اما قطعا تمامی این خاصیت‌ها و دیگر مواردی که برای ترکیب سیاه دانه با عسل ذکر می‌شود علمی نیستند و هیچ بررسی آزمایشگاهی و حتی شهودی بر روی آنها انجام نشده است.
هدف ما نیز در این مطلب این است که با یک بررسی دقیق به خواصی از این ترکیب بپردازیم که یا پشتوانه علمی و آزمایشگاهی دارند و یا اینکه در منابع معتبر سنتی ذکر شده‌اند.
اما قبل از هر چیز باید بگویم که منظور ما از عسل، عسل طبیعی است که در ساخت بسیاری از داروها مورد استفاده قرار می‌گیرد، علت آن هم خاصیت ارسال‌کنندگی و جذب بالای آن است، به این معنی که انتقال و جذب مواد موثر دارو را افزایش می‌دهد.
در ترکیب سیاه دانه و عسل نی مانند ترکیب از، عسل نقش ارسال کنندگی دارد و نقش کلیدی را سیاه دانه ایفا می‌کند. عسل در اینجا مسئولیت جذب و ارسال خواص سیاه‌دانه را به عهده دارد و کمک می‌کند مواد موثر آن بهتر جذب شوند.
از آنجایی که قبلا جداگانه به تفصیل در مورد فواید عسل طبیعی، صحبت کردیم. در این مطلب قصد داریم تا ابتدا با فواید سیاه دانه و پس از آن با خواص سیاه دانه و عسل آشنا شویم.
آشنایی با سیاه دانه (Nigella Sativa)
سیاه دانه یا ( Nigella Sativa ) که گاهی به آن تخمه سیاه نیز می‌گویند، گیاهی است یک ساله که از گذشته به صورت خودرو رشد می‌کرده است، اما به خاطر دانه و گل‌های آن کشت آن در بعضی نقاط متداول شده است.
زادگاه اصلی این گیاه حوزه‌ی دریای مدیترانه بوده است اما با گسترش مصارف پزشکی سیاه دانه، کشت آن در غرب آسیا و همچنین جنوب اروپا و جنوب کشورهای حوزه‌ی بالکان نیز گسترش یافت.
در ایران نیز این گیاه از قدیم به صورت خودرو در مناطقی مانند اصفهان، آذربایجان و اراک رشد می‌کرده است.
بررسی خواص سیاه دانه
همانطور که گفتیم در ترکیب سیاه دانه با عسل، سیاه دانه نقش اصلی را ایفا می‌کند و عسل اگرچه خواص بسیاری دارد اما در این ترکیب بیشتر جنبه ارسال‌کنندگی آن مد نظر است. در نتیجه آگاهی از فواید سیاه دانه به ما در درک خواص سیاه دانه با عسل نیز کمک خواهد کرد.
با وجود اینکه در کشور ما از سیاه دانه معمولا بر روی نان و یا به صورت یک ادویه خوشبو در طبخ غذاها استفاده می‌کنند، اما در کشورهای همسایه و همچنین هند، جنبه‌ی دارویی نیز دارد.
سیاه‌دانه از قدیم در هند، کشورهای عربی و اروپا به عنوان یک افزودنی و چاشنی و همچنین یک داروی طبیعی برای بسیاری از اختلالات مانند سرفه، مشکلات گوارشی ( درد شکم و نفخ) و .. مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
ابن سینا در کتاب قانون در طب به صورت کاملا بسط یافته در مورد خواص سیاه دانه صحبت می‌کند و خواص آن را به صورت زیر فهرست می‌کند.
مفید برای ورم‌ها و جوش‌ها
بهبود زخم‌های چرکین
مفید برای سردردهای میگرنی و سرگیجه
مفید برای چشم‌هایی که مداوم اشک دارند و چشم‌های ضعیف
مفید برای دستگاه تنفس ( از جمله تنگی نفس، آسم و …)
مفید برای درمان بیماری‌های حلق، گوش و بینی
موثر برای بهبود انواع تب‌ها
پاکسازی سموم بدن
در سال‌های اخیر نیز مطالعات بسیاری در مورد اثر عصاره‌ی سیاه دانه بر روی قسمت‌های مختلف بدن در شرایط آزمایشگاهی انجام شده است.
که از جمله‌ی خواص کشف شده‌ی آن می‌توان به کمک به ایمنی بدن، خاصیت آنتی هیستامینی، آنتی بیوتیک، ضد فشار خون، ضد التهاب، و فعالیت‌های ضد میکروبی اشاره کرد، که بیشتر آنها به ترکیبات کینون موجود در سیاه دانه نسبت داده می‌شود.
