سلام نو _ سرویس گردشگری: شاید کمتر جایی بتوانید با قدم زدن در داخل شهر متوجه وجود یک کاروانسرای بسیار قدیمی و سرپوشیده بشوید که بازسازی شده و افراد بسیاری در حال بازدید از آن هستند. چرا که همانطور می‌دانیم، در زمان قدیم اکثر کاروانسراها معمولا بیرون از شهر و برای استراحت مسافران ساخته می‌شدند. اما کاروانسرای سعدالسلطنه که امروزه به سرای سعدالسلطنه نیز معروف است، از این امر مستثنی بوده و نظر ما را به خودش جلب می‌کند. در ادامه به محل قرارگیری این سرای دیدنی می‌پردازیم.
آشنایی با کاروانسرای سعدالسلطنه
کاروان‌سرا سعدالسلطنه یکی از زیباترین و مشهورترین بناهای تاریخی قزوین است که قدمت آن به زمان ناصرالدین شاه قاجار می‌رسد. این سازه تاریخی با نام‌های دیگری همچون سرای سعدالسلطنه، سرای سعدیه و بازارچه سعدالسلطنه نیز شناخته می‌شود. علاوه بر این، گفته شده است که کاروان‌سرا در محل میدان چوگان در دوره صفویه (میدان سعادت) ساخته شده بود و از همین رو به آن سرای سعادت نیز می‌گفتند. محمد باقر خان سعدالسلطنه اصفهانی، حاکم وقت شهر قزوین در اواخر دوره سلطنت ناصرالدین شاه قاجار در سال ۱۳۱۰ هجری قمری بود.
با توجه به مراودات اقتصادی فراوان ایران با روسیه و ترکیه دستور داد کاروانسرایی در زمینی به مساحت ۲٫۷ هکتار با حدود ۴۰۰ حجره در شهر قزوین ساخته شود. به همین دلیل این کاروان‌سرا به کاروانسرای سعدالسلطنه معروف شد و بعد از حدود دو سال با همت دو معمار اصفهانی و دو معمار قزوینی در سال ۱۳۱۲ هجری قمری به بهره‌برداری رسید.
کاروانسرای سعدالسلطنه تا قبل از جنگ جهانی اول، مرکز تجارت و فعالیت بازرگانی شهر محسوب می‌شد؛ اما بعد از تغییرات سیاسی حکومت روسیه، موقعیت خود را به‌عنوان پل ارتباطی بازرگانی بین اروپا و آسیا از دست داد و به‌صورت نیمه‌فعال درآمد. برخی از حجره‌های کاروان‌سرا به‌شکل غرفه‌های تجاری مستقل اداره می‌شد و برخی از آن‌ها کاربری انبار داشت. قسمتی از کاروانسرای سعدالسلطنه نیز به کارخانه آرد سلامت و کارخانه تولید کشمش تبدیل شد و قسمت‌های دیگر به‌عنوان کارگاه‌های تولیدی کفش، فرش‌بافی، چوب‌بری به کار می‌رفتند. جالب اینکه این سرا تا مدت‌ها به‌عنوان «بازار چوب» در میان مردم شناخته می‌شد.
در نهایت در سال ۱۳۷۷ تنها ۱۰ واحد در کاروانسرای سعدالسلطنه فعال بود و این بنای ارزشمند رو به ویرانی می‌رفت. سازمان میراث فرهنگی وقت به‌تدریج شروع به خرید حجره‌ها کرد. پس از مدتی این مجموعه از طریق صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور به سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری قزوین واگذار شد تا مورد مرمت قرار گیرد.
سرای تاریخی سعدالسلطنه ابتدا در تاریخ ۱۳۱۶/۹/۱۷ با شماره ثبت ۱۰۲۱ در زیر مجموعه بازار قزوین ثبت شد؛ سپس در مورخ ۱۳۷۷/۵/۱۱ با شماره ۲۰۸۹ به‌صورت مجزا به نام کاروانسرای سعدالسلطنه به ثبت آثار ملی رسید.
مجموعه تاریخی سعدالسلطنه از ارزشمندترین آثار دوره قاجاریه و یکی از ۳۸ بنای منتخب میراث فرهنگی کشور به حساب می‌آید و از لحاظ معماری جزو سالم‌ترین سراهای بازرگانی محسوب می‌شود. ساختمان کاروان‌سرا به‌صورت چهار ضلعی است و در چهار ضلع حیاط‌دار آن، چهار ایوان به چشم می‌خورد. طاق‌نمای ایوان‌ها آجرکاری دارند و سقف داخلی ایوان‌ها مزین به هنر مقرنس‌کاری است.
با نگاهی به دیوارها و سقف‌های گنبدی‌شکل و جذاب سرای سعدالسلطنه متوجه زیبایی بی‌حدومرز معماری سنتی ایرانی و مرمت استادانه آن خواهید شد؛ چراکه آجرها با مهارت و ظرافت خاصی روی هم چیده شده‌اند. همچنین نورپردازی بی‌بدیل فضای داخلی سرای سعدالسلطنه قزوین، شما را مجذوب خود خواهد کرد.
محل قرارگیری سرای سعدالسلطنه
آدرس
قزوین، خیابان امام خمینی (ره)
دسترسی
بازار قزوین در بافت قدیمی شهر قرار دارد که بسته به مسیر خود می‌توانید از سمت خیابان امام خمینی، کوروش و یا خیابان مولوی وارد بازار شوید. حمل‌ونقل درون شهری در قزوین بیشتر تاکسی است.
درب‌های بازار
بازار قزوین در بافت قدیمی شهر قرار دارد این بازار از سمت شمال به خیابان امام خمینی، از جنوب به خیابان کوروش، از شرق به سرای شاه و از غرب به خیابان مولوی می‌رسد. بازار قزوین چهار در دارد که در شمالی به تیمچه سرباز، در جنوبی به تیمچه سرپوشیده، در شرقی به سرای وزیر و در غربی به چهارسوقی کوچک باز می‌شود.
بهترین‌ها برای خرید
همانند سایر شهرهای ایران و بازارهای سنتی آن قزوین نیز به صنایع‌دستی فوق العاده و شیرینی‌های بسیار خوشمزه خود معروف است.
می‌توانید سوغات و صنایع دستی قزوین را از این بازار تهیه کنید و طعم بی‌نظیر شیرینی‌های قزوینی مانند نان چای قزوین، نان نازک قزوینی، نان چرخی قزوین، نان برنجی قزوینی، شیرینی نخودی و دیگر شیرینی‌های خوشمزه را بچشید.
امکانات
- مسجد
- سرویس بهداشتی
- رستوران
- کافه
به معنای واقعی سرای سعدالسلطنه یک موزه معماری است که انواع قوس‌ها، انواع طاق‌ها، سازه‌ها و فضاهای باز و بسته دارد و همگی از آجر ساخته شده‌اند. طبق گفته مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین مقرر شده تا سعدالسلطنه که یکی از آثار تاریخی این استان است، ثبت جهانی شود و از این به بعد رویدادهای ملی و فرهنگی و همچنین مراسم‌های فصلی نیز در سعدالسلطنه برگزار گردد.
نظر شما