سلام نو - سرویس گردشگری: محوطه باستانی ایوان کرخه که به‌طور خلاصه با نام ایوان کرخه نیز شناخته می‌شود، از جاهای دیدنی شوش است و به‌عنوان کامل‌ترین وبزرگ‌ترین شهر مدفون‌شده ساسانیان، شکوه، جلال و قدرت آن دوران را بازگو می‌کند. امروزه تنها بخش اندکی از این شهر باقی‌مانده است و از مشخصه‌های اصلی آن می‌توان به دیوارهای بلندی اشاره کرد که از لحاظ تاریخی و معماری اهمیت زیادی دارند. با تاسف این بنا در زمان جنگ ایران و عراق متحمل آسیب‌های فراوانی شد و هم‌اکنون نیز بدون حفاظت رها شده است. قدمت این منطقه که با الهام از سبک معماری رومی بنا شده بود، به دوره شاپور دوم بازمی‌گردد و در سال ۱۳۱۰، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
سرگذشت ایوان کرخه
منابع تاریخی حکایت از آن دارند که شوش در اوایل دوران ساسانی یکی از شهر های آباد و پررونق ایران محسوب می گردید. مدت زیادی از آبادی مجدد این شهر توسط ساسانیان نگذشته بود که مسیحیان اسکان داده شده در آنجا دست به شورش زده و موجب آتش سوزی و ویرانی آنرا شدند.
از این رو شاپور دوم پس از سرکوب شورشیان – که به تخریب نسبی شهر نیز انجامید دستور داد که شهر جدید «ایوان کرخه» در یک فرسنگی شمال شوش و در غرب رودخانه کرخه احداث نمایند و بدین ترتیب حیات هزاران ساله شوش در جانبی دیگر از رود کرخه در این شهر جدید التاسیس استمرار یافت. به هر حال، با ساخت شهر ایوان کرخه، شوش دیگر رونق و آبادی گذشته خود را به دست نیاورد.
یافته های باستانشناسان تائید می نمایند که منطقه مورد انتخاب شاپور برای احداث شهر ایوان کرخه، از ادوار پارینه سنگی تا شوشان جدید مورد استفاده مردمانی بود که امروزه بقایای تمدن های آنان را در محوطه‌ی باستانی متعدد مکشوفه می توان جستجو نمود.
اطلاعات مرتبط به ایوان کرخه در قرون اولیه اسلامی به جملاتی مختصر از جغرافی نویسان قرون اولیه
اسلامی محدود می گردد. اگر چه اصطخری تنها به ذکر موقعیت این شهر بسنده نموده اما مقدسی و ابن حوقل، دو جغرافی نویس دیگر قرن چهارم هجری، اطلاعات مفید تری از آن بدست می دهند.
مقدسی آنرا شهری آباد و دارای دژ و باغهای متعدد معرفی کرده که آب آشامیدنی از نهرهایش جاری است و بازارهایش در یکشنبه ها دایر هستند. ابن حوقل نیز آنرا از شهرهای معروف خوزستان دانسته که در تمام دنیا شهرت دارد و دارای منبر نیز است. یاقوت – قرن هفتم-، ابوالفداء و مستوفی در قرن هشتم هجری نیز تنها به ذکر نام این شهر به عنوان یکی از شهر های خوزستان بسنده نموده اند. در متون قرن های بعد نامی از این شهر برده نشده است.
با آغاز جنگ تحمیلی در سال ۱۳۵۹ توسط رژیم بعثی عراق، شهر باستانی ایوان کرخه یک بار دیگر به آوردگاه نبرد با مهاجمان بین النهرینی تبدیل گشت. در نتیجۀ تبادل آتش بین نیروهای خودی، که در پای دیوار شرقی شهر سنگر داشتند، و نیروهای دشمن، که متجاوزانه تا پای دیوار غربی آن پیش رانده بودند، آسیب های جدی بر این شهر عظیم باستانی و محوطه های اطراف آن وارد آمد.
از جمله این خسارات تخریب ایوان ورودی اصلی شهر و بنای مشهور به کاخ شاهی بود که دیولافوا و گریشمن قبلا از آنها گزارش و طرح تهیه نموده بودند. احداث سنگر در حصارها و برجهای دفاعی عظیم شهر و تپه های باستانی اقماری آن نیز تا حد قابل ملاحظه ای اضطراب لایه ها و ادوار فرهنگی آنها را سبب گشته است.
در سال ۱۳۷۰ یکی از دانشگاه های غیر دولتی استان خوزستان بیش از یکصد هکتار از عرصه مصوب و ثبتی این شهر تاریخی را تحت عنوان ایجاد «مرکز تحقیقات کشاورزی» تصرف و پس از تسطیح آثار تاریخی عرصه شهر، به کشاورزی در محل اقدام نموده است. متعاقبا، برخی از افراد محلی نیز با توسل به اقدام فوق بخش هایی از اراضی عرصه تاریخی ایوان کرخه را اشغال و پس از تسطیح به فعالیت کشاورزی به صورت دیم و آبی مبادرت ورزیدند.
نحوه دسترسی به ایوان کرخه
اگر قصد دیدار از این اثر باستانی را دارید باید به شهر شوش مراجعه کنید و سپس به قسمت شمال غربی شهر رفته و از این محوطه باستانی دیدن کنید. برای این کار می توانید از تاکسی های درون هری استفاده کنید.
نظر شما