مهدی فکور مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، اعلام کرد: در حال حاضر در زمینه اکتشاف نفت ۱۲ دکل اکتشافی در کشور به کار گرفته شدند که یک رکورد محسوب می‌شود و خوشبختانه در یک سال گذشته هر چاه اکتشافی که احداث کردیم، به نفت و یا گاز رسیده هیچ چاه خشکی نداشتیم و این مسئله بی‌سابقه بوده است.
وی ادامه داد: در هشت سال دولت قبل دستور داده شده بود که روی اکتشاف گاز کار نکنید، فقط در مورد اکتشاف نفت کار شود و این جای تعجب است در زمانی که در تحریم قرار داشتیم و از سوی دیگر نیاز به گاز روزبه‌روز افزایش می‌یافت، اما در اکتشاف گاز کار نشده بود.
مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران اظهار داشت: با دستور مدیرعامل شرکت ملی نفت، اکتشاف در زمینه چاه‌های نفت و گاز سرعت گرفته، در حال حاضر اولویت اصلی اکتشاف در میادین مشترک و مرزی، سپس ساختارهای گازی و پس از آن اکتشاف در خلیج فارس در اولویت قرار دارد، چون در این دریا نسبت به کشورهای همسایه عقب هستیم.
فکور همچنین گفت: در ۸ سال گذشته حتی یک قرارداد حفاری در خلیج فارس نداشتیم، اما در حال حاضر دانش فنی برای اکتشاف نفت و گاز در خلیج فارس وجود دارد.
به گفته وی؛ در زمینه متراژ حفاری ۱۴ درصد رشد داشتیم، در زمینه تعداد چاه‌های حفرشده ۱۰۰ درصد، در آزمایش چاه‌های اکتشافی ۱۳۶ درصد افزایش داشتیم و در پنج سال گذشته ۳۶ درصد در زمینه متراژ چاه‌های حفاری افزایش داشته‌ایم.
مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران تصریح کرد: در زمینه حفاری چاه‌ها ۶۶ درصد افزایش، در زمینه آزمایش چاه‌ها ۳۳ درصد، در زمینه نصب دکل حفاری ۲۶ درصد افزایش داشته‌ایم.
فکور در مورد پروژه‌های لرزه‌نگاری گفت: این پروژه‌ها معمولا دو سال زمان می‌برد. پروژه لرزه‌نگاری میانه ۱۶ ماه، پروژه سیلک کاشان از ۶ ماه ۸۹ روز زودتر تمام شد که در کویر مرنجاب، آران و بیدگل عملیات اکتشاف انجام شد.
وی اظهار داشت: پروژه‌های لرزه‌نگاری بیشتر در خشکی انجام می‌شود. در ۲۰ سال گذشته انجام پروژه‌های لرزه‌نگاری بی‌سابقه بوده است. در هر پروژه لرزه‌نگاری ۳۰۰ تا ۳۵۰ نفر مشغول به کار می‌شوند و این به جز کادر فنی است که معمولا از نیروهای بومی استفاده می‌شود. در حال حاضر ۱۶ گروه اکتشاف در ۱۱ استان کشور در پروژه‌های لرزه‌نگاری کار می‌کنند. در پروژه دشتو در ۷ استان کشور فعالیت انجام می‌شود.
به گفته فکور یکی از مشکلات اکتشاف درگیری با سازمان محیط زیست، نمایندگان مجلس، منابع طبیعی، و حتی مقامات محلی است که هماهنگی‌ها زمان‌بر است و ما مجبور هستیم مدت‌ها در صحرا بمانیم.
مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران با ذکر سختی شرایط اکتشاف در بیابان‌ها گفت: گاهی گروه‌های ۱۳ نفره مرکب از ۴-۳ نفر از متخصصان خانم مجبور هستند در شرایط سخت کوه و بیابان بمانند و کارهای اکتشاف و لرزه‌نگاری انجام دهند. گاهی با اتفاقات و حوادث تلخ طبیعی مواجه می‌شوند.
فکوری اضافه کرد: در ۱۶ گروه اکتشاف نفت و گاز، حدود ۱۵ هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم مشغول به کار شدند، درحالی‌که کل جمعیت اکتشاف شرکت ملی نفت ۹۹۷ است، اما پنج برابر آن اشتغال مستقیم ایجاد می‌شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۱۰۰ درصد عملیات اکتشاف از قبیل لرزه‌نگاری دو بعدی و سه بعدی توسط متخصصان ایرانی انجام می‌شود، گفت: در لرزه‌نگاری دو بعدی رقم قرارداد ۴۰ میلیون یورو بعلاوه ۸۶۸ میلیارد تومان و در لرزه‌نگاری سه بعدی ۵۲ میلیون یورو بعلاوه ۹۶۰ میلیارد تومان برای سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ در نظر گرفته می‌شود که در مجموع این دو سال، مبلغ ۹۲ میلیون یورو بعلاوه ۱۸۰۰ میلیارد تومان بودجه برای اکتشاف لازم است.
