به گزارش سلام نو، در فضیلت و اعمال شب و روز جمعه آمده است: بدان که شب و روز جمعه را امتیاز تام است از سایر لیالی و ایام به مزید رفعت و شرافت و نباهت از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که: شب جمعه و روز جمعه بیست و چهار ساعت است و در هر ساعت حق تعالی ششصد هزار کس را از جهنم آزاد کند و از حضرت صادق علیه السلام وارد شده که: هر که بمیرد ما بین زوال روز پنجشنبه تا زوال روز جمعه خدا پناه دهد او را از فشار قبر و نیز از آن حضرت منقول است: جمعه را حقی و حرمتی عظیم هست پس زنهار که ضایع نگردانی حرمت آن را و تقصیر مکن در چیزی از عبادت حق تعالی در آن روز و تقرب جو بسوی خدا به عملهای شایسته و ترک نما جمیع محرمات خدا را زیرا که خدا ثواب طاعات را مضاعف می‌گرداند و عقوبت گناهان را محو می‌نماید و درجات مؤمنان را در دنیا و عقبی بلند می‌گرداند.
شبش در فضیلت مانند روز است اگر توانی که شب جمعه را زنده داری به نماز و دعا تا صبح بکن بدرستیکه خداوند عالم در شب جمعه ملائکه را برای مزید کرامت مؤمنان به آسمان اول می‌فرستد که حسنات ایشان را زیاده گردانند و گناهان ایشان را محو کنند و حق تعالی واسع العطا و کریم است.
در حدیث معتبر از آن حضرت مروی است که: گاه هست که مؤمن دعا میکند برای حاجتی و حق تعالی قضای حاجت او را تاخیر میکند تا این که در روز جمعه حاجت او را بر آورد و برای فضیلت جمعه مضاعف گرداند و فرمود که چون برادران یوسف علیه السلام از حضرت یعقوب علیه السلام استدعای طلب آمرزش گناهان خود کردند گفت سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّی یعنی بعد از این استغفار خواهم کرد برای شما از پروردگار خود حضرت فرمود که تاخیر کرد که در سحر شب جمعه دعا کند تا مستجاب گردد
برای اموات در روزهای پنجشنبه یا شب های جمعه در قرآن و روایات اعمال و دعاهای خاصی سفارش شده است که ثواب فراوانی برای متوفی و شخصی که اعمال شب جمعه را انجام می دهد، دارد.
اعمال پنجشنبه و شب جمعه برای اموات
۱. همانا نقل شده که شب جمعه نورانی است و روزش بسیار روشن پس بسیار بگویید:«سُبْحانَ اللَّهِ و اللَّهُ أَکْبَرُ و لا إِلهَ إِلاَّ اللَّهُ» و در این روز بسیار صلوات بر محمّد و آل محمّد علیهم السّلام بفرستید و در روایت دیگر برای اعمال شب جمعه خواندن صد مرتبه صلوات نقل شده است و هرچه بیشتر این ذکر را بگویید بهتر است.
۲. از امام جعفر صادق (ع) برای اعمال شب جمعه نقل شده است که صلوات بر محمّد و آل محمّد در این شب برابر با هزار کار نیک است و هزار معصیت را پاک می کند و مقام انسان را هزار درجه بالا می برد و بعد از نماز عصر پنج شنبه تا آخر روز جمعه مستحب است که بر محمّد و آل محمّد (صلوات الله علیهم اجمعین) بسیار صلوات فرستند؛ و با سند صحیح از امام صادق (علیه السلام ) ذکر شده است که فرشتگان پنجشنبه از آسمان با قلم های طلا و صحیفه های نقره فرود می آیند و در عصر پنج شنبه و شب و روز جمعه تا هنگام غروب خورشید بجز صلوات بر محمّد و خاندان آن حضرت چیز دیگری نمی نویسند.
