سلام نو - سرویس گردشگری: استانبول به‌واسطه برخورداری از بناهای تاریخی متعدد با معماری منحصربه‌فرد، یکی از زیباترین مراکز گردشگری جهان است که سالانه گردشگران زیادی را به‌سمت خود می‌کشاند. کاخ توپکاپی استانبول (Topkapi Sarayi) از جاهای دیدنی استانبول بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین کاخ جهان محسوب می‌شود. این کاخ متعلق به دوران حکومت عثمانی در ترکیه است.
بی‌شک کاخ موزه توپکاپی داستان‌های رنگارنگی دارد؛ چراکه از قرن ۱۵ تا ۱۹ میلادی سلطان‌ها، درباریان جاه‌طلب و کنیزهای متعددی را به درون خود راه داده است. این قصر در قرن ۱۵ میلادی محل اقامت اصلی سلطان و مقر حکومت امپراتوری عثمانی بوده است. هم‌زمان با شکل‌گیری جمهوری ترکیه و پایان دولت عثمانی با دستوری حکومتی در تاریخ سوم آوریل ۱۹۲۴ تمام بناهای متعلق به آن دوران از جمله این کاخ در فهرست آثار ملی این کشور به ثبت رسید.
قصه کاخ
پس از فتح قسطنطنیه در سال ۱۴۵۳ بود که سطلان محمد دوم دستور داد تا این کاخ را در موقعیت فعلی آن بر فراز ویرانه‌های دوران بیزانس بنا کنند. او در مدت زمان ساخت این کاخ، اوقات خود را در قصر کوچک تری که امروزه در میدان بایزید به دانشگاه استانبول بدل شده است سپری می‌کرد. به محض این‌که او به کاخ توپ کاپی منتقل شد، کاخ قبلی با نام کاخ قدیمی و کاخ توپ کاپی با نام کاخ جدید نامیده شدند. با این‌وجود ساکنان محلی این کاخ را بانام توپ کاپی می‌خواندند زیرا معنی این کلمه در زبان ترکی برابر با دروازه توپ‌ها است و دلیل این نام نیز وجود توپ‌های جنگی بسیار بزرگی بود که در بیرون دروازه به نمایش گذاشته شده بودند و از آن‌ها در طول فتوحات سلطان استفاده‌شده بود.
در اصل و در ابتدای کار تعداد ۷۰۰ تا ۸۰۰ ساکن در این کاخ حضور داشتند ولی در طول چند قرن، این تعداد به میزان ۵ هزار نفر در روزهای عادی و ۱۰ هزار نفر در فصل فستیوال‌ها افزایش پیدا کرد. تخمین زده می‌شود که در میان این جمعیت، ینی چری ها (Janissaries) بیشترین تعداد سکنه مقیم در حیات اصلی و اول کاخ را به خود اختصاص می‌دادند. این کاخ به شهری در دل یک شهر و بزرگ‌ترین کاخ جهان بدل شده بود.
معماری کاخ
دیواره‌های اطراف این قصر طولی ۵ کیلومتری داشتند و مساحت داخلی آن در طول دوران ساختش به ۷۰۰ هزار مترمربع می‌رسید. در حال حاضر این قصد تنها ۸۰ هزار مترمربع مساحت دارد زیرا عملیات ساخت وساز در حیاط آن و به‌سوی بخش خارجی انجام‌شده است. در طول ۴۰۰ سال دوره کاخ توپ قاپی، هر یک از سلطان‌ها بر اساس سلیقه یا نیازهای خود در آن زمان، بخش‌های جدید یا سالن‌های جدیدی را به کاخ افزودند. به همین دلیل نیز این کاخ به شکل هزارتویی از ساختمان‌های مختلف که در مرکز آن‌ها یک حیاط بزرگ وجود داشت بدل شد. این حیاط به وسیله دروازه‌های مختلفی حفاظت می‌شد. معماری این بنا بیشتر مشخصه‌های خاورمیانه‌ای در خود دارد. ساخت وساز اولیه شامل یک عمارت Cinili یا کیوسک دنباله دار (نوع خاصی از بنا با ایوانی بزرگ) بود که کار ساخت آن در سال ۱۴۷۲ به پایان رسید. دروازه اصلی (باب همایون در زبان عربی و یا دروازه سلطنتی در زبان فارسی) به‌سوی میدان سلطان محدود و مسجد ایاصوفیه بناشده است و باروهای کاخ در دروازه دوم (باب سلام یا دروازه درود) نیز در سال ۱۴۷۸ تکمیل شدند. دروازه سومی نیز به نام باب السعد یا دروازه سعادت نیز هسته دیگری از برخی از مهم‌ترین مکان‌ها کاخ در بخش‌های دیگر مانند خزانه‌داری را پوشش می‌دهد.
