سلام نو - سرویس گردشگری: کویر لوت، بیابانی پهناور است که قریب به ۱۰ درصد از گستره ایران را در بر می‌گیرد. کویر لوت، از جمله مناطق خشک و فراگرم جهان محسوب می‌شود که ۱۲۰ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد. این منطقه سرشار از ناشناخته‌ها است. مدت‌ها چال مرکزی گندم بریان در نزدیکی این کویر را به‌عنوان گرمترین نقطه کره زمین می‌دانستند و البته در باور نادرست، عده‌ای آن را بزرگترین بیابان جهان می‌پندارند. حال آنکه ۲۴ بیابان دیگر در جهان وجود دارد که بزرگ‌تر از کویر لوت هستند و جالب‌تر آنکه بزرگترین بیابان جهان در قطب جنوب واقع شده است.
اما این مسئله، چیزی از عظمت و شگفتی کویر لوت نمی‌کاهد؛ چراکه این پهنه سوزان و اسرارآمیز، آن‌قدر جذابیت داشته است که به‌عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست میراث طبیعی یونسکو ثبت شود.
جاذبه‌های کویر لوت
دشت لوت بر خلاق کویر نمک‌زار نیست و دارای تپه‌ای ماسه‌ای و شنی است که یکی از زیباترین مناظر در دشت لوت، کلوتهای اسرارآمیز شهداد است؛ کلوتهای شهداد از دور شبیه شهری با آسمانخراشهای کلوخی است که برخی آن را شهر ارواح، شهر خیالی و یا شهر لوت نامیده‌اند. کلوتهای شهداد مرتفعترین هرمهای ماسه‌ای دنیا هستند که بر اثر فرسایش باد و آب ایجاد شدهاند. در میانه این کلوتهای اعجاب برانگیز تقریبا هیچ حیاتی وجود ندارد و میگویند هنوز هیچ انسانی همه بخش‌های این شهر را نپیموده است و به این دلیل به این شهرارواح نیز می گویند.
احتمال این که در بیابان لوت قدم بزنید و با تکه ای شهاب سنگ و فسیل برخورد کنید زیاد است. زیرا این منطقه در طول سال ها دست نخورده باقی مانده و فسیل های زیادی در ماسه های مدفون شده اند بنابراین لوت برای اکثر فسیل شناسان بهشت محسوب می شود.
برای اشخاصی که در کویر به دنبال گنج هستند نیز دشت لوت منطقه ای بکر و قابل توجه به شمار می رود زیرا طبق افسانه‌های قدیمی در این مناطق بیابانی دفینه‌های قدیمی و گنجینه‌ها دفع شدهاند.
آیا کویر لوت گرم ترین نقطه کره زمین است؟
دما، یک پدیده نسبی و متغیر است و بی‌تردید نسبت دادن لقب گرمترین نقطه کره زمین به یک مکان، به‌سادگی امکان‌پذیر نیست. نقل‌قول‌ها در خصوص گرمترین نقطه کره زمین و کویر لوت بسیار متفاوت است؛ اما بنا بر گزارش‌های موجود، در سال ۲۰۰۵ (۱۳۸۴) رادیومتر فروسرخ ماهواره «اکوآی» ناسا، دمای مناطق مرکزی کویر لوت را ۷۰٫۷ درجه سانتی‌گراد اندازه‌گیری کرده است.
همچنین، دمای مشابهی در حدفاصل سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹ توسط ماهواره سنجنده «مدیس» در کویر لوت گزارش شده است که آن را به منطقه «گندم بریان» در استان نسبت می‌دهند. البته این موضوع توسط منابع علمی تایید نشده است. از سوی دیگر، «پرویز کردوانی» یکی از جغرافی‌دانان سرشناس ادعا دارد که چاله مرکزی کویر لوت که در ۷۵ کیلومتری شرق شهداد قرار دارد، گرمترین نقطه کره زمین است. در هرحال، با اینکه به‌نظر می‌رسد دمای ثبت شده ۷۰٫۷ درجه سانتی‌گراد بیشینه دمایی است که که تاکنون در کره زمین ثبت شده، هیچ گزارش علمی از سال ۲۰۰۹ به بعد مبنی بر تداوم یا تکرار این دما وجود نداشته است.
چگونه به لوت سفر کنیم؟
حتما تاکنون متوجه شدید لوت برخلاف اسم آن کاملا بی آب و علف نیست! در بخش بیابانی لوت شهری دیدنی به نام شهداد وجود دارد که همچون نگینی در بین تپه‌های شنی این بیابان خودنمایی می‌کند. شهر ماهان که در اصل یکی از زیباترین باغ‌های کشور است نیز در بخشی از استان کرمان و در مجاورت بخش بیابانی قرار دارد.
