سلام نو – محمدعلی صف‌آرا: آیا تا به حال به بازار رضای شهر مشهد، واقع در نزدیکی حرم امام رضا علیه‌السلام سر زده‌اید؟ بازاری‌ها همیشه، سبک و سیاق خاص خودشان را در نحوه ارتباطات، بیان اعتقادات و برگزاری مناسبت‌ها داشته‌اند.
بازاری بودن دقیقاً به چه معناست؟
از نظر اکثریت بازاریان، معمولاً بهتر است پسرانی که قصد ورود به بازار کار را دارند، به‌جای نصیحت گرفتن از بزرگان یا بازاری‌های خانواده، برای مدتی نزد کسبه و مغازهدارها شاگردی کنند تا مرام، قوانین، اطلاعات و سبک و سیاق این مردم باتجربه را یاد بگیرند.
بسیاری معتقدند هر تازه‌واردی، حداقل باید ۴ سال در این کسب‌وکار به یادگیری ابتدایی‌ترین روش‌های داشتن یک کسب‌وکار موفق بپردازد؛ که این خودش معادل یک مدرک کارشناسی از یک دانشگاه معتبر است! بعد از آن تازه معلوم می‌شود که اصلا این آدم، به درد بازار می‌خورد یا نه!
حالا ما در اینجا به اختصار از راز و رمزهای بازاری شدن برای شما خواهیم گفت.
به نظر شما چه فاکتورهایی، به شما در موفق شدن در بازار، کمک خواهند کرد؟
اولین اصل، صداقت است. بر خلاف تصور عموم بازاری‌های اصیل معتقدند احترام به مشتری و رضایت او، از همه چیز مهم‌تر است و نباید هرگز به او دروغ گفت.
دومین مسئله، سحرخیزی است که متاسفانه هنوز هم برای قشر بزرگی از افراد چالش‌برانگیز است. اغلب بازاری‌ها اعتقاد دارند هر چه زودتر مغازه را باز کنند، روزی آن‌ها بیشتر است.
سومین مورد این است که باید سعی کنید کارها را طوری پیش ببرید، که هیچ‌گاه مجبور به پرداخت قسط یا قرض نباشید زیرا در بلندمدت ممکن است دچار مشکل شوید.
پس حالا متوجه شدید که «اوستا» شدن در بازار به همین راحتی‌ها هم نیست!
اهمیت وجود بازار و بازاریان در تاریخ
بازار و بازاریان همیشه از جمله گروه‌هایی بوده‌اند که در تحولات و انقلاب‌های فکری و سیاسی، بسیار تاثیرگذار بوده‌اند. این گروه از مردم که از قدیمی‌ترین گروه‌های متحد، در تاریخ ایران بوده‌اند، در هنگام تغییرات اقتصادی، فرهنگی و سیاسی با همبستگی خود، همواره به وقایع روز واکنش نشان می‌دادند و ساکت نمی‌نشستند.
تصور کنید، اعتصاب و اعتراض بازاریان، به ظلم‌هایی که برخی پادشاهان بر مردم روا می‌داشتند، چه مقدار در بیداری مردم آن زمان، تاثیرگذار بوده است. زیرا در دوره‌ای که وسایل ارتباط جمعی از تنوع امروز برخوردار نبوده است، این قشر با بستن مغازه‌ها و همچنین تعطیل کردن بازارهای صنف مربوط به خودشان، پیام‌های عمیق و اخبار ماجراهای در حال وقوع را به مردم می‌رساندند. این اقدام، معمولاً در شرایطی که خفقان، گریبان گیر مملکت می‌شد، فسادها را آشکار می‌کرد. حتی در دنیای امروز باوجود شبکه‌های مجازی و ده‌ها منبع دیگر، بازاری‌ها با مخالفت خود، وخامت اوضاع را به مردم یادآوری می‌کنند و این سنت چند صد ساله، حقیقتاً قابل‌تحسین است.
تاریخچه بازار رضا مشهد
درگذشته، بیشتر گردشگران و افراد مشتاق، برای زیارت یا گشت‌وگذار در روستاها و شهرستان‌های اطراف مرکز استان خراسان رضوی، به این شهر سفر می‌کردند. اما در آن زمان، آن‌ها انتخاب‌های خیلی محدودتری برای اقامت تفریح و همین‌طور خرید کردن داشتند. همان‌طور که شاید بدانید، ساخت مترو در این کلان‌شهر، منجر به افزایش وسعت آن شد و به همین دلیل، مراکز زیادی برای سپری کردن روزهای به‌یادماندنی و دسترسی آسان‌تر، در این شهر تأسیس شد.
