به گزارش سلام نو، مسجد کبود یا مسجد آبی یکی از زیباترین نمونه های معماری اسلامی در میان مساجد سراسر جهان است. به دلیل استفاده از نوعی رنگ آبی خاص که به لاجوردی شهره است و در تمام دنیا به عنوان آبی ایرانی شناخته می شود، این مسجد در بین توریست ها و باستان شناسان خارجی به مسجد آبی شهره است. از عناوین دیگر این مسجد می توان به جهانشاه و یا مسجد مظفریه اشاره کرد. مسجد در میان مردم تبریز به گوی مچید به معنای مسجد آبی شهره است. این مسجد در قرن نهم هجری و در زمان تسلط حکومت آق قویونلوها بر تبریز ساخته شده است. بر طبق کتیبه موجود در مسجد کبود این مسجد به فرمان ابوالمظفر جهانشاه بن قره یوسف که نماینده حکومت آق قویونلوها در تبریز بود ساخته شده است.
بنابر اظهارات کارشناسان احتمالا ساخت بنا زیر نظر همسر جهانشاه، جان بیگم خاتون، و یا دخترش با نام صالحه خانم انجام گرفته است. در کتیبه موجود در مسجد کبود سال ۸۷۰ ه.ق به عنوان پایان کار ساخت بنا مرقوم شده است. برخی معتقدند ساخت این مسجد چیزی نزدیک به سی سال زمان برده است. مسجد در زمان ساخت تنها یک مسجد ساده نبوده است. ضمائمی همچون عمارت مظفریه، صحن، وضوخانه، خانقاه، آرامگاه، شبستان و حجره هایی برای طلاب، مکانی برای اقامت بی پناهان، کتابخانه، قرائت خانه و ... داشته است که امروزه اثری از آن ها بر جای نمانده است. وقوع زلزله مهیب سال ۱۱۸۳ ه.ق مسجد را به یکباره ویران می کند. گنبد، سقف، برخی دیوارها و مناره های بلند مسجد فرو می ریزد و تنها شبستانی سرپوشیده که برای اقامه نماز مورد استفاده قرار می گرفته است سالم باقی می ماند.
مسجد کبود به دلیل معماری دقیق و شگفت انگیزش شهره است. وجود سر دری بلند که بنابر گفته ها ارتفاع آن از طاق کسری نیز فزونی می گیرد و گنبدی وسیع که به طور دقیقی بر روی چهار پایه استوار شده است از شگفتی های معماری این مسجد زیباست. سر در ورودی مسجد کبود نمونه یکی از زیباترین کاشی کاری های قرن نهم هجری است. کاشی هایی لاجوردی و گاه فیروزه ای که با نقوش اسلیمی و آذری به رنگ های سفید و زرد و همچنین کتابت آیات قرآن با خطوط ثلث و کوفی آراسته شده است. در این سردر زیبا و بلند کتیبه های متعددی تعبیه شده که بسیار چشم نواز است. در داخل مسجد نیز بعد از عبور از یک دالان به شبستان مربع شکل و گنبد بسیار زیبای آن می رسید. دیواره های شبستان نیز به زیبایی تمام کاشی کاری شده است. محراب کاشی کاری شده و زیبای این مسجد نیز آراسته به کاشی های لاجوردی است و با انواع نقوش اسلیمی و آیات نورانی قرآن تزئین شده است.
در میان تزئینات این مسجد بسیار زیبا می توان به استفاده از طلا در ترکیب با رنگ لاجوردی اشاره کرد. در این مسجد در یک سرداب کوچک آرامگاهی قرار دارد که جایگاه دو قبر خالی را نشان می دهد. در اطراف این مقبره کتیبه ای برجسته و بلند منقش به آیات نورانی کلام الله مجید به خط نستعلیق قرار دارد که با نقوش اسلیمی آراسته شده است. ورودی مقبره نیز به طرز هنرمندانه ای با کاشی های شش ضلعی لاجوردی آراسته شده که بسیار چشم نواز و استثنایی است. به نظر می رسد این مقبره متعلق به جهانشاه و همسرش بوده است اما اینکه آیا در اینجا تدفیفی صورت گرفته است یا نه هنوز مشخص نیست. مسجد کبود در سال ۱۳۴۵ ه.ش توسط استاد رضا معماران بازسازی و اندکی مرمت می شود. در فاصله سالهای ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۴ بقایای گنبد مسجد بازسازی می شود. امروزه نیز به همت میراث فرهنگی تبریز کار بازسازی کاشی کاری های زیبای این مسجد در حال انجام است. در سراسر جهان چند مسجد دیگر همانند مساجد استانبول، ایروان و مسجدی در افغانستان از رنگ آبی لاجوردی استفاده کرده اند اما ظرافت و حجم بالای رنگ لاجوردی به کار رفته در مسجد کبود آن را به بنایی متمایز تبدیل کرده است.
منبع: گردشگری ۷۲۴
نظر شما