ما در دنیا یونیک هستیم / با ابرقدرتی فاصله کمی داریم

 متن گفت‌وگو با این دیپلمات ارشد به شرح زیر است:

* در حال حاضر فعالیت‌های دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه روی چه مواردی متمرکز است با توجه به انتظاراتی که جامعه و مردم در بعد تجارت خارجی از دستگاه دیپلماسی کشور دارند؟

ما تلاش داریم، پتانسیل‌های خفته‌ای که در حوزه دیپلماسی اقتصادی وجود دارد را احیا کنیم و در این راستا به نحوی ریل گذاری می‌کنیم که نشان دهیم که کار می‌تواند با برجام و بدون برجام جلو برود.  

 در راستای پیشبرد دیپلماسی اقتصادی، گسترش تعاملات با همسایگان، کشورهای پیرامونی، منطقه و کشورهایی همچون چین، هند و روسیه برای ما مهم بوده‌اند و به طور موازی گسترش تعاملات اقتصادی با کشورهای آمریکای لاتین، آمریکای مرکزی و جنوبی و قاره آفریقا را پیگیری کرده‌ایم، در این مسیر تعامل با کشورهای مسلمانی همچون اندونزی و مالزی در منطقه آسیا نیز برای ما مهم است

 معتقدم وقتی سیاست‌گذاری و برنامه‌ها در حوزه دیپلماسی اقتصادی در ریل خود قرار بگیرد، فردا هر نوساناتی که در برجام اتفاق بیفتد ما ریل خودمان را جلو می‌بریم. حالا ممکن است کار در یک جا در بخشی یک سکته‌ای بخورد و پایین بیاید اما دوباره فعالیت آغاز می‌شود و کار به جلو می‌رود.

 ظرفیت های زیادی در کشور برای تجارت خارجی و صادرات وجود دارد، مثلا کشورهای آمریکای لاتین، آفریقا، آسیای مرکزی به کالاهای پتروشیمی ما نیاز دارند، بعضا ما می رویم کالایمان را به یک کشوری می فروشیم که صد درصد با ما تضاد می کند. قیمت هم فرق ندارد اما ما می توانیم همان کالا را به کشوری بفروشیم  که از آن خرید می کنیم.  با این روش در این حوزه یک شرت‌کارت  و یک‌میان‌بر زدیم و روندهایی همچون ال سی را تا حدودی حذف کردیم، ممکن است عده ای بگویند صد درصد نمی شود  ولی ۹۰ درصد  می شود، ما  هم تلاش می کنیم که  آن ۹۰ درصد حتما انجام شود، آن ۱۰ درصد هم طوری مدیریت می ‌شود که بتوانیم  کمترین ضایعات پولی داشته باشند.

در دیپلماسی اقتصادی در وزارت خارجه، سیاست ما تامین ارز برای کشور است

 اگر بخواهیم  در مورد برنامه‌ها و اهداف معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت توضیح بدهم، باید بگویم در دیپلماسی اقتصادی در وزارت خارجه، سیاست ما تامین ارز برای کشور و ارزآوری است و  یکی از راه‌های ارزآوری ها غیر از موضوع صادرات، واردات است. ممکن است این سوال مطرح شود که در وارادات چطور می خواهید صرفه جویی کنید؟  یکی از کارهایی که در این ارتباط انجام دادیم این بود که در حوزه واردات  "دایور سیفای"(متنوع سازی) کردیم یعنی کالاهایی مثل برنج، گندم، جو، ذرت، کالاهای اساسی یا تجهیزات نفتی را از یک کشور می خریدیم که انحصارش بود و هرطور که می خواست ما را بعضا بازی می‌داد، ما آمدیم واردات را  چند منبعی کردیم. به جای این که از یک کشور خرید کنیم از چند کشورخرید می کنیم با همان کیفیت. وقتی چند منبعی شد، قیمت ارزانتر هم شد و خود یک نوع ارزآوری برای کشور است.

صدور "خدمات مهندسی "برای ما خیلی بهتر از صادرات است

 راه سوم انتقال تکنولوژی نرم و راه چهارم ارز آوری، صدور خدمات مهندسی است. من همیشه گفته ام صدور خدمات مهندسی برای ما خیلی بهتر از صادرات است البته نمی شود گفت که این باشد و آن نباشد، اینها کامل کننده هم هستند و باید هر دو باشند.

