سلام نو – سرویس گردشگری: کافی است نگاهی به اظهارات مسئولین ارشد کشور در چند سال گذشته داشته باشید تا به تکرار مکرر جملات مختلف با محوریت جایگزینی صنعت گردشگری با درآمد نفت را مشاهده کنید. از دولت روحانی تا دولت رییسی، از وزیر تا فرماندار و از چهره‌های دولت تا فعالین بخش خصوصی همه تاکید دارند که گردشگری بهترین جایگزین درآمدهای نفتی است.
همه از صنعتِ سبز و محیط زیست دوست گردشگری می‌گویند که می‌تواند جایگزین نفت- این صنعت سیاه و این نفرین دیرین!- ایران شود و اقتصاد ایران را متحول کند. اما آیا واقعا چنین است؟
نگاهی به صنعت گردشگری؛ جذاب اما پرهزینه و حساس
صنعت گردشگری منبع درآمد جذابی است. همین صنعت یکی از پایه‌های تحول اقتصادی ترکیه است و همین صنعت امروز مورد توجه عربستان و امارات است. اصلا نمی‌تواند مزایای مالی و غیرمالی گردشگری را انکار کرد، اما باید دانست که این صنعت بسیار حساس، هزینه‌بر و ظریف است.
صنعت گردشگری اما نسبت به تغییرات در تقاضا که از رویدادهای اقتصادی و سیاسی غیرقابل پیش بینی نشأت می گیرد به شدت آسیب پذیر است.
مثلا صنعت گردشگری در سرتاسر جهان بین سال های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۴ به دلیل حملات تروریستی، جنگ عراق، رکود اقتصادی و شیوع بیماری سارس دچار یک روند نزولی شد. از تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، بیش از ۳۰۰۰ حمله تروریستی در جهان صورت گرفته که بیشترشان صنعت گردشگری را تحت تأثیر خود قرار داده است.
در مثال‌هایی نزدیک‌تر حوادث سال‌های پیش ترکیه عملا صنعت گردشگری این کشور را با دوره‌ی رکود مواجه کرد. تحریم‌ها و تهدیدها علیه ایران هم باعث کاهش شدید نرخ گردشگر ورودی به کشور شد. به گفته برخی فعالین این صنعت حمله چند ماه پیش ریزپرنده‌ها باعث شد تا اندک گردشگران ورودی از سمت روسیه نیز تورهای خود به ایران را کنسل کنند.
این در حالی است که اگر تحریم‌های عظیم و ظالمانه علیه ایران نبود فروش نفت به سادگی و تحت هر شرایطی ممکن بود. اتفاقا هر تنشی می‌توانست به فروش گران‌تر نفت منجر شود. در نتیجه نفت درآمد پایدارتری از گردشگری است.
به جز این ایران در دو حوزه برندینگ و زیرساخت‌های گردشگری به شدت مشکل دارد. این که بگوییم ایران کشوری چهار فصل، بی‌تکرار و خاص است کافی نیست. کشور چهار فصل در دنیا کم نیست و ما باید دنبال برندینگ باشیم. به جز این فرض کنیم که برندینگ هم رخ داد و وضعیت با ثبات بود، آیا ما امکان بهره برداری مالی درست از گردشگران را داریم؟
شهری مثل رشت، از بهترین شهرهای شمالی ایران، تنها یک هتل پنج ستاره دارد که با یک نگاه جدی و سخت‌گیرانه خدماتی در حد هتل‌های سه ستاره بین المللی دارد. ناوگان گردشگری جاده‌ای ما عملا از رده خارج است. ناوگان ریلی عموما قدیمی است، هرچند شاید بتواند گفت بهترین بخش ناوگان‌های گردشگری است. مشکل مهم ناوگان ریلی عدم دسترسی آن به بسیاری از نقاط مهم کشور است. وضعیت ناوگان هوایی هم که اظهر من الشمس است!
این است شوخی بزرگ درآمد گردشگری!
تمام مواردی که ذکر شد مشکلات مرسوم صنعت گردشگری است. به جز این مشکلات مرسوم صنعت گردشگری ایران امروز با مشکلات نامرسومی هم مواجه است. در چند وقت اخیر بهترین هتل کاشان، بهترین اکوکمپ ایران و بهترین مرکز استراحت جاده‌ای کشور به خاطر مسئله حجاب پلمپ شدند و پس از کش‌وقوس فراوان دوباره بازگشایی شدند.
در چنین شرایطی نه تنها پالس منفی به گردشگری خارجی مخابره می‌شود بلکه اندک سرمایه‌ای که سرمایه‌گذار خطرپذیر ایرانی به دل گردشگری می‌آورد هم تهدید می‌شود. این مسئله بخش خصوص که اصلی‌ترین چرخ دنده این سال‌های گردشگری ایران است را عملا با یک بازاندیشی جدی مواجه می‌کند و بسیاری از خود می‌پرسند چرا به جای صنعت پرخطر گردشگری پول خود را به صنعت امن و پرسودتر ساختمان نبریم؟
با این وضعیت وعده مکرر مسئولان مختلف برای جایگزینی درآمد نفت با درآمد گردشگری یک شوخی بزرگ است. در شرایط فعلی ایران و با سیاستگذاری‌ها و زیرساخت‌های فعلی صنعت گردشگری نه تنها نمی‌تواند جایگزین صنعت نفت شود، بلکه از تامین هزینه‌های خود نیز درمی‌ماند.
نظر شما