سلام نو _ سرویس گردشگری: تبریز یکی از شهرهای بزرگ و ارزشمند استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود که علاوه بر مرکز این استان، به‌عنوان بزرگ‌ترین شهر منطقه شمال غرب ایران، قطب اداری، بازرگانی، سیاسی، صنعتی، فرهنگی و نظامی این ناحیه نیز به شمار می‌آید. مسجد جامع تبریز، عمارتی کهن و متعلق به دوران حکومت سلجوقیان تا زمان فرمانروایی پادشاهان قاجار است.
آشنایی با مسجدی تماشایی در تبریز
در مورد قدمت و پیشینه دقیق شهرستان تبریز، اختلاف نظرات و اظهارات بسیاری وجود دارد. نمی‌توان تاریخ اولیه آن را به‌طور قطع بیان کرد. نخستین بار در کتیبه‌ای بازمانده از زمان حکومت سارگون دوم (از پادشاهان آشوریان و بنیانگذار سلسله سارگون که در سال‌های ۷۰۵ تا ۷۴۵ قبل از میلاد مسیح زیسته است)، از شهر تبریز سخن به میان آمده است.
در این کتیبه به نقل از سارگون دوم، تبریز به‌عنوان شهری بزرگ، آباد و بهره‌مند از باروی تو در تو، توصیف شده است. در این خطه از کشور نیز همانند بسیاری از مناطق دیگر، حضور آثار و عمارات تاریخی، بازگو کننده فرهنگ، اصالت و هویت ایران زمین است که از علل تحسین و نکوهش کارشناسان تاریخی و باستان‌شناسان محسوب می‌شود.
مسجد جامع تبریز که به مسجد جمعه و جامع کبیری نیز شهرت یافته است، از جمله کهن‌ترین عمارات تاریخی و جاهای دیدنی تبریز محسوب می‌شود که طبق نوشته‌های مورخان و پیشینیان، از بدو احداث، به‌عنوان مسجد جامع این شهر مورد استفاده قرار گرفته است. مسجد جامع تبریز با شماره ثبت ۱۷۱ در ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ هجری شمسی، به‌عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسیده است.
مسجد جامع تبریز از مکان های دیدنی استان آذربایجان شرقی به شمار می‌آید و در خیابان شهید مطهری، انتهای بازار تبریز، بخش جنوبی صحن مدرسه طالبیه و در حد فاصل مسجد حجت الاسلام و مسجد میرزا اسماعیل خاله اوغلی، احداث شده است. موقعیت مکانی این بنا به‌گونه‌ای است که بازار تبریز آن را احاطه کرده است. برای دسترسی به مسجد جامع تبریز می‌توانید از اتوبوس، تاکسی یا خودروی شخصی استفاده کنید. پایانه اتوبوس‌رانی جمهوری اسلامی در نزدیکی این مکان قرار دارد و با ۵ دقیقه پیاده‌روی می‌توانید به مقصد برسید. برای استفاده از خودروی شخصی، شلوغی مرکز شهر و کمبود فضای پارک را در نظر داشته باشید.
مسجد جامع تبریز همچنان به‌عنوان محلی برای برگزاری نماز استفاده می‌شود. بهترین ساعات بازدید مسجد از صبح تا هنگام ظهر است. برای ورود و بازدید از مسجد جامع تبریز نیاز به پرداخت هزینه ندارید.
معماری دیدنی مسجد جامع تبریز
به دنبال فاجعه زمین لرزه‌ای که در سال ۱۱۹۳ هجری، گریبانگیر شهر تبریز شد، این شهر تبدیل به گورستانی از بناهای تاریخی قبل از قاجار شد. مسجد جامع یکی از این بناهای تاریخی است که یادگار دوران سلجوقیان بوده و در پی زلزله قسمت‌های زیادی از آن دچار تخریب و فرسودگی شد. البته این بنای زیبا و باشکوه زمان سلجوقی، پس از زلزله، در زمان قاجار توسط حاکم وقت، حسینقلی خان دنبلی، ترمیم و بازسازی شد. با این حال همچنان نمی‌توان نظرقطعی و روشنی نسبت به اولین سازنده این بنای باشکوه داد.
با وجودی که معماری و بازسازی جدیدی از مسجد به چشم می‌خورد، اما همچنان مسجد، طاق‌های گنبدی با ستون‌های بلندش، ویژگی بناهای قرن پنج یا شش را به تصویر می‌کشد. باستان شناسان معتقدند که در سبک معماری این بنا، از سبک کاخ فیروزآباد الگو گرفته شده است.
اثری از کاشی‌کاری و حجاری، لوسترهای گران قیمت، آینه کاری‌های مجلل و از این قبیل تزئینات در آن نمی‌بینید. همین ویژگی ساده بودن و به دور از هر تجملی، آن را دیدنی و دلنشین کرده است.
طول مسجد ۶۲ متر است که توسط دو جرز وسیع، از هم جدا شده است. یکی از قسمت‌ها تبدیل به طولی با پهنای ۲۸ متر و سمت دیگر طول ۳۲ متر است. ستون‌هایی که در این بخش به کار رفته در پایه‌های سنگی مستحکمی، بنا شده است که شاید همین پایه‌ها، بدنه مسجد را تا به امروز سرپا نگه داشتند.
در شرق و غرب ضلع جنوبی مسجد، ۵ طاق به ابعاد ۳۰×۴۰ و ۴۰×۶۰ سانتی متر می‌بینید که ظاهرا از زمان قاجار، ساخته شده است. پنجره و ارسی رنگی زیبای این مسجد، بیش از هر قسمت دیگری، توجه گردشگران به خود جلب کرده است. به طوری که اگر در زمان مناسبی برای بازدید آمده باشید، زمانی که آفتاب از پنجره به داخل مسجد، می‌تابد، یک صحنه جذاب، دلنشین و به یادماندنی برای عکس‌های خاطره‌انگیزتان، خواهد بود.
در این مسجد، دو مدرسه در شمال و شرق بنا می‌بینید که به ترتیب با نام‌های مدرسه طالبیه و مدرسه جعفریه شناخته شده است. در نمای غربی مدرسه طالبیه امروز، سر در مرتفع با دو مناره می‌بینید که بیش از نمای مسجد، مدرسه طالبیه را به چشم آورده است. برای ورود به مسجد می‌توانید از دو در شمالی و جنوبی استفاده کنید. در شمالی رو به صحن و در جنوبی رو به کوچه کنار مسجد راه دارد. اگر از سمت کوچه وارد شدید، داخل شبستانی به نام آلچاق مسجد می‌شوید که به مسجد زمستانی هم معروف است. بعد از آن صحن اصلی مسجد را می‌بینید.
نظرات