شاید بتوانیم در آینده ترانزیت "آب" هم انجام دهیم

از همه مهمتر موضوع ترانزیت کشور است. این ترانزیت، شامل ترانزیت حمل و نقل  و انرژی از جمله انرژی برق است، یک زمانی هم فرصت شد و توانایی آن را داشتیم، شاید بتوانیم در آینده ترانزیت آب هم انجام دهیم. اگر توانایی‌مان مانند کشورهای دیگر بالا برود  و آب شیرین کن داشته باشیم با یک قدرت بالا می توانیم نیازهای کشورهای همسایه در این حوزه را تامین کنیم، ما درخلیج فارس و عمان دیر جنبدیم، بقیه برداشت‌هایشان را کردند ما  باید سرعت‌مان را بیشتر کنیم.

در پوشش صادرات و واردات برای کشور، یک سری الویت و ارجحیت هایی داریم. در این ارتباط آقای رئیس جمهور فرمودند که "امنیت غذایی"برای‌مان مهمتر است ما نیز این  موضوع را در بحث وارادات در الویت خود قرار داده‌ایم.

یکی دیگر از کارهایی که معاونت دیپلماسی وزارت خارجه انجام داده این است که ما به استان های مختلف به خصوص استانهای مرزی سفر کرده ایم، تاکنون به ۱۵ استان رفته‌ایم و با بخش خصوصی و دولتی جلسه گذاشته‌ایم، بازدید از محل مرزها و بنادر داشتیم و در این جلسات و بازدید ها  مسائل استان ها در حوزه اقتصادی و تجارت خارجی به ما منعکس شده است. خیلی استان ها  که می رویم کمبود دانش دارند، برای نمونه اصلا نمی دانند فلان  کار در حوزه صادرات انجام شده یا نه؟ یا چطور انجام شده است؟

ما یک استانی رفته بودیم، چهار مسئله داشتند و همان جا زنگ زدیم و چهار مسئله را  با مقامات ملی مربوطه و حتی سفیری که مرتبط با این کار بود، حل کردیم به طور کلی  در سفر به استان ها سعی می‌کنیم در همان جا مسائل را حل کنیم.

 مثلا ما به استانی رفتیم که کشتارگاه داشتند و گفتند در زمینه  "غذای حلال"  فعالیت می‌کردیم  ولی الان نابود شده‌ایم. درست می‌گفتند ما یک زمانی ۱۲ درصد سهم "غذای حلال" را یا "حلال فود" را داشتیم ولی الان رسیده به زیر یک درصد. چرا؟ دلایلی به دست آمد که  دلایل بی‌خودی بود. البته اکنون با پیگیری هایی که انجام شد دوباره صادرات در این زمینه آغاز شده است.

* لطفا با توجه به اهمیت موضوع  ترانزیت توضیحی در مورد  وضعیت کریدور شمال – جنوب بدهید؟

توافق نامه کریدور شمال- جنوب وقتی که من سفیر در روسیه بودم امضا شد. آن زمان آقای حجتی وزیر راه بود؛ بین ما، روسیه و هند که فقط همین ترکیب بود  و بعد عمان هم اضافه شد. ما به آن توجه نکردیم آنها هم شروط خود را داشتند، اگر این مسیر انجام شود، مسیر رفت و آمد ۱۷ روز کوتاه تر می شود.

در این دولت مسئله چابهار تقریبا قراردادش حل شد. سفری  که وزارت خارجه به آنجا داشت تیمی با خود برد و اخیرا وزیر بنادر و کشتیرانی هند  به اینجا آمد که این در اثر سفر ما بود، قرارداد را بستند و ۷ جرثقیل الان آمده است، تقریبا با این قرارداد بین ۷ تا ۸ میلیون  به نوشته خود بنادر به  ظرفیت آن جا اضافه می شود.

کریدور شمال-جنوب از ۴ تا ۵ نقطه از جمله اینچه برون؛ بندر کاسپین و...است و فقط آستارا-رشت نیست. آستارا -رشت باید ساخته شود و این کار  در کشور در حال انجام است و روز به روز توسعه پیدا کرده است.

ما باید زمان ترانزیت را در کشورمان به نزدیک صفر برسانیم همینطور که کشورهای دیگر انجام می دهند.

* آورده اقتصادی کریدور شمال جنوب در حالت ایده‌آل چقدر است؟

مجموع ترانزیت‌های ما اگر شکل بگیرد به ۶۰ میلیارد دلار می رسد، در مورد این کریدور هم فکر می کنم، اگر درست عمل کنیم تا ۱۵ میلیارد دلار می رسد.

