سلام نو _ سرویس گردشگری: مجموعه آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی بسیار وسیع و بزرگ است و بخش های زیادی برای بازدید دارد که عبارتند از: صحن اصلی، سردر شاه عباس، دروازه اصلی یا سردر بزرگ، چله خانه جدید، حیاط بزرگ یا حیاط باغ، بنای معروف به دارالحدیث، گنبد الله الله (مقبره شیخ صفی)، تالار دارالحفاظ، شاه نشین، چینی خانه، آرامگاه شاه اسماعیل اول، حرمخانه، بنای معروف به جنت سرا. در سال ۲۰۱۰ آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی در فهرست میراثجهانی یونسکو ثبت شد. این مجموعه تاریخی ارزشمند در میدان عالی قاپو و خیابان شیخ صفی اردبیل واقع شده است.
چند بخش جذاب‌تر در بقعه شیخ صفی‌الدین
سردر و حیاط ورودی
ورودی اصلی آرامگاه در ضلع شرقی میدان عالی قاپو قرار دارد که مجهز به یک درِ دو لنگه چوبی است و با عبور از آن وارد حیاط مستطیل‌شکل خواهید شد. سردر دیگری مزین به کاشی‌کاری به نام سردر عالی قاپو در ضلع غربی میدان وجود داشت که در دوران شاه عباس دوم ساخته شده بود؛ این سردر در سال ۱۳۲۱ شمسی برداشته شد و کتیبه معرق روی بدنه آن به انبار مجموعه انتقال یافت.
حیاط این محل با دیوارهای آجری محصور شده که به‌صورت طاق‌نما روی ازاره‌ای سنگی خودنمایی می‌کنند. این حیاط که به باغ شیخ معروف است، شکلی کاملا نامتقارن دارد و در فضای بین در ورودی و هسته مرکزی مجموعه واقع شده است. حیاط باغ، دو پله پایین‌تر از سطح میدان عالی قاپو قرار دارد و کف آن با سنگ‌های خاکستری مفروش شده است. دو حوض سنگی در دو طرف حیاط به چشم می‌خورد که متعلق به دوره صفوی هستند.
ضلع شرقی حیاط از طریق راهرویی غیرمسقف به صحن اصلی وصل می‌شود. این راهرو دری در ضلع شمالی و جنوبی خود دارد که به‌ترتیب به محوطه شهیدگاه و محوطه چله خانه یا قربان‌گاه منتهی می‌شوند.
سردر ضلع شرقی راهرو که به سردر عباسی معروف است، کتیبه‌ای کاشی‌کاری منقوش به نام شاه عباس دارد که تاریخ ۱۰۳۶ روی آن، از قدمت این سردر حکایت دارد. دیوارهای جانبی راهرو مزین به طاق‌نمای کاشی‌کاری هستند که بخشی از آن‌ها مرمت شده‌اند.
در عصر صفوی، تعدادی اداره و بناهای عمومی نظیر دفترخانه، مطبخ، حمام، شربت‌خانه و آب‌انبار در این حیاط قرار داشت. در حال حاضر نیز وجود درختان میوه و کاج و گل‌های رنگارنگ، این محل را آرام و دلنشین کرده است.
صحن اصلی یا حیاط داخلی
صحن اصلی یا حیاط قندیل خانه، محوطه‌ای مستطیل‌شکل است که تخته سنگ‌های صاف و صیقلی، کف آن را پوشانده‌اند. حوض سنگی کم‌عمق و گلبرگی‌شکلی در وسط حیاط قرار دارد که برخی محققان وجود ۱۲ ترک آن را نشانه ۱۲ امام شیعیان می‌دانند. چاه آبی در کنار این حوض قرار داشت که برای وضو گرفتن استفاده می‌شد؛ گرچه امروزه روی آن بسته شده است.
دیواری با طاق‌نماهای آجری و دارای کاشی‌های معرق در غرب حیاط دیده می‌شود که سردر عباسی را در خود جای داده است. بخش شمالی این دیوار به اتاق‌های کوچک دو طبقه منتهی می‌شود که احتمالا به‌عنوان چله خانه استفاده می‌شدند و پنجره‌های مشبک مزین به گره چینی، نور لازم را به داخل اتاق‌ها می‌رساندند.
ایوانی با نقش شاه‌نشین در شمال صحن اصلی قرار دارد که به ساختمان گنبددار و هشت ضلعی جنت سرا می‌رسد. این ایوان بلند مزین به شبکه‌ای چوبی با طرح هندسی و گره چینی است و کتیبه‌ای از آیات ۴۱ و ۴۳ سوره احزاب با کاشی معرق روی زمینه آبی دارد.
سه سنگ قبر مرمری در این ایوان قرار گرفته است که یکی از آن‌ها به افسری بلندپایه در دوره پهلوی تعلق دارد و دو سنگ قبر دیگر مربوط به دو عالم سرشناس اردبیل در دوره قاجار می‌شوند. دو ایوان کوچک در دو طرف ایوان اصلی به چشم می‌خورد که علاوه بر تزیینات کاشی‌کاری معرق، کتیبه قرآنی از آیات سوره احزاب در سمت چپ و آیات سوره الذاریات در سمت راست را در خود جای داده است.
دو بخش دیدنی و جذاب بقعه شیخ صفی‌الدین
گنبد اللّه اللّه
می توان گفت که این گنبد هسته مرکزی مجموعه است که توسط فردی به نام صدرالدین موسی ساخته شده است. کلمه جلاله الله روی آن دیده می شود که به صورت تکرار شونده کار شده که به همین دلیل این گنبد را گنبد الله الله می نامند. از بیرون این گنبد می توان یک برج آجری دید که استوانه ای شکل است. روی ساقه و گنبد آجری کاشی های فیروزه ای نمایان هستند. آیات قرآن نیز با خط ثلث در کتیبه ای در محل اتصال برج و ساقه گنبد وجود دارد.
چینی خانه
یکی از زیباترین تزیینات معماری را می توانید در چینی خانه آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی ببینید. برخی اعتقاد دارند که چینی خانه یکی از قدیمی‌ترین بناهای این مجموعه می‌باشد. قبل از دوران شاه عباس از این قسمت برای اجتماع استفاده می کردند و پس از آن با کمی تغییر در آن، چینی خانه به محلی برای نگهداری از کتاب های نفیس و چینی های سلطنتی تبدیل شد. ظروف چینی که در آن گذاشته می شدند به سفارش شاه عباس اول ساخته شده بودند. این ظروف که همگی مهری سلطنتی داشتند، در جایگاه هایی که دور تا دور این محل برای آن‌ها تعبیه شده بود نگهداری می شدند. وقتی که می خواهید به این قسمت بروید یک چهارطاقی زیبایی را می بینید که ایوان های نیم گنبدی در آن ایجاد شده است. تزیینات منبت کاری و خاتم کاری این ایوان ها را بسیار زیبا کرده است. از زیباترین عناصری که در چینی خانه می توانید مشاهده کنید سقف آن می‌باشد که از چوب و گچ ساخته شده است.
در این سقف می‌توانید محفظه‌هایی ببنید که از ارتفاع سه متری بدنه دیوار تا بالا ساخته شده اند که نقش هایی از گل و برگ برای تزیین آن ها به کار رفته است. این محفظه‌ها برای نگهداری از ظروف چینی و اشیای قیمتی درست شده و استفاده می شدند.
نظر شما