کورک یا دُمل (که فورونکل نیز نامیده می شود) نوعی جوش بزرگ روی پوست بدن است که در اثر فولیکولیت باکتریایی (عفونت فولیکول مو) رخ می دهد.
ویژگی های بالینی کورک چیست؟
کورک ها به صورت یک یا چند ناحیه متورم قرمز، برآمده یا پوسچول ظاهر می شوند. تحقیقات نشان داده است که کورک به علت نفوذ باکتری، در فولیکول های مو و پوست اطراف آن به وجود می آید. به عبارت دیگر، کورک نوعی فولیکولیت باکتریایی عمیق است. در برخی موارد، فولیکولیت سطحی نیز همزمان با این مشکل رخ می دهد.
بسیاری از دُمل ها ناشی از باکتری استاف (استافیلوکوکوس اورئوس) هستند که به طور طبیعی روی سطح پوست و ضایعات پوستی وجود دارند. این باکتری ها می توانند با ورود به پوست از طریق فولیکول مو، خراش کوچک یا سوراخ پوستی، باعث ایجاد عفونت شوند، اگر چه گاهی اوقات هیچ نقطه ی ورود واضحی بر روی پوست وجود ندارد. کربونکل یا کفگیرک، خوشه ای از جوش است که دارای چندین «سر چرکی» است. کفگیرک ها حساس و دردناک هستند و باعث عفونت شدید می شوند که حتی می تواند پس از بهبودی، جای زخم ایجاد کند.
به کاربانکل یا کفگیرک، عفونت استافی پوست نیز گفته می شود. به دُمل های بزرگ «آبسه» گفته شده که با عنوان تجمع چرک و عفونت در یک سوراخ تعریف می شوند. در برخی موارد نیز ممکن است سلولیت رخ دهد. سلولیت نوعی عفونت باکتریایی در لایه های عمیق پوست و چربی و بافت نرم زیر آن است، که در موارد حاد می تواند منجر به تب و سایر مشکلات جدی شود.
علت ایجاد کورک (دمل) چیست؟
اغلب افرادی که دچار این مشکل می شوند سالم بوده و به بهداشت فردی خود اهمیت می دهند. همانطور که پیش از این گفتیم، باکتری استافیلوکوکوس به طور طبیعی روی سطح پوست افراد سالم نیز وجود داد؛ اما معمولاً افرادی که دچار کورک می شوند، ناقل استافیلوکوک هستند.
علت دقیق ایجاد کورک مشخص نیست، اما تحقیقات نشان داده است که حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد مردم جهان ناقل استافیلوکوک می باشند. باکتری استافیلوکوکوس بیشتر در سوراخ های بینی، زیر بغل، کشاله ران و خط باسن وجود دارد؛ اما ممکن است فرد این باکتری را از سوراخ بینی -مثلاً با ناخن انگشتش- به سایر نواحی پوست خود منتقل کند.
بریدگی های کوچک یا ساییده شدن پوست می تواند باکتری ها را به فولیکول مو (که نقطه ضعف دفاعی پوست است) برساند. تلقیح و رشد باکتری در این ناحیه باعث ایجاد دمل یا همان کورک شده، که حدود ۱۰ روز روی پوست باقی می ماند. اگر چه در اغلب موارد افراد سالم دچار دمل می شوند، اما این مشکل در برخی موارد با ضعف سیستم ایمنی، کم خونی، دیابت، سیگار کشیدن یا کمبود آهن در ارتباط است.
انواع درمان اسکار آکنه (جای جوش)
برای درمان انواع مختلف اسکار آکنه یا جای جوش، می توان از روش های مختلفی استفاده کرد. به عنوان مثال، اگر مبتلا به اسکار آکنه خفیف یا جای جوش سطحی هستید ممکن است بتوانید به کمک روش درم ابریژن آن را بهبود ببخشید. برای زخم های عمیق تر شاید به جراحی نیاز داشته باشید.
یکی از محبوب ترین روش های درمانی اسکار آکنه لیزر تراپی است. از لیزر معمولاً برای درمان اسکار های خفیف تا متوسط استفاده می شود. انواع روش های درمان جوش با لیزر عبارتند از:
لیزر Ablative: در لیزرهای Ablative در واقع لایه های بالایی آسیب دیده، تحت تأثیر قرار می گیرد. لیزر Ablative ناحیه ی کوچکی از اطراف اسکار آکنه را تخریب می کند. زمانی که پوست دوباره احیا می شود، جای زخم نیز صاف تر به نظر خواهد رسید.
در برخی موارد، این روش برای اسکار های عمیق تر نیز تجویز می شود، اما هیچ یک از روش های درمانی برای اسکار های عمیق، به اندازه ی روش جراحی مؤثر نیست.