 صادرات مصالح ساختمانی به روسیه ۳۲ درصد افزایش پیدا کرده است

* شما چندی پیش با اشاره به بازار روسیه  گفته بودید یکی از بازارهای مهم ما در بحث مصالح ساختمانی روسیه و قزاقستان است. الان صادرات ما در این حوزه چقدر است؟

ما صادرات مصالح به روسیه داریم و  به زودی نمایشگاه مصالح ساختمانی در آن جا افتتاح خواهیم کرد که البته به نظر من  این نمایشگاه مصالح ساختمانی چهار روزه نمی تواند باشد باید دو ماه باشد ‌ که مشتری بیاید آنجا پوینت تو پوینت قراردادش را امضا کند.

عدد دقیق صادرات را نمی دانم ولی ۳۲ درصد رشد نسبت به پارسال داشتیم.آنها گفتند ما آمادگی داریم تا ۵ میلیارد دلار از شما مصالح ساختمانی بخریم ما باید در این زمینه فعالیت مان را سرعت ببخشم چرا آنها  منتظر نمی مانند تا ما برویم؛ کشورهای مختلف تلاش می‌کنند که از این ظرفیت استفاده کنند.

در مورد همکاری با قزاقستان نیز به زودی در قزاقستان سمیناری برگزار می‌کنیم که شرکت‌ها  بتوانند صدور خدمات مهندسی داشته باشند، چرا که قزاقستان کشوری مانند کانادا است. جمعیتش ۱۹  میلیون نفر و ۲.۷ میلیون مترمکعب است و اکثر مواد اولیه مانند فسفات، مس، سنگ آهک، طلا، الماس، در این کشور وجود دارد، حالا کشوری که در منطقه این چنین معادنی وجود دارد چرا برویم از  اروپا و آفریقا و آمریکای لاتین این مواد را تامین کنیم، البته آنها را رد نمی‌کنیم اما الویت را  باید به اینجا بدهیم.

 آخرین اخبار از راه اندازی سامانه پرداخت "میر" روسیه در ایران

* در بحث روسیه شما چندی پیش با خبرگزاری اسپوتنیک روسیه مصاحبه کردید که سامانه پرداخت "میر" روسیه در ایران قرار است راه‌اندازی شود و اینکه ایران و روسیه می خواهند، جایگزینی برای سوئیفت داشته باشند؟ آیا این اتفاق رخ داده است؟

سوئیفت یک چیز تعریف شده است. ما الان‌ یک سوئیفت بین خودمان و روسیه و چند کشور دیگر تعریف کرده‌ایم و به زودی راه اندازی می‌شود.

سامانه میر از لحاظ نرم افزاری باید تطبیق داده شود. من فکر می کنم تا چند روز آینده این سامانه نیز راه بیفتد البته اطلاعات بیشتر در این زمینه را باید از رییس بانک مرکزی بپرسید.

* با توجه به اینکه روسیه تحریم‌ شده و اگر تحریم‌های ایران برداشته شود این اتصال مشکل‌ساز نمی‌شود؟

مگر ترکیه و هند با روسیه کار نمی کنند؟ ترکیه که جزو ناتو  است و اعلام کرد من منافع مردم و کشورمان را دنبال می کنم و باید گاز از روسیه بگیرم و مردمم را نمی توانم سرما بدهم.

البته ما کارها و همکاری‌هایی که با روسیه انجام دادیم و در حال انجام است، مربوط به قبل از این مسائل است و  پیش  از این تحولات آغاز شده بود، آنها با این وضعیتی که ایجاد  شده است، سرعت عمل روس ها بیشتر شده است، دنیا هم دنیای فرصت است و باید از هر فرصتی که ایجاد می شود، استفاده کرد.

با تهاتر طلب روس‌ها را پرداخت می‌کنیم

* شما چندی پیش اعلام کردید که در جریان سفر معاون نخست وزیر روسیه به ایران توافقی بین روسیه و ایران  انجام شده که بدهی ایران به روسیه در مورد نیروگاه بوشهر  از طریق تهاتر پرداخت شود ولی به تازگی سفیر روسیه در مصاحبه ای بار دیگر به موضوع اشاره کرده و گفته است که بدهی پرداخت نشده است. الان این اتفاق افتاده؟

 این امر قرار است از طریق تهاتر کالاهای ساختمانی انجام شود. چرا ما اصرار می کنیم مصالح ساختمانی صادر شود؟ چون هم به نفع کشور است و  هم می‌توانیم بدهی‌مان را پرداخت کنیم.

