به گزارش سلام نو، قلعه نو روستایی در دهستان جزینک بخش جزینک شهرستان زهک استان سیستان و بلوچستان است. روستای قلعه نو قدمتی دارد به بلندای هزار و دویست سال و معماری آن به گونه ایست که بسیاری آن را ماسوله جنوب شرق ایران می خوانند. دورنمای روستا جلوه ای ویژه دارد، خانه هایی با معماری پلکانی اما با خشت و سقف های گنبدی و بادگیرهای معروف منطقه سیستان. هر خانه با معماری منحصر به فرد خود امتیازی است بر هویت تاریخی و زنده روستا و مردمان آن.
روستای قلعه نو که قدمتی دیرینه دارد بر روی تپه‌ای بنا شده است. قرار گرفتن روستا روی تپه سبب شده نام روستا به قلعه مشهور شود. برخی روستا را متعلق به ۱۲۰۰ سال پیش می دانند. ساکنان این روستا مدت ها پیش ساکن روستایی در نزدیکی آن بوده اند که امروزه با نام قلعه کهنه از آن یاد می شود. صد در صد معماری منازل قلعه نو قدیمی و از خشت و گل ساخته شده و با همان سبک ویژگی خود را حفظ کرده است. معماری در سیستان برگرفته از شرایط اقلیمی این منطقه است بطوری که بیشتر منازل آن از مصالح سنتی شامل آب، گل و خشت ساخته شده و امروزه نیز تنها در ساخت منازل ۴۰ درصد از روستاهای سیستان این سبک معماری استفاده می شود. در حالیکه روستاییان قلعه نو در ساخت منازل خود صد درصد این سبک معماری حفظ کرده اند. چرا که مردم روستا با مهاجرت از روستای قلعه کهنه به روستای قلعه نو، همان معماری را نیز با خود به سکونتگاه جدید آوردند و از مصالحی سنتی نظیر خشت و گل استفاده کردند. چرا که خشت و گل سرما و گرما را در خود حفظ می کند و با توجه به گرم بودن هوای روستای قلعه نو، استفاده از این نوع مصالح مانع از خروج هوای سرد از درون خانه به بیرون می شود.
روستای قلعه نو از یک سو در مجاورت کویر قرار دارد و از سوی دیگر همسایگی با یکی از بزرگترین مخازن آبی و یکی از همان چاه نیمه ها را تجربه می کند. در روستا تختگاهی وجود دارد که با آجر پوشیده شده است و وقتی بر روی آن می نشینی از یکی سو دشت سیستان دلبری می کند و از سوی دیگر چاه نیمه چهارم. اما این همسایگی نتوانسته است روستا را از خشکسالی نجات دهد و کشاورزی و دامداری در روستای قلعه نو مدت هاست که از رونق افتاده است.
موقعیت جغرافیایی
این روستا در طول جغرافیائی ۶۱ درجه و ۳۸ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۰ درجه و ۴۸ دقیقه قرار گرفته است. ارتفاع روستا از سطح دریا در پایین ترین نقطه ۴۸۰ متر و در بالا ترین نقطه ۵۱۰ متر می باشد.
معماری روستا
تمامی ساختمان های روستای قلعه نو از خشت و گل ساخته شده و هنوز خانه های مکعبی سیمانی به آنجا راه پیدا نکرده است. بخشی از خانه ها نیز با سقف های گنبدی در این روستا ساخته شده اند. معماری دفاعی مرکزی این روستا را در مقابل دشمنان حفظ می کرده است. ارگ تاریخی محمد حسین خان نارویی نژاد با قدمت ۱۶۰ سال نیز در این روستا قرار دارد که می توانید از آن دیدن کنید. این ارگ دو طبقه از مهم ترین بناهای دیدنی روستا، بیش از ۱۵۰۰متر مربع وسعت دارد. برای سازگاری معماری این روستا با آب و هوا و اقلیم منطقه راهکارهای خوبی اجرا کرده اند، یکی از این راهکارها تعبیه کردن دریچه هایی در سقف خانه هاست. این دریچه ها که در زبان محلی به آن کولک می گویند نوعی بادگیر است. در دیواره خانه ها نیز دریچه هایی E شکل، به نام سورک وجود دارد، بادی که از سقف به خانه وارد می شود از دریچه های روی دیوار خارج می شود. از دیگر شاهکارهای نبوغ ایرانی برای جلوگیری از ورود رطوبت به پی منازل استفاده ازنوعی سیخ بوته به نام کرته در پی خانه ها بوده است. رطوبت این خانه ها به دلیل مجاورت دریاچه هامون و رودهای متعدد منطقه بوده که سبب می شد زه آب بالا بیاید.