علاوه بر این تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف سیاه دانه ممکن است پتانسیل پیشگیری از سرطان‌هایی مانند سرطان روده‌ی بزرگ را داشته باشد. همچنین ممکن است این ماده خاصیت ضد سرطانی و مهار کننده‌ی رشد متاستاز(گسترش رشد سرطان) را نیز داشته باشد.
خواص سیاه دانه و عسل از نظر درمانی
همانطور که در ابتدا گفتیم برای ترکیب سیاه دانه و عسل خواص ویژه‌ای برشمرده شده است. اما از مهمترین آنها که در مقالات متعدد به آنها اشاره شده است، می‌توان به موارد زیر را بیان کرد.
۱. پیشگیری و درمان سرطان
اگر چه تا به حال تحقیق متمرکزی بر روی خواص دوسین برای درمان سرطان انجام نشده است. اما خواص ضد سرطانی سیاه دانه به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته است.
این آزمایش‌ها بر روی انواع سرطان از جمله سرطان پانکراس، سرطان روده بزرگ و سرطان سینه انجام شده است.
به عنوان مثال آزمایشگاه تحقیقات سرطان هیلتون هیدلند در سال ۱۹۹۷ اظهار داشت سیاه دانه می‌توان بدون عوارض جانبی، که معمولا بر اثر شیمی درمانی اتفاق می‌افتد، تاثیر چشمگیری در جلوگیری از رشد سرطان داشته باشد.
آنها دریافتند که این ماده می‌تواند میزان رشد سلول‌ها مغز استخوان را تا ۲۵۰٪ افزایش دهد و رشد تومورها را ۵۰٪ مهار کند. سیاه‌دانه با تحریک سلول‌های ایمنی و تقویت آنها از سلول‌های بدن محافظت می‌کند. (منبع)
با توجه به خاصیت ارسال‌کنندگی و جذب بالای عسل و خاصیت ضد آنتی اکسیدانی آن، این احتمال وجود دارد که ترکیب آن با سیاه دانه بتواند تاثیرات بهتری بر روی سرطان داشته باشد.
۲. خواص سیاه دانه و عسل برای بهبود زخم ها
ترمیم زخم‌ها در بسیاری از آسیب‌های ناشی از انواع جراحی‌ها، تومورها و همچنین سوختگی‌ها از جمله دغدغه‌های مهم افراد به شمار می‌رود. همچنین با توجه به اینکه روند استفاده از محصولات طبیعی در سراسر جهان افزایش یافته است، مطالعات متعددی بر روی خواص دوسین برای بهبودی زخم‌ها انجام شده است.
مطالعات نشان می‌دهد که خواص ضد باکتریایی عسل مانوکا در کنار انواع ویتامین‌ها و آنزیم‌های موجود در آن، در ترکیب با خواص سیاه‌دانه می‌تواند بهبود و ترمیم زخم‌ها را تسریع کند و نوعی خاصیت هم‌افزایی ایجاد می‌کند.
برای این منظور کافی است که روغن سیاه دانه و عسل طبیعی را به نسبت مساوی با هم مخلوط کرده و بر روی زخم قرار داد. (منبع).
البته همانطور که در مطلب درمان زخم با عسل طبیعی گفته شد. خود عسل به تنهایی به خاطر خواص فیزیکی و بیوشیمایی ویژه‌ای که دارد مرهم مناسبی برای بسیاری از زخم‌ها و عفونت‌ها است.
۳. دوسین برای پیشگیری و درمان عفونت ها
یکی از موارد شایع مرگ و میر در دنیا به ویژه در کودکان، انواع عفونت‌هاست. در آزمایشی که بر روی یک کودک که در ۲ سال اول زندگی ۲۶ بار به دلیل عفونت بستری شده بود و موفق به پیوند سلول بنیادی نیز نشده بود انجام شد، مشاهده شد که دوسین می‌تواند از بین برنده‌ی عفونت‌ها باشد.
پس از مصرف یک دوره معجون دوسین بیماری کودک به کلی بهبود یافت .این نشان می‌دهند که ترکیب سیاه دانه و عسل باعث افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن شده و باعث کاهش چشمگیر انواع عفونت‌ها می‌شود. (منبع)
۴. درمان بیماری‌ها تنفسی و آلرژیک
یکی دیگر از خواص سیاه دانه و عسل کمک به بهبود بیماری های تنفسی و آلرژیک است. در سال‌های اخیر عوامل محیطی، مانند رژیم غذایی و آلاینده‌ها باعث شیوع بیماری‌های التهابی و آلرژیک و نقص در سیستم ایمنی بدن شده است.