 برخورد روسها در مورد نیروگاه بوشهر  بعد جلسه آقای مخبر معاون اول رییس جمهور  و نواک معاون نخست وزیر روسیه برخورد خیلی بهتری شد.

کاری که آقای صالح آبادی رییس بانک مرکزی  در مورد "روبل و ریال" واحد پول ایران و روسیه انجام دادند، این است که ما باید روبل آنجا خلق کنیم یکی از  راه های سوآپ نفت و گاز است. یکی دیگر از راهکارها ترانزیت  است. آنها  باید حق ترانزیت را به ما بدهند. این پول آنجا خلق می شود، حالا که خلق شد آن "تهاتری" که ما گفتیم؛ می توان ایجاد کرد.

 روس ها در مورد پروژه نیروگاه بوشهر و دیگر پروژه‌ها که در ایران کار می‌کنند گفته‌اند که ما حاضریم تمام پروژه ها را به" سابکانتراکتور" (کارفرمای) ایرانی بدهیم؛  البته همراه  با انتقال تکنولوژی ساخت. اکنون نیز این کار را می کنند یعنی به جای  این که خودشان سابکانتراکتور از روسیه بیاورند  از سابکانتراکتور ما که خود آنها  تایید کرده اند، انتخاب می کنند و اینها  قطعات را می سازند.

 در این مسیر در کنار ساخت، انتقال تکنولوژی هم صورت می گیرد که مثلا این قطعات چه هستند؟ موادش چه چیزی است و دیگر مسائل مربوط به این موضوع.

شما این در ذهنتان باشد که ماشین سازی اراک را روسها برای ما ساختند. روسها زمانی که ذوب آهن را ساختند، گفتند برای اینکه ما نخواهیم به شما لوازم یدکی بدهیم، ماشین سازی اراک را درست می کنیم که خودتان بتوانید قطعات  لازم را ایجاد کنید.

شما اگر با غربی ها صحبت کردید؛ بپرسید آمریکایی ها اینجا چه ساختند؟ جز هواپیمای" اف فور" و "اف فای " و "اف فورتین" چیزی دیگر ندادند آن هم تعمیراتش را.

برجام مثبت است اما...

* به نظر شما آیا با احیای برجام سفره معیشتی مردم ایران تغییر می‌کند و تغییر ملموسی در زندگی مردم از بعد اقتصادی رخ می‌دهد؟

 در مورد احیای برجام هم، همه می دانیم دولت به صورت جدی در این زمینه در حال کار کردن است و بعد از یک مدتی توقف، دوباره کار فشرده آغاز شد و در حال جلو  رفتن است. مسلما از لحاظ روانی احیای برجام  بسیار موثر است.

گشایش در فروش نفت بیشتر، گشایش در کار های بانکی تاثیرات خودش را دارد. اما باید ببنیم به چه صورتی اجرایی می شود. این خیلی مهم است. کسی منکر  اهمیت احیای برجام نیست. در صورت احیای برجام برخی  کشورهایی که الان  با ما رابطه دارند، راحت‌تر با ما کار خواهند کرد. احیای برجام مثبت است اما این گونه نیست که اگر  برجام نباشد ما کنار دیوار صبر کنیم تا برجام بیاید. در یک سال اخیر ، روندی در حوزه دیپلماسی اقتصادی کشور ایجاد و وارد ریل شده است که  در صورت احیای برجام، سرعت این ریل بیشتر می‌شود.

در زمانی که برجام برگشت، باید خیلی حواس‌مان باشد که دوباره دست به واردات نزنیم

ما باید تلاش کنیم در این زمان در آنجاهایی که نقاط ضعف‌مان است، خودکفا شویم. در زمانی که برجام برگشت باید خیلی حواسمان باشد که دوباره دست به واردات نزنیم و در جهت خودکفایی و استقلال حرکت کنیم. مثلا آنقدر باید  پالایشگاه بسازیم که یک بشکه نفت کشور صادر نشود و محصولات  آن را صادر کنیم چرا که بشکه نفت را می توانند تعقیب  کنند ولی محصولات  آن را نه. ماالان نفت می‌فروشیم چون پالایشگاه نداریم اگر پالایشگاه به اندازه کافی داشته باشیم و محصولات پتروشیمی و بنزین تولید کنیم دیگر نیازی به فروش نفت نداریم.

