رژیم غذایی پرچرب یا مصرف دارو، چاقی، کلسترول و دیابت که این روزها بیش از حد معمول شده، عاملانی هستند که ریسک ابتلاء به کبد چرب را افزایش میدهند. کبد چرب دو نوع الکلی و غیر الکلی دارد، در حالی که نوع اول در اثر مصرف زیاد الکل ایجاد میشود، علل و عاملان نوع دوم چاقی، دیابت و جراحی بای پس معده (کوچک کردن معده) است و گاهی علائم روی پوست هم خودنمایی میکنند.
امراض کبدی میتوانند با نشانههای پوستی بروز کنند، ولی باید به یاد داشته باشید که هر بیماری پوستی نشانه بیماری کبدی نیست و برای کشف علت درونی آن باید از طریق پزشک معاینه و با آزمایشات مربوطه بررسی شوید. کبد وظیفه سوختوساز پروتئینها، چربیها و کربوهیدراتها را در بدن به عهده دارد و کمک میکند که ریزمغذیهای حیاتی به اشکال و انواع قابل استفاده برای بدن تبدیل شوند.
همچنین عمل ذخیرهسازی و فعالسازی ویتامینها و املاح معدنی و تولید صفرا بر عهده کبد است. این عضو مهم همچنین به عنوان یک فیلتر عمل میکند به طوری که مواد سمی را از خون خارج ساخته و به حفظ سلامت ترکیبات خون در عروق کمک مینماید. به طوری که کبد آمونیاک سمی را به اوره تبدیل کرده و خون را از آن پاک میکند، اوره و الکل را از خون میزداید و باکتریها و مواد زائد را نیز از بین میبرد.
عوارض پوست نشانههایی از بیماری کبد چرب
با افزایش شیوع چاقی و اختلالات متابولیک، بیماری کبد چرب بیشتر از گذشته رایج شده است. چنانچه شما جزو افرادی هستید که به ندرت تحت چکاپ های پزشکی قرار میگیرید، پس باید به نشانهها توجه کنید، نشانههایی مثل تغییری روی پوست شما که میتواند نشانهای از تخریب در داخل بدنتان باشد، علامتی تحت عنوان رگهای عنکبوتی. این علائم در مراحل اولیه ظاهر نمیشوند، اما وقتی به حالت شدیدتری مانند فیبروز، سرطان کبد یا سیروز منتقل میشود، تشکیل رگهای عنکبوتی آغاز میشود.
رگهای عنکبوتی چیست؟
رگهای عنکبوتی، که به سیروز آنژیوم عنکبوتی نیز معروف است، با رسوب مولکولهای چربی در کبد مشخص شده و گردش خون را کند میکند. این امر ممکن است منجر به تشکیل لخته خون در پی افزایش فشار خون و تشکیل برجستگی واریسی روی سطح پوست شود.
رگهای عنکبوتی مویرگهای ریز، آسیب دیده، متورم، آبی یا قرمز رنگ هستند که در سطح پوست ظاهر میشوند. آنها معمولاً در مراحل بعدی بیماری کبد چرب یا سیروز ظاهر میشوند. در حالی که این رگها میتوانند در هر نقطه از بدن ظاهر شوند، اما بروز آنها در صورت، پشت یا شانهها شایعتر میباشد. رگهای عنکبوتی در افراد دارای اضافه وزن شایع است؛ بیشتر گروهی که لاغر به نظر می رسند اما چربی شکمی دارند.
دیگر علائم پوستی بیماری کبد عبارتند از:
تغییرات رنگدانهای پوست
یرقان یا همان زردیپوست، یکی از مشهورترین علائم بیماریهای کبدی است که باعث زردی پوست و حتی زرد شدن سفیدی چشم میشود. زردی پوست وقتی رخ میدهد که کبد بیمار، به مقدار کافی، بیلیروبین دفع نکند.
ردی که ابتدا در اسکلرای چشم و کام نرم دهان دیده میشود و سپس پوست را درگیر میکند، تغییر رنگ خاکستری تیره که معمولاً در نواحی در معرض آفتاب بیشتر میباشد و ممکن است به صورت تکهای یا منتشر باشد گاهی در نواحی اطراف لب و اطراف چشم مشابه لکههای حاملگی میشود و گاهی مشابه ککومک میباشد. تغییر رنگ در مواردی محدود به چینهای کف دست بوده است. در مردان تیره شدن نوک پستان همراه بزرگ شدن آن و تحلیل رفتن بیضه مشاهده میشود. کمرنگ شدن نقطهای پوست هم گاهی دیده میشود. مشکلات کبدی شامل طیف وسیعی از بیماریها و نارساییهایی هستند که به بافت کبد یا عملکرد آن آسیب میرسانند و عمدتاً نیز بافت کبد در تماس با یک ویروس ممکن است ملتهب شود. مهمترین عواملی که موجب بروز بیماریها و ناراحتیهای کبدی میشوند، شامل ویروسهای هپاتیت A، B و C، مصرف الکل و استفاده زیاد از داروهای مسکن هستند. به علاوه چاقی نیز موجب تجمع چربی در کبد میشود.