دروازه دوم دارای دو برج مراقبت است و با نام دروازه سلام شناخته می‌شود؛ علت این امر این است که هرکسی که به این مکان وارد می‌شد، پیش از ورود می‌بایستی به سلطان سلام و درود می‌فرستاد و تنها خود سلطان و خدمه او حق عبور از این دروازه را داشتند و به‌عبارت‌دیگر این دروازه برای دسترسی عمومی ساخته نشده بود. امروزه در هنگام عبور از این دروازه باید از مرکز بازرسی امنیتی و مرکز چک کردن بلیت رد شوید و پس‌ازآن به دومین حیاط کاخ (حیاط دیوان) وارد خواهید شد. دو مدل مقیاس کوچک از این کاخ در سمت راست قرار دارند و یک نقشه بزرگ که نشان دهنده تأسیس و گسترش امپراتوری عثمانی است نیز در این مکان قرار داده شده‌اند. در سمت راست حیاط نیز آشپزخانه‌های کاخ قرار دارند که در آن‌ها ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ آشپز به پخت غذا برای ۱۰ هزار ساکن قصر مشغول بوده‌اند. امروزه مجموعه ویژه‌ای از کارهای نقره‌ای و ظروف چینی ساخت ژاپن در بخش‌های مختلفی از آشپزخانه وجود دارند. در آن‌سوی حیاط در سمت چپ نیز دیوان یا همان اقامت گاه مشاوران سلطان قرار دارد. وزیر و صدراعظم برای مطرح کردن مسائل روزانه و یا بازدیدهای خارجی از این مکان استفاده می‌کردند. در اتاق کناری نیز خزانه دیوان واقع بوده است که امروزه به نمایشگاهی از سلاح‌های آن دوران بدل شده است. بر فراز این دو بنا نیز برج عدالتی وجود داشت که از آن برای داشتن نظارت بر ساحل استفاده می‌شد. ورودی حرمسرا نیز در این حیاط و درست در پشت اتاق دیوان قرار دارد.
دروازه سوم با نام دروازه سعادت شناخته می‌شود و دلیل این امر این است که سلطان و اهالی کاخ، رخدادهای بزرگ را در این مکان جشن می‌گرفتند. در این شرایط سلطان بر روی تخت پادشاهی خود می‌نشست و هنگامی‌که او شاد بود، همه شاد بودند. این دروازه به‌وسیله خواجه‌های سفید محافظت می‌شد و هیچ‌کس نمی‌توانست بدون مجوز سلطان از آن عبور کند. هنگامی‌که وارد سومین حیاط می‌شدید (حیات اندرونی)، نخستین بنای موجود، سالن سخنرانی بود که در آن سلطان، سفرای خارجی را می‌پذیرفت. این اتاق به زیبایی با دکوراسیونی جذاب تزئین شده بود. در پشت این اتاق نیز یک کتابخانه قرار داشت. در سمت راست این حیاط مجموعه‌ای از لباس‌های سلطان و خزانه او قرار دارند که بخش‌های بسیار محبوبی از این موزه به‌حساب می‌آیند.
نحوه دسترسی
کاخ توپکاپی استانبول در منطقه معروفی به نام سلطان احمد با انبوهی از بناهای کهن و معماری‌های منحصربه‌فرد جا خوش کرده است. برای رسیدن به این محله کافی است با کمک وسایل نقلیه عمومی همچون مترو، تراموا یا اتوبوس خود را به یکی از دو ایستگاه پارک گلخانه یا سلطان احمد برسانید. از این ایستگاه‌ها تنها با چند دقیقه پیاده‌روی به کاخ توپکاپی خواهید رسید.
وجه تسمیه
در زمان ساخت کاخ توپکاپی، آن را کاخ جدید امپراتوری یا سرای جدید عامره (Saray-ı Cedîd-i Âmire) نامیده بودند. علت این نام‌گذاری تمایز قائل شدن میان آن و کاخ قدیمی موجود در میدان بیازیت قسطنطنیه بود که در طی جنگ و نبرد آسیب‌های جدی دیده و تخریب شده بود. در قرن نوزدهم نام این کاخ تغییر پیدا کرد و آن را توپکاپی یا به ترکی طوپقاپو نام نهادند. توپکاپی به‌معنای «دروازه توپ‌ها» است که برخی علت انتخاب این اسم را در به نمایش گذاشتن توپ‌های جنگی مورد استفاده در فتح‌های امپراتوری عثمانی در مقابل دروازه کاخ می‌دانند.
هزینه بلیط بازدید از کاخ توپکاپی
هزینه بلیط در سال ۲۰۲۰ برای بازدید از کاخ توپکاپی استانبول برای هر نفر ۹۵ لیر است. برای بازدید از حرمسرا و کلیسا باید به‌صورت جداگانه‌ای بلیط تهیه کنید. برای بازدید از کل مجموعه به بیش از پنج ساعت زمان احتیاج خواهید داشت.
مناسب‌ترین زمان بازدید از کاخ توپکاپی
بهار بهترین زمان سفر به استانبول و بازدید از بناهای تاریخی از جمله کاخ توپکاپی است؛ چراکه باغ و محوطه این کاخ سراسر سبز و زیبا است. البته اگر می‌خواهید ارزان‌تر سفر کنید بهتر است فصل‌های سرد سال را انتخاب کنید. در این زمان از سال به‌واسطه تردد کمتر مسافر امکان انتخاب تور و بلیط‌های هواپیمای ارزان‌تری وجود دارد.
نظر شما