آقای اوجی(وزیر نفت) در این زمینه خیلی خوب کار می کنند، یک جا  مشاهده کنند، پتانسیل است، بلافاصله از آن ظرفیت استفاده می‌کنند. در منطقه مکران، جاسک و  در بندرعباس چند پالایشگاه پرظرفیت ایجاد کردند و اگر این پالایشگاه ها به ظرفیت تولید برسند، دیگر نیازی نیست که ما نفت خام بفروشیم.

یک زمانی ما آروزی‌مان بود یک جایی پالایشگاه داشته باشیم 400 هزار بشکه  نفت ببریم آنجا فرآورده کنیم  و بفروشیم که این کار در چند کشور شروع شده است.

در مورد پالایشگاه ها در  داخل کشور کار شده است، ما اگر در پتروپالایشگاه خودکفا شویم، قول می دهم که دیگر در بسیاری جاها نمی توانند به مافشار بیاورند.

سرمایه‌گذاری روس‌ها در حوزه صنعت نفت ایران

براساس برخی از گزارش‌ها، ایران باید حدود ۲۰۰ میلیارد دلار در حوزه صنعت نفت سرمایه گذاری کند که عقب ماندگی های ایجاد شده را جبران کند؟

تقریبا حدود ۵۰ میلیارد با سرمایه گذاری روسها جبران شده است ولی باید به این موضوع سرعت بیشتری بدهیم مثلا در پارس جنوبی باید سرعت عمل بیشتری داشته باشیم

* در مورد میدان گازی آرش نیز ما به خاطر عقب‌ماندگی‌هایی که داریم نتوانستیم به اندازه کویت و عربستان از این میدان بهره برداری کنیم؟

 در مورد میدان آرش مثل اینکه اقداماتی شروع شده است.

* در این یک سال گذشته به چه میزان ساختار وزارت خارجه به سمت اجرای دیپلماسی اقتصادی حرکت کرده است؟ با توجه به برخی از تحلیل‌ها که گفته می شد این وزارت خانه ظرفیت لازم را برای این کار ندارد و این که شخص شما با توجه به سابقه فعالیت تان در حوزه اقتصادی در این زمینه  چقدر موثر بوده‌اید؟

آقای امیرعبداللهیان وقتی برای کسب رای اعتماد در مجلس سخنرانی می‌کردند، فرمودند من  ۴۰ درصد  کار وزارت خارجه را به عهده معاونت دیپلماسی اقتصادی و فعالیت در حوزه اقتصاد قرار می‌دهم یعنی ۶۰ درصد را به چهار بخش کنسولی، سیاسی، رسانه و بین‌الملل دادند و ۴۰ درصد را به موضوع اقتصاد و آن را در الویت اول کار وزارت خارجه قرار دادند.

بیشتر کسانی که در وزارت خارجه هستند، اقتصاد محور نیستند و صرفا سیاسی هستند

اولین کار ما در وزارت خارجه در این حوزه باید این باشد دیپلماتی که می‌خواهیم به ماموریت اعزام کنیم "اقتصاد محور" باشد. بیشتر کسانی که در وزارت خارجه هستند، اقتصاد محور نیستند و صرفا سیاسی هستند. ما  در این دوره ۶۰ نفری که می‌خواستیم اعزام کنیم دو الی سه ماه به آنها به عنوان کارشناس اقتصادی  آموزش دادیم.  انها را به حدود ۱۲ تا ۱۳  استان برای آشنا شدن با پتانسیل‌های داخلی مانند عسلویه، اصفهان، قزوین، خوزستان و اراک اعزام کردیم چون ما می‌گوییم دیپلمات اقتصادی که به ماموریت می‌رود اول باید پتانسیلهای ایران را بشناسد که چه توانی دارد؟ کجا ضعف دارد؟ با واردات و صادرات باید ْآشنا باشد و با آشنایی با اینجا، صادرات ما را به کشور محل ماموریت خود هدایت کند ما این آموزش را می‌دهیم و خیلی از استان‌ها هم راضی هستند.

پستهای فریز شده اقتصادی در وزارت خارجه را آزاد کرده‌ایم

اقدام دیگری که در این حوزه انجام داده ایم این بوده  است که پستهای فریز شده اقتصادی در وزارت خارجه را آزاد کرده‌ایم که تعداد آن تا الان ۳۵ عدد بوده است، این کار را ادامه می‌دهیم و آموزش‌های لازم را هم به دیپلمات‌های اعزامی در حوزه اقتصادی  ارائه خواهیم داد.