۳. از اعمال شب جمعه که مستحب است تلاوت کردن سوره هایی چون سوره بنی اسرائیل، کهف، سه طس، الم سجده، یس، ص، احقاف، واقعه، حم سجده، حم دخان، طور، اقتربت، جمعه سفارش شده است و چنانچه زمان ندارد، سوره واقعه را بخواند. از امام جعفر صادق (علیه السلام) نقل شده که:(( کسی که در هر شب جمعه، سوره بنی اسرائیل بخواند، نمی میرد تا به خدمت حضرت قائم (علیه السلام) برسد و از اصحاب آن حضرت باشد.)) هر که در شب جمعه «سه طسین» را بخواند، از دوستان خداست و در امان و حمایت حقّ تعالی باشد و در دنیا به وی فقر و تنگدستی نرسد و در آخرت خدا از بهشت بقدری به او عطا کند که راضی شود و زیاده از رضا به او کرامت فرماید.
۴. از امام جعفر صادق علیه السّلام درخصوص اعمال شب جمعه روایت شده هرکس در هر شب جمعه سوره «اسراء» را بخواند، تا زمانیکه به خدمت حضرت قائم (عج) برسد، نمی میرد و از اصحاب آن حضرت شود و هرکس سوره «کهف» را در هر شب جمعه بخواند، نمی‌میرد مگر اینکه شهید شود و خداوند در قیامت وی را با شهیدان محشور می کند و در قیامت همراه ایشان نگاهش می دارد.
کسی که در شب جمعه سوره های شعراء و نمل و قصص را تلاوت کند، از دوستان خدا شده و در امان و حمایت حق تعالی قرار می گیرد و نیز در دنیا دچار فقر و تنگدستی نمی شود و خدا در آن جهان به قدری از بهشت به او عطا کند که خوشحال شود و علاوه بر خشنودی اش بر او کرامت نماید و صد زن زیباچشم، از زنان دلربای بهشت را به همسری وی در آورد و هرکه سوره سجده را در شب جمعه بخواند خدا در قیامت نامه اعمالش را بدست راستش دهد و در حسابرسی اعمال بر او آسان گیرد و از دوستان محمّد و خاندان وی میشود.
۵. سندی معتبر از حضرت باقر علیه السّلام درباره ی اعمال شب جمعه نقل شده است که هر کس در این شب« سوره ص» را بخواند، به قدری از خیر دنیا و عُقبی به او عطا کنند که نداده باشند مگر به پیامبر مرسلی یا ملک مقرّبی و او را داخل بهشت گردانند با هر کس بخواهد از اهل خانه ی او حتّی خادمی که او را خدمت کرده است اگر چه داخل عیال او نباشد و در حدّ شفاعت کردن او نباشد.
۶. در حقّ برادران دینی دعا کنید و با ذکر نام آنان، در حقّشان آمرزش نمایید. به دلیل این که امام جعفر صادق ( علیه السلام ) از پدرش از جدّش از فاطمه صغری از امام حسین (علیه السلام) از برادرش امام حسن(ع) نقل کرده که در شب جمعه مادرم فاطمه (علیها السلام) را دیدم که در محراب عبادت ایستاده بود، پیوسته رکوع می کرد و سجده بجا می آورد تا این که فجر طالع شد و شنیدم که برای مؤمنین، آن هم با ذکر اسامی آنان، فراوان دعا می کرد، در حالی که برای خودش چیزی طلب نکرد. عرض کردم:مادرم! چه طور در حق دیگران دعا می کنی، ولی برای خود دعا نمی کنی؟ فرمود:فرزندم!« اَلْجارُ ثُمَّ الدّار; اوّل همسایه، سپس خانه!» . به ویژه در حقّ اموات از برادران دینی دعا کند، چونکه امام صادق (علیه السلام) در مورد اعمال شب جمعه گفته: کسی که در شب جمعه برای ده نفر از برادران اموات خود دعا کند اهل بهشت میشود.
۶. یکی دیگر از اعمال شب جمعه، ترک خواندن شعر است. در حدیث صحیح از امام صادق علیه السّلام در رابطه با ترک خواندن شعر در شب جمعه روایت شده :روایت کردن شعر برای شخص روزه دار و شخص محرم و همچنین در حرم خدا و در روز جمعه و در شب آن مکروه است. راوی به حضرت گفت: اگرچه معنای آن شعر مطلب حقی باشد، فرمود: باآنکه شعر به حق باشد و در حدیث معتبر از پیامبر اسلام روایت شده که در شب یا روز جمعه هرکس یک شعر بخواند، در آن شب و روز بهره ای از ثواب به جز آن نداشته باشد و برمبنای یک روایت معتبر دیگر، در شب و روز جمعه نمازش مورد قبول واقع نمیشود.