هر دو مکان نامبرده شده در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند و نه تنها گردشگران داخل کشور بلکه افرادی از کشورهای دیگر نیز برای دیدن این عجایب طبیعت به کرمان سفر می‌کنند.
همان گونه هم قبلا اشاره کردیم لوت بخشی از خراسان جنوبی، یزد، سیستان و بلوچستان و کرمان را تحت سلطه خود دارد. ماهان و شهداد در مسیر کویر هستند و به راحتی از مسیر کرمان به سیستان بلوچستان می‌توان هم از زیبایی این باغ‌ها لذت برد و هم محو تماشای تپه‌های شنی لوت شد. جاده‌های شهداد آسفالت هستند از نسبتا از کیفیت خوبی برخوردار هستند و با ماشین‌های شخصی می‌توان از مسیرهای آن عبور کرد اما جاده مخصوص که منطقه گرم لوت به نام گندم بریان نیازمند ماشین‌های آفرود است و بهتر است که به تنهایی و با ماشین‌های دیکر عبور از این مسیر را امتحان نکنید. در راه سفر به ماهان از سمت کرمان به سیستان بلوچستان، شهر شهداد در انتهای جاده منشعب شده از مسیر کرمان به ماهان قرار دارد ولی حتما دقت کنید از جاده آسفالت استفاده کنید تا به پهنه کویر برسید. کرمان از ماهان ۳۵ کیلومتر فاصله دارد ولی این فاصله برای شهداد چیزی حدود ۹۵ کیلومتر است.
پوشش گیاهی و جانوری کویر لوت
به‌نظر نمی‌رسد که در بخش‌های مرکزی کویر لوت حیات گیاهی و جانوری وجود داشته باشد؛ اما در برخی از ایام سال که شرایط آب‌وهوایی مساعدتر است، می‌توان حیات موقت و مقطعی را مشاهده کرد. به‌عنوان مثال، فصل بهار در منطقه دشت سر، پس از باران‌های محدود فصلی گیاهان چمنی رشد می‌کنند و در اندک زمانی می‌سوزند و خشک می‌شوند.
برخلاف مناطق مرکزی که از پوشش گیاهی بی‌بهره‌اند، منطقه ریگ یلان گونه‌های متعددی از گیاهان ماسه‌پسند را در بر گرفته است که از جمله آن‌ها می‌توان به اسکنبیل، تاغ و نسی اشاره کرد. تراکم این پوشش گیاهی در شرق لوت به‌مراتب بیشتر است. علاوه بر این، در ۲۰ کیلومتری منطقه شهداد درختان و درختچه‌های گز به چشم می‌خورد.
گلدان‌های ماسه‌ای کویر لوت، بلندترین گونه نبکا در جهان قلمداد می‌شوند
بی‌تردید، یکی از متفاوت‌ترین منظره‌هایی که می‌توان در کویر لوت مشاهده کرد، «نبکا» یا گلدان‌های ماسه‌ای است. این پدیده شگفت‌انگیز یکی از جاذبه‌های منحصربه‌فرد کویر لوت محسوب می‌شود. تل‌های ماسه‌ای که همچون گلدان درختچه‌های گز را در برگرفته‌اند، تا ۱۰ متر نیز ارتفاع دارند.
از منظر قیاس می‌توان گفت که بلندترین نبکا در صحرای بزرگ آفریقا تنها سه متر ارتفاع دارد. این پدیده طبیعی اعجاب‌انگیز زمانی رخ می‌دهد که سطحی هموار و ماسه‌ای، دارای رطوبت کافی باشد. جدای از این، نمونه‌های بزرگ‌تر، پیچیده‌تر و با مخروط‌های بیشتر از نبکاها نیز با نام «ربدو» در لوت وجود دارند که در کمتر نقطه‌ای از کره زمین به چشم می‌خورند.
در مناطق شرف کویر لوت، جانورانی که نسبت به بی‌آبی مقاوم هستند، زندگی می‌کنند. از جمله این جانوران می‌توان به انواع مار و پرندگان لاشه‌خوار، جرد، پامسواکی، روباه و گربه شنی و انواع آگاما اشاره کرد. حدود ۷۰ گونه پرنده نیز در کویر لوت رویت شده است که نقطه مشترک همه آنان، رنگ سفید است تا گرمای کمتری را جذب کنند. این پرندگان آب موردنیاز خود را از خوردن حشرات یا شبنمی که به‌واسطه اختلاف دمای شب و روز تشکیل شده است، تامین می‌کنند.
نظر شما