فرهنگ
ساکنین این روستا را طوایف مختلفی چون کیانی، راشکی، دیانت، خمر تشکیل می دهند. همچنین از طوایف دیگر نیز اسلامی، ناروئی، براهوئی و ... نیز در این روستا زندگی می کنند که اقلیت روستا را تشکیل می دهند.
محصولات
محصولات زراعی این روستا شامل گندم، جو، ذرت، صیفی جات، تنباکو، میوه جات از قبیل انگور، انار، توت و ... می باشد.
صنایع دستی
اگر چه بسیاری از ساکنین روستا به خصوص جوانان به شهر مهاجرت کرده‌اند اما هنوز هم هستند مردمانی که با وجود خشکسالی اینجا مانده‌اند و صنایع دستی زیبایی نظیر قالیبافی، گلدوزی و پارچه بافی تهیه می کنند.
جاذبه‌های گردشگری منطقه
اگر به دیدن این روستا می روید بازدید از گورستان آن را فراموش نکنید، مکانی که در آن گورها نیز به شکل پلکانی قرار گرفته اند. البته مقبره حکما و خوانین در داخل اتاقک هایی به نام معجره قرار داده می شدند. یکی دیگر از نکات قابل توجه وجود گور دختری با معماری گورهای عصر صفویان است. درختان گز دیگر جذابیت این منطقه به شمار می رود که از مردمان منطقه در برابر شن های روان پاسداری می کنند. همچنین بازدید از شهر باستانی زرک (شهر هخامنشی) و ارگ تاریخی محمد حسین خان را از دست ندهید.
ارگ محمد حسین خان
ورودی روستا مسیری است کوتاه اما با شیب نسبت زیاد که اهالی قلعه نو به آن نقطه آغاز تاریخ می گویند. از همان لحظه ورود به روستا ارگی نظرتان را به خودش جلب خواهد کرد، ارگی با قدمت ۱۶۰ سال و زیربنایی بیش ۱۵۰۰ متر به نام ارگ "محمد حسین خان نارویی". ارگ محمدحسین خان نارویی بنایی دو طبقه است که طبقه بالای آن مربوط به زندگی سردار شریف خان و خانواده اش و طبقه زیرین آن مربوط به ماموران حکومتی بوده است. دیواره های ارگ بسیار محکم است و کاربردی امنیتی و دفاعی داشته است. این اثر در قلعه نو، روستای نمونه هدف گردشگری در پنج کیلومتری جاده زهک به زاهدان واقع شده و به شماره ۷۲۵۵ مورخ ۱۲ بهمن ۸۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
موقعیت مکانی
فاصله روستا تا زابل ۲۶ کیلومتر است و تا زهک تنها ۵ کیلومتر فاصله دارد. قلعه نو از طریق شهر زهک نیز با زابل مرتبط می باشد.
مسیر دسترسی
برای رسیدن به روستای قلعه نو، جاده ترانزیتی چابهار به میلک را پیش بگیرید و از طریق دوراهی روستا و چاه نیمه چهارم وارد جاده قلعه نو شوید، دو راهی ای که یکی از راه هایش ورود ممنوع است و راه دیگرش مسیری پیش پای شما باز می کند تا تاریخ شگفت زده تان کند. پس از طی دو راهی چیزی نزدیک به بیست و شش کیلومتر مسیر دارید تا به روستای قلعه نو برسید، مسیری که کناره های آن را درختان گز با مقاومت مثال زدنی خود پوشانده اند.
منبع: تریپ یار
نظر شما