۷. از دیگر اعمال شب جمعه، می توان به خواندن دعاهای مخصوص شب جمعه اشاره کرد.
نمازهای شب جمعه
۸. از اعمال شب جمعه، خواندن نماز مستحبی در این شب است. برای شب جمعه نمازهای فراوانی وارد شده است.
- اوّل: نماز «حضرت امیرالمؤمنین»(ع).
- دوّم:شب جمعه دو رکعت نماز دارد که در هر رکعت« حَمد» و پانزده مرتبه سوره« زلزال» خوانده شود. در روایتی آمده که هرکس این نماز را به جا آورد، خداوند به او این نعمت را عطا می کند تا از عذاب قبر و هول وهراس رستاخیز ایمن شود.
- سوّم:در اعمال شب آمده که در این شب، در رکعت اوّل نماز مغرب و رکعت اوّل نماز عشاء سوره« جُمعه» و در رکعت دوّم نماز مغرب سوره« توحید» و در رکعت دوم عشا، سوره« اعلی» را بخوانید.
۹. جمال الاُسبوع به سند معتبر از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده: کسی که بخواهد نماز شبش را در شب جمعه، بخواند برطبق اعمال شب جمعه در رکعت اوّل، حمد و قل هو اللّه احد و در رکعت دوم حمد و قل یا ایّها الکافرون، رکعت سوم حمد و الم سجده و رکعت چهارم حمد و یا ایّها المدّثّر و رکعت پنجم حمد و حم سجده و یا حمد و نجم و در رکعت ششم حمد و سوره مُلک و در رکعت هفتم حمد و یس و در رکعت هشتم حمد و واقعه و رکعت نهم حمد و فلق و رکعت دهم حمد و ناس و رکعت یازدهم حمد و قل هو اللّه احد بخواند.
اعمال روز جمعه
۱. با توجه به اعمال روز جمعه، در رکعت اوّل نماز صبح سوره جمعه و در رکعت دوّم سوره توحید را بخوانید.
۲. در خصوص اعمال روز جمعه روایت شده که هر کس پس از نماز ظهر و نماز صبح در روز جمعه و غیر جمعه ذکر« اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ» را بگوید تا زمانیکه حضرت قائم علیه السّلام را دریابد، نمی میرد و اگر صد مرتبه این صلوات را بخواند خداوند شصت حاجت که شامل سی حاجت از حوائج دنیا و سی حاجت از حاجات آخرت است را از او مستجاب میکند.
۳. به هنگام طلوع صبح روز جمعه این دعا را بخواند:
أَصْبَحْتُ فِی ذِمَّةِ اللّٰهِ، وَذِمَّةِ مَلائِکَتِهِ، وَذِمَمِ أَنْبِیائِهِ وَرُسُلِهِ عَلَیْهِمُ السَّلامُ، وَذِمَّةِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، وَذِمَمِ الْأَوْصِیاءِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلامُ. آمَنْتُ بِسِرِّ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلامُ وَعَلَانِیَتِهِمْ وَظَاهِرِهِمْ وَبَاطِنِهِمْ، وَأَشْهَدُ أَنَّهُمْ فِی عِلْمِ اللّٰهِ وَطَاعَتِهِ کَمُحَمَّدٍ صَلَّی اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ.
شب را صبح کردم در امان خدا و امان فرشتگان و امان پیامبران و فرستادگان او (درود بر آنان باد) و امان محمّد (درود خدا بر او و خاندان او باد) و امان های جانشینان از خاندان محمّد (درود بر آنان باد)، ایمان آوردم به نهان خاندان محمّد (بر ایشان درود باد) و ظاهر و باطن ایشان و گواهی می دهم که همانا ایشان در معرفت به خدا و طاعت او همچون محمّد (درود خدا بر او و خاندان او) هستند.