ما به سفارت‌خانه‌ها گفته‌ایم، شماها دیده‌بانهای کشور هستید، در  موضوع دانش بنیانی که مقام معظم رهبری بر آن تاکید دارند، در حال حاضر  پروموت کردن بازار خارج از کشور برای  شرکت‌های دانش بنیان ایرانی یکی از وظایف سفارت‌خانه های ما است. کمیته ای از چند وزارت خانه را در وزارت خارجه شکل دادیم  که هر هفته جلسه دارند، بر روی سایت وزارت خارجه هم  اسامی ۶۲۰ شرکت دانش بنیانی که توانای صادرات دارند، منتشر شده است  و به تمام نمایندگی‌هایمان اعلام کردیم که برای آنها بازار صادرات پیدا کنند.

 از طرف دیگر هر کشوری که  سه محصول از ما در حوزه نانو واردات داشته باشد حتما به آنجا می رویم تا خانه فناوری ایجاد کنیم، مانند کاری که در کنیا، ازبکستان، ارمنستان،  انجام شده است همین الان یک تیم نانو از ایران در مکزیک، ونزوئلا و اروگوئه هستند که کار تکنولوژی های لبه ما پرزنت کنند تا اگر بتوانیم تولیدات مشترک  و صادرات داشته باشیم.

با سفیران هم باید کار کنیم و از آنها کار بخواهیم. مثلا سفیری که می‌گویند کار نکرده الان رابطه تجاری ۲۰۰ میلیونی ما را به یک میلیارد  رسانده است چون که از وی کار خواسته شده است.

به زودی گزارش عملکرد دستگاه‌ها برای تقویت دیپلماسی اقتصادی را تنظیم و در اختیار مقامات ارشد کشور قرار خواهیم داد

* نوع تعامل شما در معاونت دیپلماسی اقتصادی  وزارت امور خارجه با دستگاه‌های دیگر چگونه است؟

در ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجی مستقر در وزارت امور خارجه که حدود ۲۵ دستگاه مختلف در آن حضور دارند و در کمیسیون‌های مشترک، همکاری و تعامل گسترده‌ای داریم. به زودی گزارش عملکرد دستگاه‌ها برای تقویت دیپلماسی اقتصادی را تنظیم و در اختیار مقامات ارشد کشورمان قرار خواهیم داد و متناسب با ارزیابی‌ها، برای تحقق حداکثری منافع کشورمان در حوزه اقتصاد خارجی برنامه‌ریزی و تلاش خواهیم داشت.

تعداد وابستگان بازرگانی را از ۲ نفر به ۱۵ نفر افزایش دادیم

* شما در سخنان خود به تربیت کارشناسان اقتصادی در وزارت خارجه اشاره کردید لطفا در مورد تفاوت وظایف وابستگان بازرگانی و کارشناسان اقتصادی هم توضیح دهید؟

وابستگان بازرگانی با محوریت وزارت صمت و نقش سایر دستگاه های اقتصادی به وزارت خارجه معرفی شده و پس از ارزشیابی و مصاحبه به برخی از نمایندگی ها اعزام می شوند. ابتدای دولت فقط دو وابسته بازرگانی داشتیم و حالا به ۱۵ نفر رسیده و امیدواریم به سقف مورد نظر صمت که همانا ۳۵ نفر است نزدیک شویم. این وابستگان بازرگانی بیشتر به تقویت تجارت مشغول  هستند.

اما کارشناسان اقتصادی همان دیپلمات های حرفه ای وزارت خارجه هستند که می توانند از وابسته اقتصادی، دبیران درجه یک تا سه  و یا رایزن درجه یک تا سه باشند. آنها علاوه بر مباحث تقویت تجارت، به ده ها وظیفه دیگر محوله در بخش های مختلف همانند جذب سرمایه، توسعه صادرات محصولات دانش بنیان، صادرات محصولات کشاورزی، انتقال فناوری و تقویت همکاری های اقتصادی در سایر بخش ها مشغول می باشند.

