سلام نو - سرویس گردشگری: مدرسه رشدیه یکی دیگر از مدارس تاریخی تبریز و اولین مدرسه به سبک نوین در ایران است. موسس این مدرسه تاریخی میرزا حسن رشدیه و حاج میرزا احمد مدرس هستند. میرزا حسن رشدیه (میرزا حسن تبریزی) یکی از پیشقدمان نهضت فرهنگی ایران در سده قبل و نخستین موسس مدارس جدید در تبریز و دومین مدرسه در تهران بود. ساخت این مدرسه به سال ۱۳۰۵ قمری برمی‌گردد که ابتدا در محله ششگلان تبریز بنا شد. در سال ۱۳۱۱ مدرسه رشدیه به دلیل تحریک عوام کاملاً تخریب شد. پس از تخریب آن، مدرسه دیگری در کویه جبّه‌خانه ساخته شد. بار دیگر، میرزا علی خان امین‌الدوله باز هم با تحریک عوام باعث تعطیلی این مدرسه شد. این مدرسه تاریخی اکنون در خیابان ارتش جنوبی در مجاورت مرکز اسناد شمال غرب واقع شده است.
سرگذشت مدرسه رشدیه
میرزا حسن تبریزی ملقب به «رشدیه» - لقب رشدیه به سبب تاسیس مدارس ابتدایی در ایران به وی داده شده است، زیرا در استانبول نام مدارس ابتدایی «رشدی/رشدیه» بود – روز جمعه پنجم ماه رمضان سال ۱۲۲۹ هجری شمسی (۱۲۶۷ هجری قمری) فرزند ملا مهدی از علمای بنام تبریز و سارا خانم نوه‌ی صادق خان شقاقی در محله چرندآب تبریز چشم به جهان گشود. وی پس از رسیدن به سن رشد وارد مکتب‌خانه شد. پس از گذشت مدتی کوتاه مکتب‌دار به هوش و ذکاوت وی پی برد و او را به‌عنوان جانشین یا به عبارت امروزی «مبصر» کلاس تعیین کرد.
حسن که کودکی باهوش بود و علاقه فراوانی به یادگیری داشت، از رفتار مکتب‌دار (میرزا) به‌شدت ناراحت بود، زیرا وی کودکان را برای یادگیری به‌شدت مورد تنبیه بدنی قرار می‌داد. در نتیجه این رفتار خشن باعث می‌شد که با وجود یادگیری خواندن و نوشتن با تمرین و تکرار، اغلب کودکان از تحصیل و یادگیری منزجر می‌شدند. حسن که کلید مکتب را در اختیار داشت، صبح‌ها زودتر به آنجا می‌رفت و از دوستان خود نیز خواسته بود که زودتر به مکتب بروند؛ وی پس از آب و جاروی حریم مکتب، در یادگیری درس‌ها به سایر دانش‌آموزان کمک می‌کرد و در نتیجه، مجازات‌ها نیز تخفیف پیدا می‌کرد. این روند باعث شد تا در میان بچه‌ها محبوبیت فراوانی پیدا کند.
پس از فراگیری علوم و تحصیلات در نزد پدر به‌دلیل هوش و استعداد فراوان در زمره علمای شهر قرار گرفت و در سن ۲۲ سالگی به‌سمت امام جماعت یکی از مسجدهای تبریز انتخاب شد. سپس، برای ادامه تحصیلات و خواست پدرش برای کسب درجه اجتهاد قصد داشت تا عازم نجف اشرف شود؛ اما با خواندن مقاله‌ای در روزنامه «ثریا» که شمار ایرانیان باسواد را از هر هزار نفر ده نفر ذکر کرده بود، بسیار متاثر شده و از سفر به نجف صرف‌نظر کرد و برای فراگیری شیوه‌های نوین آموزش عازم دارالمعلمین شهر بیروت شد که توسط فرانسویان تاسیس شده بود. وی به‌مدت دو سال در آنجا اقامت داشت و در این مدت ضمن تحصیل در علوم مختلف با شیوه‌های نوین تدریس آشنایی پیدا کرد. پس از طی این دوره و در سال ۱۲۶۱ شمسی، به‌منظور تاسیس مدرسه با شیوه نوین، از مدارس جدید استانبول بازدید کرد و در همان جا الفبای صوتی را برای جایگزینی با روش‌های قدیمی آموزش و رفع مشکلات تدریس در زبان فارسی را ابداع کرد.
معماری مدرسه رشدیه
بنای فعلی مدرسه رشدیه از جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی در تبریز به شمار می‌رود و متعلق به دوره پهلوی اول است. این بنا دارای ساختمانی دو طبقه به طول ۴۲ متر و عرض ۳۰ متر و مجهز به بخش‌های مختلفی از جمله کتابخانه، آزمایشگاه و کارگاه صنایع و کارهای دستی است. این بنا مشرف به حیاط بسیار وسیعی بوده و نمای ساختمان نیز مزین به آجرکاری زیبایی است.
پیکره غربی بنا در طول سال‌ها دچار فرسایش و تخریب شده بود؛ ولی توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان آذربایجان شرقی خریداری و مورد مرمت واقع شد. پس از پایان عملیات بازسازی نیز بنا به‌عنوان مقر اصلی سازمان میراث فرهنگی مورد استفاده قرار گرفت.
نظر شما