لیزر تراپی Nonabrasive: در لیزرهای Nonabrasive پوست بدون لایه برداری تحت تأثیر قرار می گیرد و یا آسیبی به آن نمی رسد. در واقع در این روش هیچ ناحیه ای از پوست تخریب نمی شود، بلکه با تحریک کلاژن ظاهر اسکار ها بهتر خواهند شد.
لیزر فرکشنال: لیزر فرکشنال نوع دیگری از لیزر تراپی Nonabrasive است که بیشتر برای از بین بردن موادی که باعث تغییر رنگ و تیره شدن پوست می شوند کاربرد دارد. این امر باعث می شود که تیرگی های جای جوش به رنگ پوست شما برگشته و جای جوش شما کم رنگ تر شود.
درمان های پزشکی اسکار آکنه: درمان کورک (دمل) به شدت آن بستگی دارد. پزشک شما ممکن است با توجه به نوع و شدت کورک شما، درمان های خاصی را تجویز کند. برخی از این درمان ها شامل موارد زیر می شوند:
- استفاده ی روزانه از صابون آنتی باکتریال یا صابون ضد عفونی کننده در حمام یا زیر دوش به مدت یک هفته؛ و بعد از هفته ی اول، یک روز در میان به مدت چندین هفته. استفاده از این صابون ها ممکن است سبب خشکی پوست شوند.
- پماد یا ژل ضدعفونی کننده یا آنتی بیوتیک برای استعمال داخل سوراخ های بینی.
- روزانه و به مدت یک هفته سطح کل بدن را با ایزوپروپیل الکل ۷۰% و آب تمیز کنید (این کار نیز ممکن است سبب خشکی پوست شود).
- استعمال یک ضد عفونی کننده ی موضعی مثل پوویدون آیوداین (داروی بتادین) یا کرم هگزیدین روی دمل و پوشاندن آن با گاز استریل.
- پزشک همچنین ممکن است یک آنتی بیوتیک خوراکی (معمولاً پنی سیلین یا فلوکلوکساسیلین) را نیز برای چند هفته تجویز کند.
- اگر سایر اعضای خانواده ی شما نیز دچار دمل شده است، باید از روش های پاکسازی پوست استفاده کند. همچنین در برخی موارد پزشک با انجام آزمایشات خاصی، به اعضای خانواده توصیه می کند که در صورتی که ناقل استافیلوکوک هستند، آنتی بیوتیک موضعی را روی سوراخ بینی خود بمالند.
- اگر دمل های شما پس از چند هفته بهبود پیدا نکرد، پزشک برای کشت باکتری های استافیلوکوکوس مقاوم به متی سیلین، از شما نمونه یا سوآپ می گیرد.
- گاهی اوقات ممکن است متخصص پوست برای شما آنتی بیوتیک های خاصی مثل اسید فوزیدیک، کلیندامایسین، ریفامپیسین و سفالوسپورین را تجویز کند.
اقدامات کلی برای درمان کورک یا دمل
- در مورد سلامت عمومی خود با یک پزشک مشورت کنید.
- اگر دچار اضافه وزن هستید، بهتر است وزن خود را کاهش دهید. برای انجام این کار بهتر است از ورزش منظم کمک بگیرید.
- از یک رژیم غذایی سالم و متعادل که حاوی گوشت، میوه و سبزیجات فراوان است پیروی کنید.
- سیگار را ترک کنید.
- یک بار در روز کل بدن خود را با آب و صابون یا یک شوینده ی مناسب بشویید. چندین بار در روز دست های خود را شست و شو داده و یا از ضد عفونی کننده های دست استفاده کنید.
- حوله و وسایل شخصی خود را با سایر اعضای خانواده به اشتراک نگذارید.
- همیشه یک دستمال تمیز به همراه داشته باشید و هرگز انگشت خود را داخل سوراخ بینی خود نکنید.
- لباس زیر و لباس خواب خود را دائماً تعویض کنید.
- فعالیت های شدیدی مثل و دویدن باعث تعریق و ساییده شدن لباس به پوست می گردد. در حین انجام این ورزش ها از یک لباس مناسب استفاده کنید.
- اگر دچار کمبود آهن هستید، مصرف یک دوره قرص آهن می تواند به کاهش عفونت شما کمک کند.
- برای بهبود کمبود نوتروفیل ها، بهتر است ۱۰۰۰ میلی گرم در روز ویتامین سی مصرف کنید.
هر دو نوع درمان لیزر تراپی و درمان دارویی برای جای جوش و دمل، می تواند به بهبود پوست و ظاهر زخم های ناشی از دمل کمک کند. اما تأثیر روش های درمانی به نوع زخم بر جای مانده و روش درمانی مورد نظر بستگی دارد.
نظر شما