سلام نو _ سرویس گردشگری: در میان آثار به‌جای مانده از دوران تاریخی گذشته در ایران، مساجد تاریخی از برجسته‌ترین نمونه آثار هستند. با بررسی و دقت در نشانه‌های تاریخی به جا مانده در این مساجد، می‌توان اطلاعات قابل توجهی از فرهنگ و تفکر حاکمان اسلامی در ایران به دست آورد. مساجد در گذشته جایگاهی فراتر از کاربرد امروزی‌شان داشته‌اند و در مساجد تاریخی ایران، نشانه‌های قابل تامل از آثار هنری وجود دارند که سبب علاقه‌مندی بیشتر گردشگران به بازدید از این بناها می‌شوند.
مساجد تبریز، دیدنی و باشکوه
مسجد استاد شاگرد
مسجد استاد شاگرد تبریز یکی از جاهای دیدنی این شهر محسوب می‌شود که در خیابان فردوسی واقع شده است. این مسجد زیبا در زمان امیر حسن چوپان، ملقب به علاءالدین بنا شده است. به تدریج این مسجد به نام سلیمان، نواده هلاکوخان مغول شهرت یافت و عده‌ای آن را مسجد سلیمانیه و برخی دیگر آن را مسجد علاییه می‌خواندند. اما در نهایت به دلیل اینکه قسمتی از کتیبه مسجد به خط خوش خواجه عبدالله صیرفی و بخش دیگری از آن به دست شاگردش نوشته شده است، آن را مسجد استاد و شاگرد نامیدند.
این بنا از آجر ساخته شده و ظاهری آرامش بخش و دلنشین دارد.
آدرس مسجد استاد و شاگرد: تبریز، خیابان فردوسی، پشت دبیرستان دخترانه بنت الهدی
ساعت بازدید: ۲۴ ساعته
مسجد جامع تبریز
مسجد جامع تبریز به نام های دیگری همچون مسجد جامع کبیری و مسجد جمعه در بین مردم شناخته می شود. درباره قدمت و تاریخ دقیق ساخت این بنا اختلاف نظرهایی وجود دارد. اما از روی شواهد و مدارک موجود می توان تاریخ حدودی آن را دریافت کرد. به عنوان مثال از کتیبه ای که از زمان پادشاهی سارگون دوم برجای مانده است، از تبریز به عنوان شهری بزرگ که دارای باروی تو در تو است، یاد شده که نشان از قدمت طولانی این بنا دارد.
همچنین در کتب تاریخی دیگری همچون مرزبان نامه، اولاد الاطهار و وقف نامه حاج طالب خان تبریزی از این مسجد یاد شده است. بر اساس اسناد موجود و با توجه به سبک معماری مسجد جامع می توان دریافت که ساخت این بنای ارزشمند به قرن پنجم و ششم هجری در دوران سلطنت ایلخانان و سلجوقیان برمی گردد.
چرا که در دوران سلجوقیان از تجمل گرایی در ساخت مساجد دوری می کردند و مسجد جامع نیز دارای ستون های سنگی ساده و بدون زرق و برق می باشد. به دلیل زلزله ای که در سال ۱۱۹۳ در تبریز رخ داد، بیشتر بنای اولیه مسجد جامع تبریز تخریب شد و سپس در دوران قاجار، فردی به نام حسینقلی خان دنبلی که حاکم وقت بود، بنای مسجد را مورد بازسازی و مرمت قرار داد. بنابراین بنای کنونی به همان حالت بازسازی شده در دوران قاجار باقی مانده است.
معماری مسجد جامع تبریز
بر اساس متون تاریخی به جا مانده به نظر می آید در ابتدا این مسجد، نمازخانه ای به نام جامع تبریزی بوده است که در طول زمان تغییراتی داشته و بر وسعت آن افزوده شده است. با توجه به نظر کارشناسان بنای این مسجد مطابق با سبک معماری دوره سلجوقیان می باشد که در ابتدا دارای یک ایوان بوده و سپس به مرور زمان به مسجد دو ایوانه ای تبدیل شده است. آنچه که امروزه از مسجد به جا مانده شامل یک حیات مستطیل شکل، نمازخانه و دو درب ورودی می شود.
ورودی شمالی به صحن و ورودی جنوبی به کوچه کنار مسجد راه دارد. اگر از درب جنوبی وارد شوید، می توانید سالنی به نام آلچاق مسجد که به مسجد زمستانی معروف است را ببینید.
یک محراب ساده از جنس مرمر نیز در این مسجد وجود دارد که به نظر می رسد ساخت آن به دوران صفویه برمی گردد و چنین نمونه ای را می توان در مساجد دیگری همچون مسجد شیخ لطف الله و مسجد جامع اصفهان نیز مشاهده کرد.
مسجدهای تاریخی و دیدنی تبریز
مسجد شاه تهماسب
در ضلع شرقی میدان صاحب آباد، مسجدی با نام بقعه صاحب الامر یا همان مسجد شاه تهماسب قرار دارد. این مسجد در گذشته مسجد سلطنتی شاه تهماسب صفوی به حساب می‌آمد و تا زمان حمله عثمانی به ایران پا برجای باقی مانده بود. متاسفانه در اثر حمله، این بنا تخریب و آسیب زیادی به آن وارد شد. همچنین پس از بازسازی، مجددا در اثر زلزله سال ۱۱۹۳ هجری، این مسجد تخریب شد. خوشبختانه پس از زلزله، این مسجد دوباره بازسازی شد و امروزه موزه قرآن و کتابت در آن برگزار می‌شود.
آدرس بقعه صاحب الامر: تبریز، خیابان دارائی
ساعت کار: ایام هفته از ساعت ۹ صبح تا ۱۷
مسجد کبود
از برجسته‌ترین جاهای دیدنی تبریز، مسجد کبود در این شهر است. مسجد کبود تبریز با معماری بسیار زیبا و منحصربه‌فردش، متعلق به قرن نهم هجری قمری و باقی مانده از دوران پادشاهی قراقویونلوها است و در یکی از کهن‌ترین و تاریخی‌ترین محله‌های شهر تبریز قرار دارد.
گرچه تبریز پایتخت فرمانروایی قراقویونلوها بوده است، مسجد کبود تنها اثر تاریخی باقی مانده از این دوره تاریخی در تبریز به شمار می‌رود. این بنا را به دستور سلطان جهانشاه، فرمانروای مقتدر قراقویونلوها ساخته‌اند. با دقت در جزئیات بنا و نگاره‌های داخل مسجد کبود، می‌توان بخشی از هویت، تاریخ و تمدن اسلام در تبریز کهن را دید.
مسجد کبود یکی از چهار مسجد تزئین شده با کاشی‌کاری‌های آبی در جهان به شمار می‌رود. نام مسجد کبود نیز بر اساس رنگ نمای این بنا انتخاب شده است. معماری زیبای مسجد کبود را می‌توان نمونه‌ای قابل‌توجه از معماری اسلامی ایران دانست. کاشی‌های معرق فیروزه‌ای و لاجوردی، نقش و نگارهای اسلیمی و طراحی نوین هندسی، از خصوصیات برجسته در معماری مسجد کبود هستند.
این بنا در گذشته کاربری گسترده‌تری داشته و با وجود آسیب‌های فراوان در طول سالیان دراز، هم‌چنان شکوه و زیبایی خود را حفظ کرده است. علاقه‌مندان به بناهای تاریخی اسلامی، از مسجد کبود با عنوان «نگین فیروزه بناهای اسلامی» یاد می‌کنند.
نظرات