خارش پوستی
شایعترین تظاهر پوستی همراه با بیماریهای کبدی است، خارش در نواحی انتهایی بدن و در نواحی در تماس با لباس تنگ و همچنین در شبها بیشتر است. در موارد خیلی پیشرفته بیماری کبد، خارش بهبود مییابد. خارش در بیماریهای کبدی به دلیل انسداد در مجاری صفراوی است و به خاطر این انسداد، مواد و ترشحات صفراوی نمیتوانند دفع شوند. این مواد درون کیسهصفرا و مجاری صفراوی تجمع پیدا کرده و باعث ترشح آنها به داخل خون میشوند و علائم خودشان را به صورت زردی و یرقان روی پوست نشان میدهند. بر اثر خارش مداوم، ممکن است اثرات خاراندن روی پوست مشاهده شود. قرمزی کف دست ممکن است ناشی از بیماری حاد و یا مزمن کبد باشد. این حالت بیشتر در بیماریهای کبدی پیشرفته ناشی از مصرف الکل مشاهده میشود. رنگ خاکستری متمایل به ارغوانی تیره در پوست هم میتواند به علت افزایش آهن و یا برنزه رنگ شدن آن باشد که باید به بیماری هموکروماتوز شک کرد. در این بیماری، آهن اضافی در کبد رسوب کرده و باعث اختلال در کار طبیعی کبد میشود.
تغییرات عروقی (آنژیومای عنکبوتی)
به صورت گشاد شدن موضعی عروق که در اطراف مویرگ مرکزی میباشد و قرمزی کف دست و صورت از علائم دیگر بیماریهای کبدی میباشد که غیراختصاصی است، کبود شدن پوست هم در مواردی از علائم اختلالات کبدی است.
تغییرات مو و ناخن
موهای بدن نازک میشوند و در نواحی از بدن میریزند. الگوی مو در قسمت تناسلی آقایان مشابه خانمها میشود. سفید شدن منتشر ناخن، قسمت بالایی ناخن سفید و قسمت تحتانی آن صورتی رنگ میباشد (Terry’s nail) و یا به صورت باندهای سفید رنگی در عرض ناخن دیده میشود (Muehrke’s bands). کلاً بینگ یا چنگکی شدن ناخن و صاف شدن و هم چنین قاشقی شدن ناخن هم ممکن است دیده شود، ترک خوردن پوست مشابه ترکهای حاملگی در رانها، باسن و قسمت تحتانی شکم ممکن است رخ دهد.
لکههای پوستی
در مورد ارتباط بیماریهای کبدی با لکههای قهوهای رنگ روی پوست، باورهای غلطی وجود دارد که باید اصلاح شود. گاهی بعضی افراد لکههای بارداری را که قهوهای رنگ هستند و در دوران بارداری روی پوست ظاهر میشوند، به بیماری کبدی نسبت میدهند که اصلاً ربطی به کبد ندارد. همینطور، لکهای قهوهای رنگ ککومک هم ارتباطی با بیماریهای کبدی ندارد و نشانه بیماری کبدی به حساب نمیآید. به ندرت ممکن است علائم پوستی مانند لکههای ریز قرمز رنگ یا پوسته ریزی بر اثر ابتلاء به بیماریهای کبدی دیده شود.
این علائم کمتر شایع هستند و بروز آنها تنها نشانه ابتلاء به بیماریهای کبدی نیست و باید به علل دیگر نیز فکر کرد، یکی از مشخصههای بیماریهای کبدی، سفید شدن رنگ ناخن است که علت آن کمبود مواد تولید شده در کبد به ویژه آلبومین است البته ممکن است ناخن فرد بر اثر ابتلاء به این اختلالات لایهلایه شده و لکههای زرد روی آنها دیده شود.
با توجه به آنکه کبد وظیفه ساخت فاکتورهای انعقادی و برخی از فاکتورهای ضدانعقادی را بر عهده دارد، خونریزیهای سطحی پوست میتواند یکی دیگر از علائم اختلال در کارکرد این عضو مهم بدن باشد، این علائم به صورت نقاط یا برجستگیهای قرمزرنگ یا لکههای کبود رنگ شبیه لکههای ناشی از ضربه بروز میکند، این لکههای آبی ممکن است بدون سابقه ضربه یا با ضربه مختصر ایجاد شود بنابراین افرادی که بدون وارد شدن ضربه به بدنشان دچار خون مردگی پوستی میشوند ممکن است به اختلالات کبدی مبتلا شده باشند.
بهترین روش درمان کبد چرب
با مشاهده علائم کبد چرب روی پوست و مو، اولین کاری که باید انجام دهید مراجعه به پزشک متخصص است، پزشک با بررسی شرایط عمومی، آزمایش و سونوگرافی، وضعیت شما را بررسی کرده و راههای درمان را برای شما توضیح میدهد، توجه به نکاتی میتواند فرایند درمان بیمار را سرعت دهد که عبارتند از:
- ورزش و فعالیت بدنی منظم
- کاهش وزن
- پرهیز از مواد الکلی، چرب و پرکالری
- مصرف میوه و سبزیجات
- نوشیدن هشت لیوان آب در روز
- کاهش مصرف نمک
در حال حاضر کبد چرب یکی از بیماریهایی است که بزرگسالان و کودکان بسیاری به آن مبتلا میشوند. این بیماری علائم متفاوتی دارد؛ ولی نشانههایی مانند مشکلات پوستی، ریزش مو و پوست رنگپریده از علائم شایع کبد چرب به شمار میآیند، توجه به این علائم و مراجعه به پزشک به درمان زودهنگام این بیماری کمک میکند.
نظر شما