سلام نو_ سرویس گردشگری: بازارهای کرمان و گنجعلی‌خان از جذاب‌ترین جاذبه‌های کرمان به شمار می‌آیند، از ویژگی‌های بازار کرمان در میان بازارهای ایران منحصربه‌فرد است؛ مانند وجود بلندترین بادگیر کرمان در بازار که شهرت جهانی دارد. مجموعه بناهای اطراف بازار کرمان از دوره صفویه به بعد همگی در ارتباط با بازار ایجاد شده‌اند. بازار گنجعلی‌خان در بخش جنوبی میدان به چشم می‌خورد. در سمت راست این بازار، حمام تاریخی گنجعلی‌خان و ۱۸ مغازه وجود دارد و در سمت چپ آن طاق‌نماهایی طراحی شده‌اند که زیر این طاقنماها، دستفروشان به کار مشغول هستند. در انتهای بازار گنجعلی‌خان، بازار زرگری قرار دارد که به قیصریه معروف است.
بازار سنتی کرمان، بازاری بی‌نظیر و دیدنی
بازار کرمان از دیرباز محل تجارت پارچه، صنایع دستی و ظروف مسی بوده است. این بازار به‌عنوان مهم‌ترین پخش‌کننده ادویه در جنوب شرق ایران شناخته می‌شود و از زیره معروف کرمان گرفته تا کاری هندوستان در آن به فروش می‌رسد. وجود معدن مس سرچشمه در ۵۰ کیلومتری رفسنجان نیز باعث شده است تا راسته مسگرهای بازار کرمان شهرت خاصی داشته باشد.
سوغات و شیرینی‌های خاص کرمان مانند کلمپه نیز در این بازار به‌وفور یافت می‌شود و بازار عطاران آن به‌دلیل عرضه داروهای گیاهی و عرقیجات باکیفیت مشهور است. هنگام بازدید از این بازار بزرگ می‌توانید از امکاناتی نظیر مسجد، سرویس بهداشتی، رستوران و کافه، قهوه‌خانه، سفره‌خانه و پارکینگ استفاده کنید.
معماری بازار کرمان
ساختار بازار سنتی کرمان را عناصر یا بخش‌هایی شامل راسته یا گذرگاه اصلی و فرعی، سرای، تیمچه و چهارسوق یا چهارسو تشکیل می‌دهند. سرا یا همان گذرگاه اصلی و فرعی، مسیر طولانی بازار است که در دو طرف آن دکان‌ها و مغازه‌های گوناگونی قرار دارند و هر یک کالایی را عرضه می‌کنند.
هنگامی که در بازار کرمان قدم می‌زنید، با یک حیاط میانی مواجه می‌شوید که دورتادور آن را حجره‌های گوناگون احاطه کرده‌اند. در بازار کرمان، فضاهای سرپوشیده‌ای وجود دارد که به بورس کالاهای خاص اختصاص یافته است. این فضای بازار که به‌عنوان «تیمچه» شناخته می‌شود، با زیبایی بی‌نظیری تزیین شده است. چهارسوق یا چهارسو نیز فضای زیبایی به سبک معماری اصیل ایرانی دارد که محل تقاطع دو راسته اصلی بازار است.
ویژگی اصلی معماری بازار کرمان را می‌توان در سادگی آن دانست. از ویژگی‌های این معماری، فرم تکرارشونده طاق‌ها در ابعاد بزرگ و کوچک، ریتم منظم، تقارن و رنگ غالب خاک است که در برخی نقاط با کاشی‌های آبی تزیین شده است. احجام معماری بازار کرمان نمای خارجی ندارند؛ جز عناصری همچون بادگیر یا سردر مساجد یا کاروانسراها که جنبه نمادین نیز داشته‌اند. پیش از آنکه بافت اطراف بازار به‌صورت امروزی ساخته شود، ردیف گنبدهای بازار، همچون ستون فقرات شهر خودنمایی می‌کرد. بازار شهر در هماهنگی با کویر بود و فقط مناره‌ها و بادگیرها به چشم می‌آمدند.
بازار تاریخی کرمان، علاوه بر سرپوشیده بودن، متراکم و درون‌گرا است تا بیشترین سایه و کمترین میزان جذب گرمای خورشید را داشته باشد. لایه کاهگلی روی بدنه خارجی بنای بازار به‌شکل عایق عمل می‌کند و گرمای تابشی را بر می‌گرداند. سقف بازار کرمان ارتفاع زیادی دارد که موجب جریان هوای مطبوع در داخل بازار می‌شود. همچنین دریچه‌های طاق‌ها به تهویه هوا و تامین نور کمک می‌کنند. در چند بنا نیز برای تهویه هوا از بادگیر استفاده شده است. در بخش‌هایی از سقف بازار، هنوز آثار نقاشی‌های رنگ روغن دیده می‌شود.
بازار گنجعلی‌خان، بی‌همتا در کرمان
بازار گنجعلی‌خان در بخش جنوبی میدان گنجعلی‌خان واقع شده است. در سمت راست بازار، حمام تاریخی گنجعلی‌خان و هجده مغازه قرار دارند و در سمت چپ آن، طاق‌نماهایی طراحی شده‌اند که زیر آن‌ها دستفروشان به کار مشغول هستند. ۱۶ طاق‌نما این بازار را به میدان مربوط می‌کند. در انتهای بازار گنجعلی‌خان، بازار زرگری قرار دارد که به قیصریه معروف است.
بازار گنجعلی‌خان که سبک معماری بسیار جالبی را از عصر صفوی به نمایش گذاشته، خط مستقیمی است که دو سوی آن به دو دروازه‌ی ورودی و خروجی شهر، دروازه‌ی ارگ و دروازه‌ی مسجد (وکیل) منتهی می‌شود. کاروانسراها، سراها و تیمچه‌های این بازار سه کیلومتری، همگی در دو راستای عمود بر هم جای گرفته‌اند. با توجه به ارزش معماری و تاریخی، بازار گنجعلی‌خان از جاهای دیدنی کرمان به شمار می‌آید و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
چهارسوق گنجعلی‌خان
محل تقاطع دو راسته بازار را چهار سوق می‌گویند. به‌دلیل برخورد تقاطع دو راسته بازار در محل چهار سوق گنجعلی خان، در گذشته این مکان مهم‌ترین و پرترافیک‌ترین نقطه شهر محسوب می‌شد. نمای داخلی چهار سوق با گچ‌بری و نقاشی‌های رنگ و روغن تزیین شده است و با اینکه ۴۰۰ سال از ترسیم آن‌ها می‌گذرد، هنوز زیبایی خود را حفظ کرده‌اند.
چهار سوق گنجعلی‌خان نیز بخشی از مجموعه گنجعلی‌خان در بازار به شمار می‌رود. به‌دلیل برخورد تقاطع دو راسته بازار در این محل، چهار سوق گنجعلی‌خان در گذشته از مهم‌ترین و پرترافیک‌ترین نقاط شهر محسوب می‌شد. نمای داخلی چهار سوق، با گچ‌بری‌های جالب و نقاشی‌های رنگ روغن ۴۰۰ ساله تزیین شده است. تا قبل از ورود معماری جدید و تداخل معماری غربی، گنبدهای بازار به‌صورت یک باند به هم پیوسته بودند و مرتفع‌ترین بنای شهر، بعد از مسجد جامع کرمان به حساب می‌آمد. این اثر در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ۱۳۴۷، با شماره ثبت ۸۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نظر شما