فرهنگ و هنر: از دیرباز یکی از مهمترین خواسته های انسان، آزادی زندانیان دربند بوده است. در قرآن و منابع مذهبی، دعا و ذکرهای مجربی برای رهایی زندانیان از زندان توصیه شده است.

بسیاری از انسانها از روی غفلت و نادانی مرتکب خطا و اشتباه شده و در زندان به سر می برند. با اینکه هر گناهی دارای عقوبتی است اما می توان با توصل به خدا و خواندن دعا، شرایط آزادی عزیزان در بند خود را هموار ساخت. 

دعای حضرت زهرا برای آزادی زندانی:

سیّد بن طاوُس در مُهج الدَّعَوات فرموده روایت شده که شخصی در شهر شام زمانی طولانی در زندان بود تا اینکه حضرت زهرا(س) را در خواب دید که به او فرمود:این دعا را بخوان. او نیز با تعلیم حضرت زهرا(س) دعا را خواند و از زندان آزاد شد و به خانه خود بازگشت.

آن دعا این است:

اللّهُمَّ بِحَقِّ الْعَرْشِ وَمنْ عَلاهُ وَبِحَقِّ الْوَحْیِ وَمَنْ اَوْحاهُ

خدایا به حق عرش و آنکس که بر آن احاطه دارد و به حق وحی و آنکس که آنرا فرو فرستد

وَبِحَقِّ النَّبِیِّ وَمَنْ نَبَّاَهُ وَبِحَقِّ الْبَیْتِ وَمَنْ بَناهُ یا سامِعَ کُلِّ صَوْتٍ

و به حق پیغمبر و آنکس که مقام پیغمبری به او داده و به حق خانه کعبه و آنکس که ساختش ای شنوای هر صدا

یا جامِعَ کُلِّ فَوْتٍ یا بارِئَ النُّفُوسِ بَعْدَ الْمَوْتِ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ واَهْلِ بَیْتِهِ

ای گردآورنده هر چه از دست رفته ای پدید آرنده اشخاص پس از مرگ درود فرست بر محمد و خاندانش

وآتِنا وَجَمیعَ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ فی مَشارِقِ الاْرْضِ وَمَغارِبِها فَرَجاً مِنْ عِنْدِکَ

و به ما و همه مردان و زنان با ایمانی که در شرق و غرب زمین هستند گشایشی هرچه زود از نزد خودت عطا فرما

عاجِلاً بِشَهادَةِ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللّهُ واَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُکَ وَرَسُولُکَ صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَعَلی ذُرِّیَّتِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرِینَ وَسَلَّمَ تَسْلیماً کَثیراً

به حق گواهی دادن بر اینکه معبودی نیست جز خدا و محمد بنده و رسول تو است درود خدا بر او و بر آن فرزندان پاک و پاکیزه اش و تحیت کامل و بسیاری بر آنها باد

دعای فرج امام زمان(عج) برای رهایی از زندان:

دعای فرج که مولای ما و آقای ما حضرت صاحب الزمان ارواحنا فداه به مردی آموزش داد که زندانی بود و آن فرد با خواندن این دعا از حبس آزاد شد:

اِلهی عَظُمَ الْبَلاَّءُ وَبَرِحَ الْخَفاَّءُ وَانْکَشَفَ الْغِطاَّءُ وَانْقَطَعَ الرَّجاَّءُ

خدایا بلاء عظیم گشته و درون آشکار شد و پرده از کارها برداشته شد و امید قطع شد

وَضاقَتِ الاْرْضُ وَمُنِعَتِ السَّماَّءُ واَنْتَ الْمُسْتَعانُ وَاِلَیْکَ

و زمین تنگ شد و از ریزش رحمت آسمان جلوگیری شد و تویی یاور و شکوه بسوی تو است

الْمُشْتَکی وَعَلَیْکَ الْمُعَوَّلُ فِی الشِّدَّةِ وَالرَّخاَّءِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی

و اعتماد و تکیه ما چه در سختی و چه در آسانی بر تو است خدایا درود فرست بر

مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ اُولِی الاْمْرِ الَّذینَ فَرَضْتَ عَلَیْنا طاعَتَهُمْ

محمد و آل محمد آن زمامدارانی که پیرویشان را بر ما واجب کردی و بدین سبب مقام

وَعَرَّفْتَنا بِذلِکَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عاجِلا قَریباً کَلَمْحِ

