوشش گنبد آجری است و نمای پلکانی دارد. شبیه آن در مساجد سنگان پایین خواف و نشتیفان نیز عینا دیده می شود. به نظر می رسد گنبد دارای دو پوشش بوده است که پوشش بیرونی آن از خشت خام و حفاظی از غوره گل بوده و پوشش درونی آن از آجر است که بطرز بسیار زیبایی با آرایش پلکانی تزیین شده است. طرح گنبد خانه در پایین مربع مستطیل است که در قسمت بالا با گوشه سازی به کثیر الاضلاع تبدیل شده و گنبدی آجری بر آن استوار شده است. سطح بیرونی گنبد نیز به شکل پلکانی است و در اصل پوششی بیرونی داشته که از بین رفته است.
قسمت بالای گنبد بر هشت غرفه استوار شده, این غرفه ها با روزنه های خود نور فضای زیر گنبد را تأمین می کنند. نواری از یک کتیبه پر کار گچی نیز که آیه هائی از قرآن مجید را در خود دارد مثل کمربندی دور گنبد و در قسمت زیر طاق نماها نمایان است و بقیه دیواره های گنبد اعم از هلالی طاق نماها و حواشی غرفه ها با آجر تزیین شده اند. جوانب غرفه های تعبیه شده در اضلاع گنبد خانه ها آجرکاری شده و مربعی مرکب از ۱۲ ستاره که با آجر برش یافته است در زمینه ای روشن و قهوه ای، قسمتهای فوقانی غرفه ها را زینت داده است. نمای خارجی مسجد که از خشت و گل ساخته شده آسیب بیشتری دیده است.
در ضلع جنوبی محرابی زیبا دیده میشود. این محراب با تزئیناتی فوق العاده چشمگیر نظر هر بیننده را بخود جلب می کند. در واقع سالم ترین قسمت مسجد همین محراب است. در سایر مساجد تاریخی این منطقه نیز محراب زیباترین و سالمترین بخش مساجد تاریخی محسوب میشود.
مسیر دسترسی:
مسجد جامع رشتخوار اکنون در خارج شهر رشتخوار و در بیابان شرقی این شهر، در ۷۰۰ متری جنوب شرق رشتخوار قرار دارد. مسافری که جاده آسفالته تربت حیدریه به خواف را در پیش گیرد این اثر تاریخی را بی هیچ فاصله ای در حاشیه راست جاده و چسبیده به کناره شرقی شهر رشتخوار خواهد دید.
منبع: تریپ یار
نظر شما