به گفته وی در سال‌های گذشته گروه‌های اکتشاف فقط پنج گروه بودند که اکنون به ۱۶ گروه افزایش یافته‌اند.
مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران وسعت عملیات اکتشاف نفت و گاز را در ۱۹ استان کشور اعلام کرد و گفت که در برخی استان‌ها برای اولین بار عملیات اکتشاف انجام می‌شود.
به گفته وی در استان گیلان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، زنجان، میانه و اردبیل عملیات لرزه‌نگاری و اکتشاف برای اولین بار انجام می‌شود.
فکوری افزود: در سه استان کشور مطالعات اکتشاف نفت و گاز انجام می‌شود و عملیات در ۱۹ استان انجام می‌شود.
وی ادامه داد: در عملیات مغناطیس‌سنجی هوایی به دو وسیله هلی‌کوپتر و هواپیما انجام می‌شود که قبل از انقلاب یک بار انجام شده بود و در حال حاضر با هواپیماهای سبک و هلی‌کوپتر این کار انجام می‌شود.
مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران اظهار داشت: هواپیماها برای عملیات مغناطیس‌سنجی باید در ارتفاع پایین و یک خط ترسیم‌شده و در ارتفاع ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر از سطح زمین حرکت کند که بسیار کار خطرناک و حساسی است و به‌ویژه در مناطق کوهستانی خطرات زیادی بر آن متصور است.
فکوری گفت: قبلا برای عملیات مغناطیس‌سنجی از خلبان‌های خارجی استفاده می‌شد اما اکنون از خلبانان ایرانی استفاده می‌شود و هواپیماهای سبک برای مغناطیس‌سنجی با تغییراتی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
وی افزود: لرزه‌نگاری دو بعدی ۱۲ هزار ۸۰۰ کیلومتر و در لرزه‌نگاری سه بعدی ۷۸۰۰ کیلومتر اطلاعات جمع‌آوری و پردازش شد و برای انجام کارهای مطالعاتی ۱۹ میلیارد تومان هزینه قراردادهای اکتشافی و از سال ۹۹ تا سال گذشته ۲۶۵ کیلومتر مربع عملیات لرزه‌نگاری اکتشافی انجام شد. در حال حاضر ۱۲۰۶ کیلومترمربع عملیات لرزه‌نگاری دو بعدی و سه بعدی در حال انجام است که نسبت به سال قبل ۴ برابر افزایش یافته است. در این عملیات کوچک‌ترین صدایی نباید در هواپیما شنیده شود و اگر هواپیما از مسیر تعیین‌شده منحرف شود باید دوباره انجام شود.
به گفته وی؛ در زمینه لرزه‌نگاری دوبعدی از ۹۱۹ کیلومتر مربع به ۱۷۶۳ کیلومتر مربع رسیده‌ایم که ۹۲ درصد افزایش نشان می‌دهد و عملیات مغناطیس‌سنجی برای اکتشاف برای اولین بار در کشور انجام می‌شود.
فکور گفت: برای احداث جاده‌های دسترسی به چاه‌های اکتشافی، ۹ جاده فلر یا دسترسی احداث کرده‌ایم که برای این منظور ۷۲۰ میلیارد تومان هزینه انجام شده که پراکندگی جغرافیایی در کشور دارد، بعضی از این جاده‌ها در سرخس و برخی در بوشهر قرار دارند. همچنین در زمینه جاده‌های دسترسی به چاه‌های اکتشاف ۶۶ درصد افزایش نسبت به ۵ سال قبل داشته‌ایم.
مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران تصریح کرد: برای سال آینده گفت ۱۲ چاه اکتشافی در دستورکار قرار دارد و در زمینه ساخت دکل هم که از زمان دولت دوم عدالت و مهرورزی شروع شده، در حال حاضر ایران جزو کشورهای ساخت دکل قرار گرفته است.
وی اضافه کرد: کشورهای ایران، عراق، و روسیه از کشورهایی هستند که ظرفیت اکتشاف نفت و گاز در آن پایانی ندارد؛ یعنی منابع نفت و گاز در این کشورها فعلا پایانی ندارد.