و منزلتشان را به ما شناساندی به حق ایشان به ما گشایشی ده فوری و نزدیک مانند

الْبَصَرِ اَوْ هُوَ اَقْرَبُ یا مُحَمَّدُ یا عَلِیُّ یا عَلِیُّ یا مُحَمَّدُ اِکْفِیانی

چشم بر هم زدن یا نزدیکتر ای محمد ای علی ای علی ای محمد مرا کفایت کنید

فَاِنَّکُما کافِیانِ وَانْصُرانی فَاِنَّکُما ناصِرانِ یا مَوْلانا یا صاحِبَ

که شمایید کفایت کننده ام و مرا یاری کنید که شمایید یاور من ای سرور ما ای صاحب

الزَّمانِ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ اَدْرِکْنی اَدْرِکْنی اَدْرِکْنی السّاعَةَ

الزمان فریاد، فریاد، فریاد، دریاب مرا دریاب مرا دریاب مرا همین ساعت

السّاعَةَ السّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ بِحَقِّ

همین ساعت هم اکنون زود زود زود ای خدا ای مهربانترین مهربانان به حق

مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطّاهِرینَ

محمد و آل پاکیزه اش (صحیفهٔ مهدیه، ص ۳۷۴)

دعای حضرت یوسف (ع) برای آزادی و رهایی از زندان:

امام صادق(ع)فرمود:

خداوند متعال بر یوسف که در زندان بود ملک را مبعوث کرد و به او گفت ای پسر یعقوب چه شد که با خطاکاران منزل گزیده ای ؟!

یوسف گفت:جرم و خطایم. پس به جرم و خطایش اعتراف کرد. به او گفت این دعا را برای خلاصی از زندان بخوان:

یَا کَبِیرَ کُلِ‏ کَبِیرٍ یَا مَنْ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ لَا وَزِیرَ یَا خَالِقَ الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ الْمُنِیرِ یَا عِصْمَةَ الْمُضْطَرِّ الضَّرِیرِ یَا قَاصِمَ

کُلِّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ یَا مُغْنِیَ الْبَائِسِ الْفَقِیرِ یَا جَابِرَ الْعَظْمِ الْکَسِیرِ یَا مُطْلِقَ الْمُکَبَّلِ‏ الْأَسِیرِ أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ

مُحَمَّدٍ أَنْ تَجْعَلَ لِی مِنْ أَمْرِی فَرَجاً وَ مَخْرَجاً وَ تَرْزُقَنِی مِنْ حَیْثُ أَحْتَسِبُ وَ مِنْ حَیْثُ لَا أَحْتَسِبُ

همینکه صبح شد ملک او را آزاد کرد در آن جا بود که یوسف گفت:وَ قَدْ أَحْسَنَ بِی إِذْ أَخْرَجَنِی مِنَ السِّجْنِ‏ ( منبع:بحارالانوار ج ۱۲ ص ۳۱۹و ۳۲۰)

دعای امام جواد برای آزادی از زندان:

شیخ کلینی در اصول کافی نقل کرده است:

علی ابن مهزیار از امام جواد (ع) دعایی برای محمد ابن حمزه که به دنبال رهایی از زندان بوده را درخواست کرد. امام جواد (ع) این دعا را به او آموخته و مداومت در آن را به ویژه بعد از نماز توصیه کرده اند. نقل است که چندی بعد از مداومت در این دعا، محمد ابن حمزه آزاد شد:

امَنْ یَکْفِی مِنْ کُلِّ شَیْ‏ءٍ وَ لَا یَکْفِی مِنْهُ شَیْ‏ءٌ اکْفِنِی مَا أَهَمَّنِی مِمَّا أَنَا فِیهِ. (اصول کافی، ج ۲، ص۵۶۰)

ختم سوره های قرآنی و ذکر برای رهایی از زندان

سوره انفطار

قرائت سوره انفطار، موجب خلاصی از زندان و رهایی از بند اسارت و ایمنی بیم دار و رفع ترس می گرددد. (مصباح کفعمی، ص۴۵۹)

پیامبر اکرم(ص) فرمودند:

هر زندانی یا انسان در بندی آن را بخواند یا نوشته آن را با خود همراه داشته باشد خداوند خروجش را آسان می کند و او را از بند و زندان و خوف و ترس نجات می دهد و حالش به زودی بهبود می یابد. (تفسیرالبرهان، ج۵، ص۵۹۹)

