به گزارش سلام نو، سجاس یک شهر قدیمی است که پس از حمله مغول ویران شد و هیچ وقت نتوانست شکوه و بزرگی قبل از مغول را به دست آورد. از بین آثار متعدد تاریخی در این شهر، مسجد جامع هزار ساله آن است که توانسته از خرابی های حمله مغول در امان بماند. مسجد جامع سجاس مربوط به دوره سلجوقیان است و از جاهای دیدنی استان زنجان در خدابنده (قیدار) به شمار می رود. این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۵۳ با شماره ثبت ۱۰۱۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد جامع سجاس در شهرک سجاس در دوازده کیلو متری شمال غربی شهرستان خدابنده قرار دارد. در این شهرک از دوره های گوناگون اسلامی آثار تاریخی برجای مانده است. این مسجد در جنوب غربی شهر فعلی سجاس و در نزدیک رودخانه سجاسرود قرار گرفته است. در زمان حال به جمعه مسجد معروف است که یکی از آثار تاریخی برجسته منطقه به شمار می رود. مسجد جامع سجاس را می توان یکی از آثاربرجسته استان زنجان دانست. این مسجد به سبک مساجد شبستانی ساخته شده است .آثار قوس های فرو ریخته در جرز شمالی نشان می دهند که بنا با افزوده ها و ساختارهای دیگری همراه با شبستان موجود مجموعه کاملتری را تشکیل می داده است. بنای موجود شبستان گنبد داری است که به سبک چهارطاقی ساخته شده و جرزهای چهار گانه سنگینی گنبد رابر دوش دارند. بنای این مسجد با آجرهای به ابعاد ۵*۲۱*۲۱ سانتیمترساخته شده است.
گنبد با واسطه چهار فیل پوش بر روی جرزهای چهار گانه استوار است. بالای فیل پوش ها طاق نماهای زیبایی قطار بندی شده و گردی کاملی را جهت اجرای عرقچپن گنبد فراهم آورده است. سطح طاق نماها با طرح های هندسی تزیین شده و گنبد این مسجد که از نوع گنبد های یک پوششه است با آجر ساخته شده و تزئینات آن منحصرا" به نقش ستاره ایرانی (ستاره پنچ پر) محدود است. ورودی کنونی در جرز شمالی تعبیه شده و در جرز غربی و شرقی دو درگاهی بزرگ شبیه به ایوان ساخته شده است. محراب مسجد در ضلع جنوبی آن در راستای قبله و با خالی نمودن دیوار ایجاد گردیده است.
این مسجد از لحاظ گچبری و کتیبه ها بسیار ارزنده است و چهار کتیبه در آن به چشم می خورد. ابتدا کتیبه ساقه گنبد زیرفیل پوش ها است که با توجه به سبک نگارش مربوط به دوره ایلخانی است و با خط ثلث نوشته شده است. زیر فیل پوش ها و گرداگرد مسجد کتیبه بسیار ارزنده ای به عرض پنجاه سانتی متر وجود دارد که مشتمل بر متن سوره ۶۷ قرآن کریم (سوره تبارک) است. این کتیبه با دو خط موازی در بالا و پایین محدود و محصور شده و در بالای خطوط کتیبه کوچک دیگری به خط کوفی اوایل قرن نوشته شده است. به طور کلی کتیبه های این مسجد از نظر سبک و شیوه گچبری به کتیبه های مسجد جامع قروه شبیه است. محراب مسجد سجاس با گچبری ارزنده و طرحهای اسلیمی و گیاهی طراحی و اجرا شده است. تزئینات مسجد نیز از نظر شباهت با گچبری های مساجد جامع اصفهان و قروه قابل مقایسه می باشد. این مسجد در اوایل قرن پنج هجری قمری ساخته شده است.
قبرستان تاریخی سجاس که به قبرستان شهدا معروف گردیده در منتهی الیه شهرک سجاس قرار گرفته است. این قبرستان جایگاه پیکر شهدایی است که شرافتمندانه با مغول جنگیده و مظلومانه به شهادت رسیده اند. سنگ قبر این شهدا مزین به نقوش اسلیمی، درخت زندگی، طرحهای هندسی، اسماء الهی و سوره های قرآنی به خط کوفی نسخ و ثلث حجاری شده اند.
منبع: تریپ یار
نظر شما