سلام نو – محمدعلی صف‌آرا: شش روز پیش وقتی تعطیلات ۱۴ و ۱۵ خرداد ماه به پایان رسید خبر یک سرقت بزرگ از بانک ملی شعبه دانشگاه تمام مردم را با شوک مواجه کرد.
بر اساس گزارش‌های ابتدایی سارقان محتویات ۲۵۰ صندوق امانت را به سرقت بردند، هر چند این عدد در گزارش‌های بعدی بانک ملی به ۱۶۸ صندوق رسید.
این سرقت از دو جهت دارای اهمیت بود. اول اینکه بزرگی سرقت در ایران بی‌سابقه یا حداقل کم سابقه بوده است و چنین سرقت بزرگ و به تعبیری هالیوودی حتی در فیلم‌های ایرانی هم کم‌تر رخ داده است. نکته دوم محل بانک است. بانک ملی شعبه دانشگاه نه تنها به دانشگاه تهران نزدیک است، بلکه به مراکز اصلی دولت و قوه قضاییه هم نزدیک است و از قدیمی‌ترین و امن‌ترین شعبه‌های بانک ملی به حساب می‌آید.
همین مسئله باعث دامن زدن به اخبار و شایعات شد. خبری می‌گفت که رییس شعبه چند بار هشدار سرقت را روی گوشی دریافت کرده ولی به علت اشتباه قبلی سیستم ضد سرقت واکنش نشان نداده است. خبری دیگری می‌گفت سیستم خراب بوده و به پلیس وصل نبوده است.
با توجه به وضعیت کشور شایعات و گمانه‌زنی‌ها هم خریدار داشتند. برخی معتقد بودند سارقان ایرانی توان چنین سرقتی را ندارند و با توجه به هک زیر ساخت‌های شهر و عملیات‌های اخیر موساد در ایران این سرقت هم کار موساد بوده و تروریست‌های صهیونیست دنبال چیزی خاص در بانک ملی شعبه دانشگاه بودند.
در نهایت پلیس روز گذشته خبر بازداشت سیزده سارق بانک ملی را داد تا عملا بخش مهمی از این شایعات رنگ ببازند. سرتیپ حسین رحیمی، رئیس پلیس تهران در یک گفتگوی تلویزیونی گفت که «یکی دو روز است که سارقان بانک ملی بازداشت شده‌اند»، اما از دلیل تاخیر در اعلام خبر حرفی نزد. به نظر می‌رسد تاخیر در اعلام خبر به بازداشت سارقانی که خارج از ایران بودند مربوط بوده است.
اعتماد عمومی؛ ارزشمندترین دارایی که به سرقت رفت
آنطور که پلیس گزارش داده است حجم قابل توجهی از اموال سرقتی پیدا شده و هر چه هم پیدا نشود بیمه خسارت آن را می‌دهد، اما در سرقت از بانک ملی شعبه دانشگاه کالایی سرقت شده است که به نظر می‌رسد بازگردان آن به مردم به این سادگی نباشد؛ اعتماد عمومی.
تورم افسار گسیخته و وضعیت اقتصادی ناخوشایند چندین سال گذشته به خودی خود باعث آسیب دیدن اعتماد عمومی شده است، آسیبی که محتویات صندوق‌های امانت بانک ملی شعبه دانشگاه هم مشخص است. تورم، افزایش قیمت دلار و سقوط آزاد بورس باعث شده تا صندوق‌های امانات پر از دلار، سکه و طلا باشد.
اتفاقی مثل سرقت از بانک ملی شعبه دانشگاه می‌تواند سطح جدیدی از بی‌اعتمادی را در جامعه حاکم کند، به خصوص با توجه به موقعیت بانک و شایعات مختلف درباره چگونگی سرقت.
بانک ملی از معتبرترین بانک‌های ایران است و شعبه دانشگاه یکی از معتبرترین شعب بانکی کشور است که از منظر امنیتی در نقطه‌ای به شدت امن قرار دارد. وقتی از چنین شعبه‌ای سرقت می‌شود و اخبار جسته و گریخته از بی‌توجهی رئیس شعبه به اخطار سرقت و کمبود نگهبان در بانک بین مردم می‌پیچد سطح جدیدی از بی‌اعتمادی تشدید می‌شود که صرفا با دستگیری سارقان ترمیم نخواهد شد.
از کارشناسان اقتصادی و سیاسی و اجتماعی تا روسای قوای سه گانه و در نهایت رهبر انقلاب همه و همه بارها از اهمیت اعتماد عمومی مردم برای پیش برد امور سخن گفته‌اند. حضرت آیت‌الله عظمی خامنه‌ای در شهریور گذشته در دیدار با رییس جمهور و اعضای هیئت دولت با اشاره به احیای اعتماد و امید مردم گفتند: اعتماد مردم بزرگ‌ترین سرمایه‌ی دولت است. مردم وقتی به شما اعتماد کردند و امید به شما داشتند، با شما راه می‌آیند و کمکتان میکنند؛ این بزرگ‌ترین سرمایه است برای دولت که بتواند اعتماد مردم را جلب کند که البتّه این متأسّفانه یک مقداری آسیب دیده و بایستی ترمیم کنید.
شما مشابه این سخنان را می‌توانید در حوزه‌های اجتماعی، امنیتی، سیاسی و اقتصادی هم پیدا کنید. به عنوان مثال بارها و بارها گفته شده که اولین و مهم‌ترین گام در احیای بورس بازگشت اعتماد به آن است، اولین گام حمایت از تولید ملی اعتماد مردم به آن است و ده‌های گزاره شبیه به این‌ها.
در وضعیت امروز ایران سرقت از بانک ملی را باید ضربه‌ای بزرگ به اعتماد عمومی دانست و دستگیری سارقان را تنها یک گام از گام‌های ضروری برای بازگشت اعتماد عمومی ارزیابی کرد. توضیح شفاف درباره چگونگی سرقت، مقصران اصلی این فاجعه، تشریح ضعف‌ها، ترمیم ضعف‌ها،گزارشی از چگونگی روند تامین خسارت و محاکمه عاملان سرقت می‌تواند از ابتدایی‌ترین گام‌ها برای التیام بخشیدن به این زخم باشد.
اگر چنین روند شفاف و روشنگری رخ ندهد، بانک ملی توضیحاتی دقیق و شفاف از اقدامات جبرانی خود در حوزه افزایش امنیت و جبران خسارت ارائه نکند و پلیس هم گزارش دقیقی از ماجرا به مردم ندهد، اعتماد عمومی بار دیگر ضربه‌ای غیرقابل جبران می‌خورد.
نظر شما