برای پیگیری اجرای قرارداد جامع  ۲۵ ساله به چین سفر می‌کنم

* لطفا در مورد آخرین وضعیت اجرای قراداد جامع ۲۵ ساله بین ایران و چین توضیح دهید، عده‌ای معتقد هستند که این قرارداد فقط بر روی کاغذ مانده است؟ و اثرات اجرایی نداشته است؟

تاکنون آقای وزیر خارجه دو سفر به چین داشتند و در سفر اول اعلام شد که  اجرای این قرارداد آغاز شده است، یک نماینده  چینی‌ها برای پیگیری این موضوع مشخص کردند، آقای امیر عبداللهیان هم من را به عنوان نماینده ایران در این حوزه در همان جلسه با وزیر خارجه چین مشخص کردند. بعد از  دو ماه ونیم نماینده  چینی‌ها  به ایران آمد یک ماه و نیم در ایران بود و با ارگان های مختلف  از جمله بخش ترانزیت، مخابرات، نفت، گاز، بانک مرکزی و...جلسه برگزار شد. نماینده چین وقتی به چین برگشت گزارشات را به مقامات  این کشور ارائه کرد.

 بعد تماس تلفنی اخیر  روسای جمهور دو کشور  ایران و چین و وزیر خارجه چین با آقای امیرعبداللهیان، آنها از ما دعوت کردند که به چین برویم و به زودی  این سفر انجام می‌شود آقای رئیس جمهور و همچنین آقایان مخبر و امیرعبداللهیان بر ضرورت انجام این سفر تاکید دارند و این سفر، یک سفر مقدماتی برای ملاقات دو رئیس‌جمهور نیز است. در رابطه با افزایش  همکاری‌ها بین  ایران و چین و اجرای قرارداد کارهایی انجام  شده است الان  موضوعی که خیلی برای ما مهم است کار فاینانس است و در این زمینه  فرمول‌های جدید دادیم که امیدواریم اجرایی شود.

در صورت احیای برجام همکاری بانکی و مالی ایران و چین، راحت‌تر خواهد شد

کار بانکی بین ایران و چین با توجه به بحث تحریم‌ها سخت بوده است ولی بهترین همکاری‌ها را داشته باشند و اگر برجام امضا شود آنها در کارهای مالی با ما  راحت‌تر کار می‌کنند.

چینی‌ها، بعضا به ما می گویند شما ما را در مقطعی هنگامی بر روی برخی از پروژه ها  در ایران کار می کردیم، بیرون کردید و حتی  در این زمینه مصاحبه کردید که به غربی‌ها پیام بدهید که ما چینی ها را بیرون کردیم، الان هم می‌گویند که برجام امضا شود چه تضمینی وجود دارد که این کار را دوباره نکنید و چه اعتمادی باید بکنیم که این موضوع تکرار نشود؟

با سفر به چین به آنها این پیام را می دهیم هر اتفاقی بیفتد ما می خواهیم با شما کار کنیم.

سه وزیر در یک وزارت خانه؟

* برخی از منتقدان دولت معتقد هستند که در وزارت خارجه دولت سیزدهم سه وزیر وجود دارد و آقایان باقری و صفری نیز خود را  وزیر می‌دانند؟

 اصلا چنین چیزی نیست. ما با ایشان کار می‌کنیم و اصلا  ادعایی در این زمینه نداریم، آقای باقری نیز در چارچوب وظایفش کارش را انجام می‌دهد و  ما همگی مطیع  آقای امیرعبداللهیان در چارچوب کار و وظایف خود هستیم.

*به نظر می رسد که یکی از مولفه های قدرت ما در مذاکرات احیای برجام  تحرکات دیپلماسی اقتصادی است با توجه به این که شما هم در مقطعی با تیم مذاکره کننده در مذاکرات حاضر بودید آیا این موضوع برای شما ملموس است؟

 به نظرم یک دلیلی که آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند که  موضوع برجام حل  شود این است که  می‌بینند که با نیامدن‌شان مشکلات مان در حال حل شدن است  و تا حدودی حل شده است و اگر ما این تحرک را نداشتیم، آنها فشار بیشتری به ما وارد می کردند.

در آفریقا، نعمت روی زمین ریخته است

* با توجه به سفر اخیر وزیر امور خارحه به تعدادی از کشورهای آفریقایی لطفا در مورد اهمیت کار با آفریقا هم توضیح دهید؟ و این که چندی پیش شما  گفته بودید که چند کشور آفریقایی  برای سفر شهروندان ایرانی لغو ویزا کرده اند، لطفا نام این کشورها را نیز بیان کنید؟

 دو کشور "موریس و ماداگاسکار" ویزا را برداشتند. و دو کشور دیگر هم در آینده  اقداماتی در این زمینه انجام خواهند داد.