۴. در اعمال روز جمعه که مستحبی است و بسیار بر آن تأکید شده، غسل جمعه است. همچنین در روایتی نقل شده که حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) به امام علی (علیه السلام) فرمود: یا علی! در هر جمعه غسل کن، گرچه بخاطر آن غذای خود را برای به دست آوردن آب جهت غسل کردن بفروشی و گرسنه بمانی؛ چون برتر از غسل روز جمعه هیچ عمل مستحبّی وجود ندارد و امام صادق (علیه السلام) روایت کرده در روز جمعه هرکس غسل کند و این دعا را بخواند:
أَشْهَدُ أَنْ لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ وَحْدَهُ لَاشَرِیکَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنِی مِنَ التَّوَّابِینَ، وَاجْعَلْنِی مِنَ الْمُتَطَهِّرِینَ. گواهی می دهم که شایسته ی پرستشی جز خداوند یکتا نیست، شریک و انبازی ندارد و گواهی می دهم که محمّد بنده و فرستاده ی اوست، خدایا، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و مرا از آنان که بسیار توبه می کنند و از آنان که پاکی همه جانبه دارند قرار ده.
۵. برطبق اعمال روز جمعه روایت شده که هرکس در روز جمعه قبل از نماز صبح «سه مرتبه» ذکر زیر را بگوید گناهانش آمرزیده شود، حتی اگر گناهانش بیشتر از کف دریا باشد.
أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ الَّذِی لَاإِلٰهَ إِلّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ وَأَتُوبُ إِلَیْهِ. آمرزش می جویم از خدایی که شایسته پرستشی جز او، آن زنده ی پاینده نیست و بسوی او باز می گردم.
۶. از دیگر اعمال روز جمعه اینست که سوره های اَحقاف و مؤمنون را بخوانید. حضرت صادق علیه السّلام روایت کرده که هرکس سوره اَحقاف را در هر شب جمعه یا هر روز جمعه، بخواند در دنیا ترسی به او نرسد و از فَزَعِ اکبر قیامت مصون گردد همینطور فرموده که بر خواندن سوره مؤمنون در هر جمعه مداومت کنید، که خداوند تعالی می فرماید کسی که این سوره را بخواند اعمالش را به سعادت و منزلش در فردوس اَعْلی با پیغمبران و مرسلین باشد.
۷. دادن صدقه و قرائت دعای ندبه از اعمال روز جمعه می باشد.
۸. شیخ طوسی (رحمه الله) درباره اعمال روز جمعه نقل کرده: مستحب است که« صد مرتبه» سوره «توحید» را بعد از نماز صبح روز جمعه بخواند و «صد مرتبه» بر محمّد و آل محمّد صلوات فرستد و «صد مرتبه» استغفار کند همینطور سوره های « ساء، هود، کهف، صافات، الرّحمن» را بخواند.
۹. از اعمال روز جمعه می توان به گرفتن ناخن و شارب اشاره کرد که فضائل بسیاری دارد و سبب افزایش روزی می شود و تا جمعه ی دیگر از گناه او پاک می شود و از دیوانگی و خوره و پیسی امان می بخشد و در آن حین بخواند:
بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ علی سُنَّهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ . و در گرفتن ناخن در روز جمعه ابتدا از انگشت کوچک دست چپ شروع کند و به انگشت کوچک دست راست ختم کند و در گرفتن ناخن های پای خود نیز اینگونه کند، سپس ریزهای ناخن را دفن کند.
۱۰. یکی از دیگر اعمال روز جمعه اینست که سرتان را با خَطمی بشویید که از پیسی و دیوانگی امان می بخشد.
۱۱. از مهم ترین اعمال روز جمعه برای مؤمنان، توجه به حضرت مهدی (عج) و انتظار فرج آن بزرگوار است. در این روز، زیارت آن حضرت و دعا کردن برای تعجیل فرج او مستحب است؛ چون امید ظهور آن حضرت در روز جمعه بر اساس بعضی روایات و زیارات، بیش از دیگر روزهاست./ سرپوش
نظر شما