همین که زن و مرد پای سفر عقد «بله» را بگویند؛ مرد بدهکار مهریه می شود و زن مالک تمام مهریه. اگرچه مرسوم نیست که زن در همان زمان عقد، مهریه را مطالبه کند اما زن از همان لحظه، هر زمانی که بخواهد می تواند مهریه اش را مطالبه کند البته زن و شوهر می توانند در همان عقد برای پرداخت مهریه شرط و شروطی بگذارند، بر این اساس که مهریه حال باشد یا مدت دار، نقد باشد یا نسیه، تعیین شده باشد یا تعیین نشده، به انواع مختلفی تقسیم میشود.
انواع مهریه براساس زمان آن
همانطور که گفته شد، برخلاف عقد موقت که بدون تعیین مهریه باطل است، در عقد دائم تعیین مهریه شرط لازم و ضروری برای صحت عقد نیست. بنابراین، بسته به این که مهریه در حین عقد تعیین شده باشد یا نشده باشد، مهریه دارای چند نوع است:
مهر المسمی: سادهترین نوع مهریه تعین شده در هنگام عقد است که به آن مهر المسمی میگویند. در تعیین مهر المسمی، اراده و توافق زوجین شرط است. بنابراین در این نوع مهر لازم نیست متناسب با شأن زوجه از نظر شرافت خانوادگی و وضعیت اجتماعی باشد.
مهر المثل: اگر به دلیلی امکان تعیین مهریه هنگام عقد نباشد، مهر المثل جایگزین آن میشود. مطابق ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی برای تعیین مهر المثل باید حال زن از حیث شرافت خانوادگی و سایر صفات و وضعیت او در نظر گرفته شود.
مهر المتعه: این نوع مهریه در زمانی است که مهریه در عقد دائم تعیین نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زن خود را طلاق بدهد و برخلاف مهر المثل وضعیت مالی مرد در تعیین این نوع از مهریه اهمیت دارد.
انواع مهریه براساس چگونگی مطالبه آن
برخلاف تصور عموم مهریه تنها در زمان طلاق مطالبه نمیشود بلکه میتوان آن را در طول زندگی و نیز طی شرایطی پس از طلاق و حتی پس از فوت زوج مطالبه کرد و این بدان معنا نیست که حتماً اختلافی بین زوجین وجود دارد. به طور کلی مهریه به دو دسته مهریه عندالمطالبه و عند الاستطاعه تقسیمبندی میگردد که با یکدیگر متفاوت بوده و احکام خاص خود را دارند.
مهریه عندالمطالبه
در این نوع مهریه به دلیل این که زن به محض عقد مالک مهریه میشود، میتواند هر زمان که بخواهد اقدام به مطالبه مهریه کند و مرد موظف به پرداخت مهر به زن میباشد حتی در صورت عدم تمکین نیز میتواند تمام مهریه را از شوهر مطالبه کند و فقط اگر کار به طلاق برسد و زوجه مستحق نصف مهر خواهد بود.
عند الاستطاعه
در حالی که مهریه به صورت عند الاستطاعه باشد، وقتی شوهر مکلف به پرداخت مهریه میباشد که استطاعت پرداخت او به دادگاه ثابت شود. به این معنی که زوجه باید اموالی از شوهر که جزء مستثنیات دین نیست را به دادگاه اعلام نماید تا بتواند توقیف و مهریه را وصول نماید. حساب بانکی و حقوق شوهر نیز از جمله آنها است. در این نوع مهریه چه مطالبه مهریه از طریق دادگاه باشد چه مطالبه مهریه از طریق اداره اجرای ثبت، قبل از اثبات استطاعت مالی مرد امکان ممنوع الخروج کردن وی وجود ندارد. همچنین امکان جلب شوهر هم از طریق دادگاه کاملاً منتفی است. پس مهریه عندالاستطاعه زندان ندارد.
بهترین مهریه چیست؟
1- لایحه حمایت از خانواده در سال 1391 به تصویب نمایندگان مجلس رسید. طبق لایحه به تصویب رسیده چنانچه مهریه پایین تر یا برابر با 110 سکه تمام بهار آزادی تعیین شده باشد و زوج این مهریه را پرداخت ننماید زندانی می شود.
ولی اگر مهریه مقرر بیش از صد و ده سکه تمام بهار آزادی باشد و مرد این تعداد سکه را پرداخت کند دیگر مجازات حبس برایش تعیین نمی شود و برای سکه های تمام بهار آزادی بیش از 110 عدد دادگاه طبق تمکن مالی زوج تصمیم می گیرد.
2- امام رضا (ع) فرموده اند :“هنگام ازدواج تلاش کنید که مهریه از مهرالسنه تجاوز نکند”. همانطور که در مطلب انواع مهریه عنوان کردیم ، مهرالسنه ، مهریه ای بود که پیامبر (ص) برای حضرت زهرا (س) مقرر نمودند و معادل حدودا 20 سکه طلا می باشد.
