سلام نو-سرویس گردشگری: روستای زرگر از روستاهای اطراف تهران است و در جهت شمال غربی آن قرار دارد. این روستا در بخش بشاریات شرقی در شهرستان آبیک استان قزوین واقع شده است. زرگر در ۲۲ کیلومتری شهر آبیک و در جهت غربی آن قرار دارد. فاصله روستای زرگر تا تهران، حدود ۱۱۵ کیلومتر است. زرگر تا کرج، نیز حدود ۶۷ کیلومتر فاصله دارد. کرج در جنوب شرقی روستای زرگر آبیک واقع شده است.

شهر قزوین با فاصله ۵۱ کیلومتر از روستای زرگر آبیک، در جهت شمال غربی این روستا واقع شده است و تاکستان نیز در غرب زرگر قرار دارد؛ البته با فاصله حدود ۱۰۰ کیلومتری. منطقه الموت در شمال روستای زرگر قرار دارد و برای رسیدن به آن باید حدود ۱۰۸ کیلومتر رانندگی کنید. علم‌کوه نیز در شمال شرقی روستای زرگر قزوین واقع شده است و حدود ۲۶۰ کیلومتر با روستا فاصله دارد.

داستان اهالی روستای زرگر چیست؟

اهالی این روستا به درستی نمی‎‌دانند به کجای جهان تعلق دارند. داستان‌های مختلفی درباره سکونت زرگری‌ها در این منطقه وجود دارد. عده‌ای بر این باورند که زرگرها عشایری بودند که سالیان سال قبل به این روستا مهاجرت کردند. عشایر رومانی زبان در روستای وسمق استان مرکزی نیز وجود دارند که زبان آن‌ها به دلیل نزدیکی با سایر اقوام فارسی است. به گفته همایون زرگر، گروهی رومانو در زمان ساسانیان وارد ایران شدند که سبک زندگی کوچ‌نشینی داشتند. گروه دیگری از رومانوها در دوران صفویه دوباره وارد ایران و در روستای زرگر ساکن شدند و از همین جا به چند نقطه در ایران مهاجرت کردند. مستندات نشان می‌دهد افراد ساکن روستای زرگر بازماندگان همان گروهی هستند که در دوران صفویه وارد ایران شده‌اند. نقل‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

اهالی روستای زرگر طایفه‌ای بودند که سال‌ها و قرن‌های پیش از مرزهای شمالی ایران وارد کشورمان شده‌اند و با توجه به سبک زندگی عشایری در قسمت‌های مختلف ایران به صورت پراکنده ساکن شده‌ و بعد از سال‌ها یکجانشینی، کشاورزی و دامداری را انتخاب کرده‌اند.

در روایت دوم گفته شده که زرگرها در اصل ایرانی و از سربازان قزلباش شاه عباس صفوی بوده‌اند که به دلیل جنگجویی و دلیری و از آن‌جایی که با حکومت‌ها سازگاری نداشتند در کشور و حتی دنیا پخش می‌شدند تا حکومت‌ها مصون بمانند.

روایت سوم می‌گوید در جنگ ایران و روم، 400 نفر از رومانوها به دست پادشاه ایران اسیر شدند که به دلیل داشتن اندام‌های ورزیده و قوی مورد عفو پادشاه قرار گرفته و در نزدیکی قزوین ساکن شدند.

چرا به مردم این روستا زرگر می‌گویند؟؟

نقل است هنگامی که برای اهالی این منطقه شناسنامه تهیه می‌کردند زنان به ساخت زیورآلات اشتغال داشتند و به همین دلیل نام زرگر را برای این روستا انتخاب کردند.

در روایت دیگر آمده است که حدود 300 سال قبل نادر شاه سه برادر طلاکار به نام‌های احمد، سیف‌الله و زبدالملک را از امپراطوری عثمانی به ایران آورد و این روستا را به عنوان چراگاه قشقایی به احمد سپرد.

