فرهنگ و هنر: فرزند خواندگی از قدیم الایّام مرسوم بوده، امّا امروزه گسترده تر، و متقاضیان آن افزونتر شده . ولی با همه اینها فرزند خواندگی موانع و مشکلاتی را در جامعه ما به همراه دارد که در ادامه مطلب با آن بیشتر آشنا می شویم.
برخی خانواده ها بچه های بی سرپرست را بزرگ کرده و از آنها نگهداری می کنند، آیا صدور شناسنامه برای آنان به عنوان فرزند این خانواده از نظر شرعی چه صورت دارد؟
امام خمینی(رحمة الله علیه) ، مقام معظم رهبری (حفظه الله تعالی) :
شرعاً فرزند آنها محسوب نیست و آثار فرزندی مترتّب نمی شود. (و حق انتساب به خود و گرفتن شناسنامه به اسم خود را برای طفل ندارند) و تنها بزرگ کردن بچه سبب محرمیت نمی شود، و همچنین پسر و دختری که پیش یک خانواده بزرگ می شوند نسبت به هم محرم نیستند.
آیت الله بهجت(رحمة الله علیه):
جایز نیست.
آیت الله تبریزی(رحمة الله علیه):
الحاق به نسب باطل و حرام است.
آیت الله سیستانی (حفظه الله تعالی):
فرزند خواندگی جایز نیست و نسبت و ارث به آن حاصل نمی گردد باید واقعیت را به طوری که بر روان او اثر نگذارد برای او بازگو نمود و شخصی که سرپرستی او را به عهده گرفته نامش را نباید در شناسنامه خود ثبت کند و چنانچه به جهت حرج یا ضرر نتواند باید حقیقت امر ثبت شود و بر آن شاهد بگیرد. اگرچه کفالت کودکان مستحق اجر و ثواب است.
حضرت آیت الله فاضل لنکرانی(رحمة الله علیه):
جایز نیست.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی (حفظه الله تعالی):
جایز نیست.
حضرت آیت الله وحید خراسانی (حفظه الله تعالی):
سلام صدور شناسنامه برای آنان به عنوان فرزند این خانواده از نظر شرعی جایز نیست. [۱]
راه محرمیت فرزند خوانده:
فرزند خواندگی هر چند از قدیم الایّام مرسوم بوده، و برخی از مردم با هدف‌های مختلف به سوی آن می رفته اند; امّا این پدیده در عصر و زمان ما گسترده تر، و متقاضیان آن افزونتر، و اهداف تقاضاکنندگان آن یک نواخت تر شده است. به طور عمده نداشتن فرزند، سبب گرایش به این مسأله می باشد، و گاه نیز عواطف انسانی موجب توجّه به آن می گردد.
حوادث طبیعی و غیرطبیعی، همانند زلزله ها، جنگها، بیماریها، طوفانهای سخت و وحشتناک، و مانند آن، عوارض نامطلوب مختلفی بر جوامع انسانی می گذارد; که یکی از آنها معضل فرزندان بی سرپرست است. فرزندانی که پدر و مادر خود را در آن حوادث از دست داده، و در غم مهر و محبّت آنان سوخته، و حسرت نوازشی ساده را بر دل دارند. کودکان معصوم و پاکی که نگاه معصومانه آنها همچون کتابی قطور حاوی مطالب فراوان و مهمّی است; که تنها برخی توفیق مطالعه آن را دارند.
از سوی دیگر، زوجین متعدّدی وجود دارند، که به علل مختلف از نعمت بی بدیل فرزند محروم هستند، و خداوند حکیم آنها را با بچّه دار نشدن آزمایش می کند. زن و شوهرهایی که دیدن هر نوزاد داغ دل آنها را تازه، و آه حسرت را بی اختیار از نهاد آنها بلند، و قطرات اشک را بر گوشه چشمانشان جاری می سازد.
برخی از این زوجین، به جای آه و افسوس و حسرت، و به هدر دادن نیروی خود، و با هدف پرکردن این خلأ زندگی مشترک که گاه منجر به جدایی و طلاق می گردد به سراغ فرزندان بی سرپرست رفته، و آنها را به فرزندی قبول می کنند، تا هم غم فقدان پدر و مادر و کمبود عشق و محبّت را از قلب پاک و کوچک آن کودکان معصوم بیرون کنند، و هم خود را از تنهایی در آورند، و سکوت خسته کننده محیط زندگی مشترک خویش را با گریه ها و خنده های چنان فرزندانی بشکنند.
امّا مشکلی که معمولاً زوجین مؤمن را رنج می دهد، و در پاره ای از موارد آنها را از پذیرش چنین فرزندانی منصرف می کند، مشکل محرمیّت است; زیرا اگر فرزند خوانده دختر باشد، در آینده با مرد خانه مشکل محرمیّت خواهد داشت، و اگر پسر باشد با زن خانه.
برای حلّ این مشکل، چاره هایی اندیشیده شده، که در بسیاری از موارد مشکل را بر طرف می سازد، هر چند در برخی موارد چاره ساز نیست.
=======================
پی نوشت:
۱- مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع تقلید، ج۵، ص۱۴۹ ٓ استفتائات آیت الله سیستانی، ویژه نمایندگان، دفتر قم، ص۲۰۱ استفتائات امام خمینی، ج۳، فرزند خوانده، ص۲۴۰، س ۱۲ و ۱۳ اجوبة الاستفتائات، ص ، س۱۰۱۲ استفتاء مکتوب از مراجع معظم تقلید
نظر شما