گرفتن وکالت طلاق یا حق طلاق به جای مهریه
بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی اختیار طلاق با مرد است و در شرایط عادی زن نمیتواند به راحتی و بدون هیچ دلیلی از مرد جدا بشود. اما مرد هر وقت که بخواهد میتواند همسرش را مطلقه نماید.
بنابراین اگر زنی خواستار جدایی از همسرش باشد در شرایط استثنایی میتواند این کار را انجام بدهد اما مردان به راحتی بدون دلیل می تواند همسر خود را طلاق بدهند.
پس اگر زنان مانند مردان دارای اختیار طلاق باشند از نظر حقوقی از این جهت با یکدیگر برابر خواهند بود.
نکته مهم در اینجا این است که اگر مردی به همسرش وکالت طلاق بدهد، در این صورت اختیار طلاق دادن از وی سلب نمی شود، بلکه او و همسرش در شرایط برابر قرار خواهند گرفت و هرکدام هرگاه خواستند به زندگی مشترکشان پایان بدهند به راحتی می توانند این کار را انجام دهد.
دریافت وکالت طلاق از سوی زوجه گام بزرگی در جهت برابری حقوق زوجین می باشد و از نظر حقوقی ارزش بسیار زیادی دارد.
گرفتن اجازه خروج از کشور به جای مهریه
بر اساس قانون گذرنامه اگر زن متاهلی قصد خروج از کشور را داشته باشد، باید شوهرش اجازه بدهد.
ممکن است زنی بخواهد هر زمان که خواست براحتی و بدون اجازه همسرش از کشور خارج شود. او باید اجازه خروج را در قالب وکالت بلاعزل یا شرطی ضمن عقد، را دریافت کند.
جالب است بدانید دختران مجرد بالای ۱۸ سال برای خروج از کشور نیازی به اجازه پدر ندارند. اما زنان متاهل در هر سنی که باشند برای این کار نیازمند اذن همسر هستند.
بنابراین دریافت حق خروج از کشور و سایر حقوق مذکور در این متن در قبال تعیین مهریه کم بسیار خوب و منطقی است.
گرفتن حق حضانت در ازای مهریه کمتر
بر طبق ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی حضانت فرزند هم حق و هم تکلیف والدین می باشد. برای حضانت فرزندی که والدینش از یکدیگر جدا شده اند مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و بعد از آن با پدر است.
اینکه حق حضانت فرزند مشترک بعد از جدایی با زوجه باشد نیز میتواند به صورت شرط ضمن عقد درج بشود.همچنین میتوان این حق را بعد از عقد نکاح در قالب وکالت بلاعزل به زوجه داد.
شرایط تنصیف دارایی در صورت طلاق
چند سالی است که در سند ازدواج شرطی به عنوان پیش فرض در نظر گرفته شده که متن آن بدین شرح است:
ضمن عقد نکاح زوجه شرط نمود هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نبوده زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل نماید.
در این شرط نکاتی وجود دارد که به توضیح آن می پردازیم:
۱- این شرط در جایی کاربرد دارد که طلاق به درخواست زوج باشد و شامل طلاق از سوی زوجه و طلاق توافقی نمی باشد.
۲- اگر زوج بتواند ثابت کند که طلاق به خاطر تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار بوده, نصف دارایی به زوجه تعلق نمی گیرد.
۳- عبارت (تا نصف دارایی) یعنی ۱ تا ۵۰ درصد اموال مرد.این الزاماً به مفهوم ۵۰ درصد دارایی مرد نیست و میزان آن بستگی به تشخیص و تصمیم دادگاه دارد.
این شرط تا حدی به نفع زوجه است. اما زوجین می توانند در صورت توافق، شرط را تغییر بدهند و یا شرایط جدیدی را اضافه کنند.
اگر شرط تنصیف دارایی مربوط به هر نوع طلاق اعم از طلاق از سوی زوج ،زوجه و یا توافقی بشود بهتر است.
همچنین اگر در این شرط ، دقیقا نیمی از اموال زوج یا زوجه شرط بشود خیلی بهتر بنظر میرسد نه اینکه یک تا پنجاه درصد باشد و میزان آن نامعین باشد.
بهترین وکیل مهریه
مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده و به کمک وکیل مهریه با ارسال ابلاغیه به همسر به صورت رسمی آغاز می شود. وکیل مهریه می تواند در صورت عدم پرداخت مهریه از جانب مرد، درخواست بازداشت و توقیف اموال او را بدهد و هزینه وکیل مهریه، خسارت تاخیر در پرداخت و هزینه های مربوط به دادرسی را نیز مطالبه کند.
در صورتی که مهریه به صورت عندالمطالبه تعیین شده باشد این روند از طریق دادگاه خانواده به سرعت انجام می شود و پرونده تنظیم شده توسط وکیل مهریه در کمترین زمان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
نظر شما