در آفریقا نعمت روی زمین ریخته است که ما باید برویم با آنها کار کنیم، من  معتقدم که یک نفر فقط باید مسئول کار آفریقا باشد. ما باید ارتباطات وسیع تری با کشورهای آفریقایی داشته باشیم. اخیرا سفری به اوگاندا داشتیم، سفر خوبی بود، در این سفر از آقای رییس‌جمهور دعوت کردند که به این کشور آفریقایی سفر کنند.

وزارت امور خارجه در حال خط‌شکنی است

* در این مدت چه تعداد کمیسیون مشترک اقتصادی برگزار شده است؟ با توجه به این که یکی از اقدامات مهم معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه برگزاری این کمیسیون ها و پیگیری اجرای مصوبات این کمیسیون‌ها است.

ما تا الان ۱۵ کمیسیون مشترک برگزار کردیم و تلاش داریم که  تا آخر سال به ۳۰ تا ۳۵  عدد  برسد و این آمار در مقیاس دوره های مشابه قابل توجه است، در معاونت دیپلماسی  تمرکز ما روی برگزاری کمیسیون‌های مشترک و پی‌گیری اجرا شدن مصوبات آن است.

در این مدت برگزاری کمیسیونهای مشترک را ما جدی گرفتیم، در ستاد اقتصادی خارجی که  ۴۰ سال است در وزارت خارجه برگزار می‌شود و اعتبار مصوباتش در حد مصوبات  هیات دولت است.  هر کمیسیون مشترکی را ارزیابی می کنیم و نمره می دهیم. به زودی وزارت خانه ها را در مورد عملکردشان در کمیسیون‌های مشترک و تعاملات خارجی‌شان ارزیابی می کنیم و نتایج این ارزیابی در قالب گزارشی با امضای وزیر خارجه به رییس‌جمهور تقدیم می‌شود.

 در این میان باید به این نکته هم اشاره کنم و این موضوع را از من قبول کنید که  الحق وزارت خارجه در این حوزه در حال خط شکنی  است و کار را جلو می‌برد.

شرق‌گرا نیستم

* آقای صفری گفته می شود، شما دیپلماتی هستید که در دانشگاه "جورج واشنگتن"آمریکا تحصیل کرده اید، ولی شرق گرا هستید و تمایل جدی به روسیه و چین دارید؟

من شرق گرا نیستم ... من نگاه می کنم منافع جمهوری اسلامی کجاست و از آن استفاده می کنم. شما ببینید کشورهای غربی کدام کار را می خواستند به ما بدهند که ما رد کردیم؟

مقدار کمی با ابرقدرتی فاصله داریم

یک نکته ای هم که می خواهم در این ارتباط اضافه کنم، این است که ما در دنیا یونیک هستیم، ابرقدرتی فقط به داشتن بمب اتم نیست، ما در تکنولوژی های لبه خیلی پیشرفتهای خوبی کردیم و مقدار کمی با ابرقدرتی فاصله داریم.

نحوه حضور ایران در بازار سوریه و عراق

* وضعیت دیبلماسی اقتصادی ایران در سوریه و عراق چگونه است؟ در افکار عمومی این سوال مطرح است که ایران چرا علی‌رغم هزینه‌های زیادی که از نظر جانی و انسانی در سوریه پرداخت کرده در بازار سوریه و بازسازی آن حضور فعالی ندارد؟ و عرصه به دیگر رقبا واگذار شده است؟

در بازار عراق کار خودمان را انجام می‌دهیم و تلاش‌های خوبی انجام شده است و وضعیت به نسبت خوب است. 

 در مورد سوریه هم، مقابله با داعش ضروری بود و  باید برای توسعه همکاری ها نیز تلاش برجسته‌تری داشته باشیم.

در بخش اقتصادی هم باید تلاش کنیم که نهایت بهره را از بازار سوریه ببریم. در سوریه بیشتر از اینها می توانیم کار کنیم به خصوص در کشت فرار سرزمینی، بخش لبنی، نساجی... فضای کار در سوریه خیلی زیاد خواهد بود.

 و سخن آخر

 ما از طریق اقتصادی، روابط سیاسی را در آسیای مرکزی درست کردیم، در واقع می خواهم روی این موضوع تاکید کنم که کار اقتصادی می تواند ضمانت روابط سیاسی باشد به خصوص در زمینه صدور خدمات مهندسی و سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های نوین. چرا روابط سیاسی با یک باد از هم پاشیده می شود ولی روابط اقتصادی در هم تنیده است و به راحتی به هم نمی‌خورد.