سال‌ها پیش، به دلیل آنکه بسیاری ترجیح می‌دادند پس از زیارت حرم امام رضا (ع)، برای اقوام و آشنایان خود سوغات تهیه کنند، در سال ۱۳۵۵ تصمیم بر آن شد که بازاری با نام بازار رضا، در نزدیکی حرم مطهر، راه‌اندازی شود. این بازار، به دستور محمدرضا شاه و توسط مهندس بوربور، در طول تنها یازده ماه ساخته شد! اکنون از این مکان، به عنوان یکی از مهم‌ترین بازارها برای زائرین، گردشگران و همچنین مردم محلی یاد می‌شود. انواع اجناس و سوغات از قبیل زیورآلات، زعفران، خشکبار، لباس، عطر و... در این بازار موجود است.
سنت‌ها ومراسمات بازاری های بازار امام رضا
کرسی گذاری
این رسم کهن، که متاسفانه در بسیاری از بازارهای ایران به دست فراموشی سپرده شده است، در دل دکان‌های بازار رضای مشهد نیز رواج داشته است و جلوه‌گر مرام و معرفتی است، که در بین بازاریان وجود داشته است.
در زمان‌های گذشته، بازاریان طبق روال معمول، هر روز صبح، برای شروع کار خود، درب مغازه را به روی مشتریان باز می‌کردند و یک کرسی را به صورت نمادین، روبروی مغازه قرار می‌دادند. هنگامی که مشتری اول، به مغازه وارد می‌شد و خرید خود را انجام می‌داد، شخص فروشنده کرسی را از مقابل دکان خود جمع‌آوری می‌کرد. به محض ورود مشتری دوم، مغازه‌دار نگاهی به دکان‌های دیگر می‌انداخت و مشتری را به فروشگاه‌هایی که هنوز کرسی را از مقابل مغازه خود برنداشته بودند، راهی می‌کرد تا آن‌ها نیز بتوانند اولین فروش خود را، برای شروع روز داشته باشند. تصور کنید معرفت و همدلی در بین اهالی بازار، تا چه اندازه مهم و قابل‌تحسین بوده است.
مراسمات ماه‌های محرم و صفر در بازار امام رضا
این بازار که دارای ۱۷۱۱ مغازه و غرفه است، در برگزاری مراسم عزاداری ماه‌های محرم و صفر در شهر مشهد، نقش مهمی را داراست. شور حسینی برای برپایی سنت‌ها و تدارک لوازم عزاداری و نذر و نیاز، هم‌چنان پابرجاست. چند روز مانده به عاشورا، هنگامی که وارد بازار می‌شوید، پرچم‌ها علم‌ها، شال‌های عزاداری، زنجیرها و طبل‌ها را مشاهده می‌کنید. اهالی هر منطقه به نوبه خود تلاش می‌کنند، هیئت محله‌ی خود را به بهترین شکل تزئین کنند.
در روزهای عاشورا و تاسوعا بسیاری از مسیرهای دسته‌های عزاداران، از بازار رضا می‌گذرند. به این رسم «بازارروی» گفته می‌شود که در شهر مشهد، دو بار در سال برگزار می‌شود؛ اولی، در دهه اول محرم و دومی، در هنگام شهادت امام هشتم شیعیان. این مراسم به همراه مراسم کرسی‌خوانی، مرثیه‌خوانی و سینه‌زنی هرساله در مشهد و برخی شهرستان‌های دیگر، انجام می‌شود.
رسم شله‌پزان
همچنین می‌توان شناخته‌شده‌ترین رسم معروف خراسانی‌ها را، مراسم شله‌پزان، در انتهای سال دانست. که در محله‌های نزدیک به بازار رضا و در بین بازاریان نیز، انجام می‌گیرد. طبخ این غذا در ماه‌های انتهایی زمستان برای مصرف تمامی ذخیره غلات هر خانواده، انجام می‌شود. به شما پیشنهاد می‌کنیم حتماً طعم آن را امتحان کنید و لذت ببرید!
نظر شما