این در حالی است که سیاه دانه به طور سنتی به عنوان یک ماده‌ی غذایی و داروی گیاهی برای درمان بسیاری از بیماری‌های التهابی و آلرژیک در کشورهای آفریقایی، عربی و هند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تحقیقات نشان می‌دهد که مواد موجود در سیاه‌دانه می‌تواند باعث پیشگیری از بیماری آسم و اختلالات ریوی شود. فلاونوئیدها موجود در سیاه دانه در کنار خواص آنتی اکسیدانی و همچنین آنزیم‌های موجود در عسل طبیعی می‌تواند به عنوان دارویی در برابر بسیاری از بیماری‌های آلرژیک و انسدادی ریه و همچنین سایر بیماری‌های تنفسی در نظر گرفته شود. (منبع)
در بین عسل های موجود در بازار نیز عسل آویشن طبیعی به خاطر خواص ویژه‌ای که برای مشکلات تنفسی و انواع عفونت دارد، بهترین نوع عسل برای درست کردن ترکیب عسل و سیاه دانه برای درمان بیماری‌های تنفسی و آلرژیک است.
۵. فواید دوسین برای پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی عروقی
مطالعات انجام شده بر روی مخلوط سیاه دانه با عسل، نشان داده است که این ترکیب، باعث کاهش سطح لیپیدها (چربی‌ها) و همچنین کاهش سطح کلسترول‌های بد در بدن شده و در نتیجه‌ی آن از بروز بیماری‌های قلبی عروقی جلوگیری می‌کند. (منبع)
۶. ترکیبی سرشار از آنتی اکسیدان
یکی از مهمترین خواص سیاه دانه و عسل خواص آنتی اکسیدانی این ترکیب است که باعث شده برای بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند دیابت، چاقی و انواع سرطان مفید باشد.
عسل سرشار از انواع آنتی اکسیدان‌ها مانند فلاونوئیدهاست و از طرف دیگر سیاه دانه نیز به عنوان یک منبع غنی از آنتی اکسیدان ها مانند تیموکینون، کارواکرول و تی آنتول است. وجود این آنتی اکسیدان‌ها در ترکیب سیاه دانه با عسل باعث می‌شود که مصرف آن بدن را در برابر رادیکال‌های آزاد که عامل اصلی بسیاری از بیماری‌های مزمن هستند محافظت کند.
۷.ممکن است باعث کاهش التهاب شود
یکی دیگر از خواص دوسین فواید ضد التهابی آن است. به طور کلی التهاب ها یک پاسخ ایمنی طبیعی است که به محافظت از بدن در برابر آسیب و عفونت کمک می کند.
از سوی دیگر همین التهاب ها اگر به صورت مزمن باشند می‌توانند به بروز برخی از بیماری ها نظیر سرطان، دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی و … کمک کنند.
این در حالی است که هم سیاه دانه و هم عسل هر دو سرشار از خواص ضدالتهابی هستند. که می‌تواند به از بین بردن انواع التهاب های مزمن در سطح بدن کمک کند.
خواص دوسین از نظر طب سنتی
قبل از هر چیز باید بگویم که از نظر طب سنتی بهتر است افراد گرم مزاج برای بهرمند شدن از خواص سیاه دانه و عسل از عسل‌هایی استفاده کنند که گیاه آنها طبع سرد دارد مثل عسل کنار و افراد سرد مزاج از عسل‌هایی استفاده کنند که طبع گیاهشان گرم است مثل عسل آویشن.
مواردی که در ادامه به عنوان خواص دوسین آورده می‌شود صرفا در منابع معتبر طب سنتی ذکر شده‌اند و بسیاری از پزشکان طب سنتی نیز از آن استفاده می‌کنند اما پایه آزمایشگاهی ندارند.