زبان خاص مردم زرگر

یکی از جذابیت‌های مردمان بومی روستای زرگر، زبان آن‌ها است. اهالی روستای زرگر به زبان رومانو، رومانلو یا همان زبان زرگری سخن می‌گویند؛ البته باید بدانید که زبان زرگری در این روستا با زبان ترکی و فارسی درهم آمیخته است. رومانو، یک زبان لاتین و در زمره زبان‌های هندو آریایی است و مردم بسیاری از کشورهای اروپایی به این زبان سخن می‌گویند. زبان رومانو، یک زبان رسمی و کامل است و قواعد خاص خود را دارد. این زبان، یک گویش اقلیمی نیست و طبق نظر زبان‌شناسان، به احتمال زیاد، ریشه زبان رومانیایی به زبان اقوام روم باستان یا همان روملیا (Rumelia) برمی‌گردد.

زبان زرگری تنها زبانی است که ویژگی اصلی زبان هندو آریایی خود را حفظ کرده‌ است. زبان این روستا اولین بار در سال ۱۹۷۰ توسط گرنوت ویندفوهر مورد مطالعه قرار گرفت. وی می‌گوید که زبان زرگری، نوعی زبان رومانی اروپایی است که شباهت زیادی به گویش مردم دره ماریزا در جنوب بلغارستان دارد. مدت‌ها پس از ویندفور، سه پژوهشگر ایرانی روی این زبان مطالعه کردند. این مطالعات نشان داد که زبان زرگری علاوه بر روستاهای همجوار زرگر، باقرآباد ترک، زرگری‌های ساکن آبیک، در قشلاق زرگرها در استان البرز، در شهریار و قوچان نیز تکلم می‌شود.

برخی از افراد، زبان زرگری رایج در روستای زرگر را با زبان زرگری معروفی که با حرف «ز» آمیخته می‌شود، یکی می‌دانند؛ اما در نظر داشته باشید که این دو زبان کاملا متفاوت هستند.

به گفته یکی از اهالی این روستا که به نسبت دیگران از تاریخچه روستای زرگر آگاه‌تر است، هیچ‌کس به‌غیر از زرگرها متوجه زبان رومانویی رایج در میان آن‌ها نخواهد شد. وی می‌گوید که در زمان جنگ ایران و عراق، آن‌ها برای صحبت پشت بیسیم از این زبان استفاده می‌کردند تا عراقی ها متوجه حرف‌های آن‌ها نشوند. زرگرها خود از این موضوع اطمینان ندارند که از روم آمده‌اند یا از هند یا از کشوری دیگر.

مردم زرگر بسیار مهمان‎‌نواز و بامحبت هستند؛ به همین دلیل در زمان صحبت با غریبه‌ها، آرام و شمرده صحبت می‌کنند تا غیر رومانوها هم متوجه صحبت آن‌ها بشوند. از کلمات رایج در زبان رومانو در روستای زرگر میت‌وان به «قمیل» اشاره کرد. این واژه در واقع همان «کمل» (Camel) در زبان انگلیسی به‌معنای شتر است که زرگرها «ک» آن را «ق» تلفظ می‌کنند. «فاملا» در زبان زرگری نیز همان «فمیلی» (Family) در انگلیسی به‌معنای خانواده است.

از دیگر کلمات زبان زرگری یا رومانو می‌توان به «دِرین» به‌معنای «سه»، «میری» به‌معنای «برای من»، «دیری» به‌معنای «برای تو»، «ماچو» به‌معنای «ماهی»، «رُم» به‌معنای «رختخواب»، «گُد» به‌معنای «پیراهن» و «جَقَّلیس» به‌معنای «روباه» اشاره کرد.

اهالی روستای زرگر برای جلوگیری از فراموشی زبان رومانو، در زمان به دنیا آمدن بچه‌هایشان، با آن‌ها به زبان رومانو صحبت می‌کنند تا این زبان به نسل آینده منتقل شود و زنده بماند.