از امام صادق(ع) در روایتی فرمودند:

هر کس این سوره را در هر کاری که در ماند ۷۰ مرتبه بخواند خلاصی یابد و اگر زندانی نیز این سوره را ۷۰ بار بخواند خلاصی یابد. (درمان با قرآن، ص ۱۳۹)

سوره طور:

پیامبر اکرم(ص) فرمودند:

هر کس سوره طور را قرائت نماید و بر قرائت آن مداومت ورزد، اگر در زندان و در غل و بند باشد خداوند راه خروج و آزادی او را آسان می کند هر چند جرم های بزرگ داشته باشد. (تفسیرالبرهان، ج۵، ص ۱۷۵)

امام جعفر صادق(ع) فرمودند:

هر کس بر قرائت سوره طور مداومت ورزد اگر زندانی باشد خداوند راه خروجش را آسان می کند هر چند بر گردنش حدّ واجب شده باشد و اگر مسافر باشد در طول مسافرتش از امور ناخوشایند و خطرات در امان می ماند و اگر بر موضع عقرب گزیدگی بپاشند به اذن خدا بهبود می یابد. (تفسیرالبرهان، ج۵، ص ۱۷۵)

آیات ۶۹ و ۷۰ سوره یوسف :

وَلَمَّا دَخَلُوا عَلَی یُوسُفَ آوَی إِلَیْهِ أَخَاهُ قَالَ إِنِّی أَنَا أَخُوکَ فَلَا تَبْتَئِسْ بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿۶۹﴾

فَلَمَّا جَهَّزَهُمْ بِجَهَازِهِمْ جَعَلَ السِّقَایَةَ فِی رَحْلِ أَخِیهِ ثُمَّ أَذَّنَ مُؤَذِّنٌ أَیَّتُهَا الْعِیرُ إِنَّکُمْ لَسَارِقُونَ ﴿۷۰﴾

هر کس در زندان محبوس باشد بغیر حق دو آیه زیر را بنویسد بر بازوی راست بندد، به تلاوت دو آیه مداومت نماید خلاص شود. (اسرار المقاصد ص ۱۴۷)

ذکر یا صَبُورُ یا حَلیمُ :

این ذکر هم برای خلاصی از زندان تجربه شده است و جواب قطعی و خوبی حاصل شده است:

یا صَبُورُ یا حَلیمُ لا صَبْرَ لی فی صَبْرِکَ اِکْفِنی شَرَّ عَبْدِکَ بِرَحْمَتِکَ یا أَرْحَمَ الرّاحِمیَنَ . (گلهای ارغوان ج ۳ ص ۲۰۰)

نماز روایت شده از امام موسی کاظم(ع)

امام موسی کاظم(ع) روایت می کنند :

شب چهارشنبه در خواب، پیغمبر اکرم(ص) را دیدم. به من فرمودند:ای موسی تو را از روی ستم زندانی کرده‏ اند. و سه مرتبه این جمله را تکرار نمودند. سپس فرمودند:شاید این آزمایشی برای شماست؛ و مایه بهره گیری تا مدّتی (معیّن) در این دنیا به ظاهر خوش و خرم باشید!، فرمود:فردا صبح (چهارشنبه) روزه بگیر و روز پنجشنبه و جمعه را نیز روزه بگیر.

پس هنگام فرا رسیدن (عشیه جمعه) عصر جمعه، بین نماز مغرب و عشا دوازده رکعت نماز بخوان در هر رکعت پس از حمد، دوازده مرتبه قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ . وقتی چهار رکعت از آنها را خواندی بسجده برو و این دعا را در سجده خود بخوان:

اللَّهُمَّ یَا سَابِقَ الْفَوْتِ وَ یَا سَامِعَ الصَّوْتِ وَ یَا مُحْیِیَ الْعِظَامِ بَعْدَ الْمَوْتِ وَ هِیَ رَمِیمٌ أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الْعَظِیمِ الْأَعْظَمِ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ عَلَی أَهْلِ بَیْتِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ وَ تُعَجِّلَ لِیَ الْفَرَجَ مِمَّا أَنَا فِیهِ

من هم این کارها را انجام دادم و نتیجه آن را دیدم. (بحارالانوار ج ۸۷ ص ۳۳۱؛ جمال الاسبوع ص ۱۶۹؛ مصباح المتهجد ج ۱ ص ۴۲۵)