به گزارش سلام نو، دامغان این کهن دیار پارسی و هفتمین شهر تاریخی کشور، گنبدی موسوم به «زنگوله» را در دل خویش جای‌داده که ماهیت آن تا به امروز در فضایی مه‌آلود قرار دارد. این مکان از سال ۴۶ تاکنون با شماره ثبت۶۵۰، در فهرست آثار ملی کشور قرار دارد و قدمتش را به دوران ایلخانان می‌پندارند. این بنا در جنوب غربی شهر دامغان و در پارک شهید ملایی واقع شده است.
گنبد زنگوله دارای پلانی مستطیل شکل می باشد. ابعاد بنا از خارج ۶۰/۱۴*۱۲/۱۸ و از داخل ۴۰/۱۰*۴۰/۱۰ سانتیمتر است و در ساخت آن از خشت و گل استفاده شده است. گنبد بنا مدتها پیش فرو ریخته است، اما گوشه سازی های «ترنبه پتگین» جالبی از آن برجای مانده است و می توان فهمید که گنبدی زیبا بر آن استوار بوده است. بر چهار دیوار بنا ، چهار طاقنما وجود دارد که از هر یک دری به بیرون ساخته اند و ارتفاع هر دیوار در حدود ۶ متر می باشد. ساخت بنا را به قرن هفتم هجری نسبت داده اند ، اما در مورد دلایل ساخت عقاید مختلفی ابراز می گردد. وجود چند نمای قبر مانند در داخل بنا و عدم شناخت هویت واقعی بنا داستانهای بسیاری را در مورد مدفونین در زیر این گنبد بوجود آورده است.
عده ای، مدفون در بنا را یکی از سرداران یعقوب لیث صفاری بنام «زنگارود» می دانند و نام زنگوله را از تغییراتی در همین نام دانسته اند و عده ای دیگر بنا را آرامگاه شاعر بزرگ مسمط گوی ایران ، منوچهری دامغانی بیان داشته اند. امید است در آینده کاووشها و مطالعات گسترده جواب سوالت بی شمار اهالی و محققین را پاسخگو باشد.
دیوارها را که ازنظر بگذرانی، ارتفاعشان به شش متر می‌رسد، روی تن هر دیوار یک طاقنما که به بیرون راه دارد خودنمایی می‌کند و در بالای هر طاقنما یک پنجره‌ی مربعی جا گرفته است. بخشی از هر دیوار نیز، رنگ تازه‌ای از کاه‌گل دارد، گویا همین اواخر مرهمی بر زخم‌هایشان گذاشته‌شده است.
در دامغان بنای دیگری به نام مسجد حاج شکرالله وجود دارد و تنها این مسجد و گنبد زنگوله کاملاً خشتی هستند و از یک سبک معماری تبعیت می‌کنند
سرت را که بالا بگیری، می‌توانی چشمانت را مهمان هنر معماری اصیل ایرانی کنی، هنوز هم اندکی از مقرنس‌های زیر گنبد بر بلندای هر چهارگوشه دیوارها جا خوش کرده است. بار دیگر که چشم بگردانی بر کنج‌های دیوار سیاهی آه شعله‌های آتش را می‌بینی و روی زمین ته سیگار، آن‌قدر که به‌آسانی دریابی گنبد زنگوله اکنون مأمنی برای معتادان شهر نیز شده است.
نکته روشن آنجا است که پایه‌های بنا صدر اسلامی بوده و از گذشته وجود داشته، با الگویی برگرفته از چهارطاقی‌های دوره ساسانی که آتشکده‌های آن‌ها دارای چهاردر و به شکل چلیپا بوده، اما دقیقاً به همان حالت نیست و نمی‌توان گفت بنا حتماً در دوره ساسانی ساخته‌شده است، قسمت گنبد هم بعداً و به سبک دوره ایلخانی ساخته‌شده و آنچه امروز بنا بیشتر از خودش نشان می‌دهد ایلخانی است.
یک‌صدم مسجد تاریخانِ به اینجا رسیدگی نمی‌شود. در نوروز تعداد زیادی تابلو وجود دارد که مسافران را به سمت مسجد تاریخانِ راهنمایی می‌کند اما برای اینجا چنین چیزی نمی‌بینید، چراکه اینجا مانند چشمه‌علی و دیگر آثار تاریخی درآمدزایی ندارد.
موقعیت مکانی
برای دیدار با گنبد زنگوله باید ۵۰متری از میدان شهدای دامغان به سمت بلوار شهید مفتح که سرازیر شوی، سمت راست خیابانی است که تابلوی رنگ و رو رفته‌ای روی دیوار آن، تنها یادگاری از گنبد زنگوله برایت تداعی می‌کند.
منبع: تریپ یار
نظر شما