فکور همچنین با بیان اینکه در زمینه حفر چاه‌های اکتشافی عمیق‌ترین چاه تا ۴۷۰۰ متر حفر شده است گفت: اخیرا در پروژه‌های پژوهشی به عمق ۵ هزار متری هم رسیده‌ایم که تاکنون سابقه نداشته است؛ ۵ پروژه به مبلغ ۵۲ میلیارد تومان و ۱۰.۴ میلیون یورو انجام شده است.
وی یکی دیگر از روش‌های جدید اکتشاف نفت و گاز را روش ژئوشیمی سطحی عنوان کرد که با کمک شرکت‌های دانش بنیان ایرانی انجام می‌شود، به این ترتیب که باکتری‌ها و میکروب‌های سطح خاک جمع‌آوری می‌شود و آنهایی که به وسیله گاز بوتان و یا متان فعالیت می‌کنند نشانه‌ای از وجود نفت و یا گاز در آن منطقه دارد و تاکنون در دو میدان نفتی و گازی این پروژه‌ها اجرا شده و جواب داده است و ایران به جمع ۵ کشور اروپایی دارنده این تکنولوژی رسیده است.
به گفته فکور در پروژه‌های ژئوشیمی که کار جدیدی مانند مغناطیس‌سنجی انجام شده، دانش بکر دنیا به کار گرفته شده و ایران جزو ۴ کشور دارای این فناوری است. در حال حاضر ریسک حفاری با کارهای لرزه‌نگاری، مغناطیس‌سنجی و ژئوشیمی به ۲ درصد کاهش یافته یعنی ۹۸ درصد شانس موافقیت در پروژه‌های اکتشافی به دست آورده‌ایم.
وی تصریح کرد: در آزمایش‌های روش ژئوشیمی که در دو منطقه انجام شده، ۹۵ درصد پاسخ مثبت گرفته‌ایم و اگر این روش در اکتشاف به کار گرفته شود، هزینه‌های اکتشاف را به شدت کاهش می‌دهد و زمان اکتشاف هم کاهش پیدا می‌کند، البته این روش در خشکی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران اظهار داشت: در دولت قبلی ۱۵ قرارداد مناقصه برای خرید تجهیزات برگزار شد، اما در یک سال گذشته ۶۲ مناقصه برای خرید ملزومات اکتشاف و کالای حفاری منعقد شد، در زمینه بودجه اکتشاف در سال گذشته ۳۳ درصد بودجه رشد کرد، اما در سال جاری در زمینه ریالی ۶۱ درصد و در بودجه ارزی ۶۵ درصد رشد داشته‌ایم.
فکور در زمینه نیروی انسانی اکتشاف نفت گفت: در این سازمان از ۱۰۰۶ نفر ۳۹ درصد فوق لیسانس، ۵ درصد دکتری، ۳۶ درصد لیسانس، در مجموع ۷۰ درصد تحصیل‌کرده دانشگاهی هستند.
وی بیان کرد: در سطح ۱۰۰ هزار کیلومتر مربع عملیات لرزه‌نگاری سه بعدی اکتشاف نفت و گاز داشتیم که از این میزان ۹۰ هزار کیلومتر در دریا و ۱۰ هزار کیلومترمربع در خشکی انجام می‌شود. در لرزه‌نگاری دوبعدی ۱۵ هزار کیلومتر برنامه‌ریزی شده است.
مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران همچنین گفت: در سال آینده ۸ تا ۱۲ دکل حفاری به چاه‌های اکتشاف‌شده منتقل خواهد شد و در سال گذشته دانش‌آموزان ایرانی در المپیاد زمین‌شناسی جهان از بین ۴۰ کشور رتبه سوم را به دست آوردند.
به گفته فکور با کمک مدیریت اکتشاف دانش‌آموزان ایران توانستند رتبه سوم المپیاد زمین‌شناسی را به دست بیاورند.
وی همچنین در زمینه شیل‌های نفتی، گفت: در منطقه قالی‌کوه لرستان شیل‌های نفتی سطح زمین به بهره‌برداری رسید که درجه خلوص نفتی آن ۴۳ درصد و از نوع نفت سبک است و ایران برای اولین بار وارد اکتشاف هیدرات‌های گازی می‌شود.
مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران البته این نکته را هم گفت که هنوز در زمینه دانش اکتشاف هیدرات‌های گازی به بلوغ نرسیده‌ایم، اما ایران در کنار کشورهایی مانند چین و ژاپن توانسته به فناوری اکتشاف هیدرات‌های گازی دست پیدا کند. / فارس
نظر شما