سلام نو _ سرویس گردشگری: برای آشنایی با یکی دیگر از بازارهای تاریخی ایران، سری به بازار بزرگ کرمان می زنیم؛ بازاری که یکی از جاذبه های مهم شهر به حساب می آید و دنیایی جذاب را در خود جای داده است. با هم به بخش های مختلف بازار کرمان می رویم تا گشت و گردی درجه یک برای خود رقم بزنیم.
بازار بزرگ کرمان
بازار بزرگ کرمان، بازاری تاریخی است که از میدان ارگ آغاز می شود و تا خیابان میرزارضای کرمانی امتداد می یابد. در واقع این بازار، خط مستقیمی است که در گذشته در دو سوی آن، دو دروازه ورودی و خروجی شهر یعنی دروازه ارگ و دروازه مسجد قرار داشت.
بازار کرمان را به عنوان بزرگترین راسته بازار ایران می شناسند که با ورود به آن، هم سفری در تاریخ ۶۰۰ ساله را تجربه می کنید، هم در فضایی بومی و جذاب شهر قرار می گیرید و هم فرصت خرید کالاها از جمله سوغات و صنایع دستی باکیفیت را دارید.
بیشترین بخش بازار از قرن هشتم هجری به بعد و در زمان فرمانروایان مختلف ساخته شده است. در هر بخش از این بازار جلوه ای متفاوت از هنر و معماری ایرانی اسلامی را می بینید و با فضایی متفاوت رو به رو می شوید. اینجا یکی از مهم ترین مراکز تاریخی و تجاری کرمان محسوب می شود و بیش از ۶۰ درصد جاذبه های تاریخی شهر را می توانید در آن ببینید.
بد نیست بدانید که نام این اثر ارزشمند به خاطر همین ویژگی های منحصر به فرد معماری، از تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۰ با شماره ۳۸۵۶ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
بازار بزرگ کرمان هم مانند هر بازار تاریخی و مهم دیگری، قسمت های مختلفی دارد که هر یک بر اساس شغل کسبه یا نوع معماری و ... تعریف می شوند. پیش از آنکه وارد این بحث شویم و قسمت های مهم بازار کرمان را برای تان شرح دهیم، بد نیست به صورت کلی نگاهی گذرا به ساختار بازارهای سنتی ایرانی داشته باشیم.
به طور کلی عناصر اصلی ساختاری بازار عبارتند از:
راسته یا گذرگاه اصلی و فرعی بازار که مسیری طولانی است و در دو طرف آن دکان ها قرار گرفته اند.
سرا که یک حیاط میانی با حجره های به هم پیوسته در دور تا دور آن است. سراها در تعداد طبقات، نوع ایوان، رواق و راهروها با هم متفاوت هستند.
تیمچه که فضاهای سر پوشیده و کوچکی برای عرضه یک نوع کالای خاص هستند و تزیینات چشمگیری نسبت به سایر بخش های بازار در آنها دیده می شود.
چارسوق یا چهارسو که به محل تقاطع دو راسته اصلی گفته می شود و معماری متفاوت و تزیینات داخلی مفصلی دارد.
بخش‌های دیدنی بازار کرمان
بازار نقارخانه
در اولین قدم هایی که به بازار کرمان می گذارید دقیقا از میدان ارگ با دهانه بزرگ بازار نقارخانه مواجه خواهید شد که دارای سقف و سردری بزرگ، مزین به کاشی کاری و دارای چند اتاق در بالا است. معماری قسمت های مختلف این بازار مربوط به دوره قاجاریه است.
بازار گنجعلی خان
یکی از شاهکارهای معماری ایران و نقطه ی عطف بازار کرمان بازار گنجعلی خان کرمان است.
بنا به اسناد معتبر، این مجموعه روی بازار قدیمی شهر ساخته شده است. مجموعه ی گنجعلی خان یک نمونه ی بارز از معماری دوران صفویه است و در سال های ۱۰۰۵ تا ۱۰۲۹ قمری در زمان حکمرانی گنجعلی خان بر کرمان و با دستور شاه عباس بنا شده است. طراحی این مجموعه اثری از استاد سلطان محمد معماری یزدی است. این بازار در حد فاصل بین چهار سوق و بازار اختیاری و در بخش جنوبی میدان گنجعلی خان قرار گرفته است.
چهارسوق گنجعلی خان
چهار سوق گنجعلی خان در محل تقاطع دو راسته بازار است که به دلیل این برخورد در گذشته این مکان مهم ترین و پرترافیک ترین نقطه شهر کرمان به شمار می رفته است. این بخش از بازار کرمان، علیرغم این که حدود ۴۰۰ سال از ترسیم این بنا می گذرد هنوز زیبایی های خودش را حفظ کرده و تا قبل از ورود معماری جدید و تداخل معماری غربی، گنبدهای بازار به صورت یک باند به هم پیوسته بوده و از مرتفع ترین بناهای شهر بعد از مسجد جامع محسوب و از مرتفع ترین گنبدهای شهر به شمار می آمده.
بازار اختیاری
در انتهای جنوبی بازار گنجعلی خان و تا ابتدای بازار وکیل چهارمین قسمت از بازار کرمان به نام بازار اختیاری قرار دارد. این بازار یکی از کم عرض ترین و تنگ ترین بازارهای این مجموعه است که قدیمی ترین بخش بازار هم محسوب می شود و اهمیت آن به دلیل قرار گرفتن بین دو بازار ارزشمند گنجعلی خان و وکیل است. از مهم ترین قسمت های این بازار می توان به مسجد چهل‌ستون، کاروانسرای گلشن، سه بازارچه سرداری و در انتهای آن حمام یا چایخانه سنتی وکیل اشاره کرد.
بازار وکیل کرمان
بازار کرمان از سمت شرق به بازار طولانی و مجموعه وکیل می رسد که در انتهای بازار اختیاری و مجموعه وکیل واقع شده است. به دستور محمد اسماعیل خان وکیل الملک، حاکم کرمان در ۱۲۸۲ قمری (۱۸۵۶ میلادی) و پسرش مرتضی قلی خان وکیل ثانی و اولادش مجموعه بزرگی شامل کاروانسرا، بازار، حمام، مسجد ساخته شده که هنوز هم به نام وکیل خوانده می شود و بازار آن از زیباترین بازارها در ایران است.
بخش تجاری که بازار وکیل خوانده می‌شود، بین مسجد جامع و ارگ قرار گرفته بود. از مهم ترین عناصر این بازار می توان حمام وکیل، کاروانسرای وکیل، مدرسه حیاتی، دو قیصریه (اول و دوم) و مسجد وکیل را نام برد.
نظر شما