بهبود بیماران ام اس و دارای ناراحتی ضعف اعصاب (اگر علت غلبه سردی باشد)
بهبود بیماری‌هایی نظیر برونشت، ذات‌الریه و سینوزیت
پیشگیری و درمان ناراحتی‌های معده مثل زخم معده و اثنی عشر
درمان ناباروری به ویژه در مردان با افزایش تعداد اسپرم (اگر مشکل به خاطر تعداد اسپرم باشد)
افزایش شیر مادران
معجون دوسین قاعده‌آور است و می‌تواند تنبلی تخمدان را بهبود دهد
می‌توان از ترکیب روغن سیاه دانه و عسل به صورت موضعی برای تسکین درد دیسک کمر، گرفتگی عضلات و مفاصل استفاده کرد.
خواص سیاه دانه و عسل برای زنان
به طور قطع تمامی خواص درمانی که برای ترکیب سیاه دانه با عسل ذکر شد هم برای زنان و هم برای مردان قابل استفاده است اما از نظر طب سنتی دوسین می‌تواند خواص ویژه‌ای برای زنان داشته باشد. که از جمله‌ی آنها می‌توان به خواص سیاه دانه و عسل برای تنبلی تخمدان در زنان و افزایش احتمال بارداری آنها اشاره کرد.
مصرف سیاه دانه و عسل به صورت ناشتا در طی چند هفته ضمن اینکه قاعده آور است می‌تواند تنبلی تخمدان را بهبود و در نتیجه‌ی آن احتمال بارداری را افزایش دهد. همچنین استفاده از این معجون برای مادران شیرده باعث افزایش شیر آنها می‌شود.
خواص سیاه دانه و عسل برای مردان
مصرف سیاه دانه و عسل به صورت ناشتا برای مردان نیز خواص ویژه ای دارد و می‌تواند با افزایش تعداد اسپرم در مردان احتمال باروری آنها را افزایش دهد.
اگر قصد دارید از خواص دوسین برای درمان ناباروری استفاده کنید بهتر است از بین عسل های موجود در بازار عسل کنار طبیعی را انتخاب کنید چرا که عسل کنار به خاطر خواص ویژه‌ای که دارد می‌تواند به افزایش میل جنسی و همچنین درمان ناباروری در مردان کمک کند.
به طور کلی همانطور که در ابتدا هم اشاره شد در طب سنتی عقیده بر این است که ترکیب عسل با سیاه دانه می‌تواند درمان هر دردی باشد.
طرز تهیه و مصرف معجون دوسین
اگر شما هم این سوال را دارید که دوسین را چگونه باید درست کنیم، باید بگویم که کار خیلی ساده‌ای است. برای تهیه معجون سیاه دانه و عسل کافی است ۳ واحد عسل طبیعی را با ۱ واحد سیاه دانه نیم‌کوب شده به خوبی مخلوط کنید.
نکته: مواد موثره‌ی موجود در سیاه دانه به سادگی در برابر اکسیژن هوا اکسید می‌شود و خواص خود را از دست می‌دهد. به همین دلیل بهتر است دقیقا پس از کوبیدن، آن را با عسل مخلوط کنید. پس از مخلوط شدن با عسل تا چندین ماه خواص خود را حفظ خواهد کرد.
پیشنهاد می‌شود که دوسین را تنها برای چند بار مصرف درست کنید و هر بار آن را به صورت تازه تهیه کنید.
طریقه مصرف دوسین
نحوه‌ی مصرف دوسین (سیاه دانه با عسل)، بسته به نوع بیماری و علت مصرف متفاوت خواهد بود و اگر می‌خواهید بدانید به صورت دقیق با توجه به نوع مشکلی که دارید چه مقدار از این ماده را باید مصرف کنید حتما به یک پزشک طب سنتی مراجعه کنید. ولی دستور کلی مصرف معجون سیاه دانه با عسل هر ۲۴ ساعت یک قاشق مربا خوری و به صورت ناشتا است.
در بعضی نسخه ها از سه قاشق مربا خوری در روز، یکی قبل از صبحانه و ناشتا، یکی بعد ظهر و یکی شب قبل خواب استفاده می‌کنند.
موارد منع مصرف سیاه دانه و عسل
اگر چه دوسین خواص بسیاری دارد که به بعضی از آنها اشاره شد. اما به علت طبع گرم آن به افرادی که طبع گرمی دارند توصیه نمی‌شود.
همچنین مصرف دوسین برای افراد ممکن است باعث ایجاد اختلالاتی مانند افزایش فشار خون و همچنین بیخوابی شود و بهتر است افراد قبل از مصرف سیاه دانه و عسل حتما با یک پزشک طب سنتی مشورت کنند تا بر اساس طبع و همچنین بیماری آنها مقدار و نحوه‌ی مصرف این ماده را تعیین کند.
نظر شما