سلام نو – سرویس سیاسی: یکی از بازیگران مهم دوران تحریم شرکت‌های تراستی هستند، مجموعه‌هایی که به خصوص در ماجرای صادرات نفت و پتروشیمی نقشی پررنگ بازی می‌کنند. یکی از نقش‌های اساسی تراستی‌ها نقد کردن پول نفت و مواد پتروشیمی صادراتی و رساندن آن پول به داخل کشور است.
در مقاله پژوهشی «شناسایی و اولویت‌بندی راهبردهای بازاریابی بین‌المللی نفت خام ایران در شرایط تحریم» که در فصل‌نامه «مطالعات راهبردی و سیاستگذاری عمومی» منتشر شده با تایید این که«دغدغه اصلی در بحث تحریم‌های نفتی مسئله جابه‌جایی پول حاصل از فروش نفت است» تاکید شده که« از بین راهبردهای شناسایی شده استفاده از شرکت‌های تراستی، ساخت پالایشگاه‌های کوچک در داخل کشور، پتروپالایشگاه و همچنین تشکیل کنسرسیوم بین شرکت‌های خصوصی کشور رتبه‌های بهتری را از منظر راهبردهای احصاشده کسب کرده‌اند.»
بر اساس آنچه در این مقاله ذکر شده شرکت‌های تراستی«شرکت‌های مورد اعتمادی هستند که در خارج از ایران ثبت شده، به عنوان واسط در معامله ایجاد شده و در شرایطی که محدودیت بر تجارت حاکم است، به کمک طرفین معامله می‌آیند. به طور کلی این شرکت‌های تراستی در سه بخش از فرایند فروش نفت خام امکان ورود و تسهیل فرایند را دارند. اول بخش تراکنش مالی قراردادهای فروش نفت خام، دوم بخش فروش نفت خام و سوم حمل‌ونقل نفت خام کشور.»
تا تحریم هستیم، مجموعه‌های تراستی وجود خواهند داشت
همانطور که احتمالا حدس زده‌اید و در این تحقیق هم تاکید شده شرکت‌های تراستی مطلقا بر اساس اعتماد شکل می‌گیرند. از صرافی‌های تراستی تا شرکت‌هایی که یک شبه شکل می‌گیرند. مشکل دیگر شرکت‌های تراستی «کمیسیون» دریافتی آن‌ها است. این کمیسیون از ۳ تا ۴ درصد شروع و گاه به چیزی در حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد می‌رسد. عددی رویایی که خیلی‌ها را یک شبه پولدار می‌کند. مشکل دیگر هم این است که اکثر هزینه‌ای که به شکل کمیسیون دریافت می‌شود هرگز وارد کشور نمی‌شود. دریافت کنندگان این هزینه پول خود را حتی برای تفریح و خوشگذرانی هم که شده در ایران خرج نمی‌کنند.
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی دولت حسن روحانی، یکبار با اشاره به ضررهای تحریم گفت بود که دور زدن تحریم‌ها طی ۱۶ سال اخیر بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار هزینه به اقتصاد ایران تحمیل کرده است. بخشی از این هزینه حق‌العمل شرکت‌های تراستی است.
بهنام ملکی، اقتصاددان، در گفت‌وگو با سلام نو می‌گوید: وقتی در شرایط تحریم آمار نشان می‌دهد که صادرات نفت داریم، یعنی تراست‌هایی شکل گرفته که پول‌های فروش نفت را با مبلغ پایین‌تری وصول کنند. در شرایط تحریم هم چنین چیزی طبیعی است و اگر چنین نباشد باید به این مسئله شک کرد.
او چنین تراستی‌هایی را محصول تحریم می‌داند و می‌گوید: اگر تحریم نباشیم قطعا چنین گروه‌هایی شکل نمی‌گیرد. یکی از مهم‌ترین پیامدهای تحریم هم همین عدم شفافیت و تاریک شدن فضای اقتصاد کشور است که باعث می‌شود برخی به سودهای کلان یک شبه برسند.
این اقتصاددان در پاسخ به این پرسش که آیا راهی وجود دارد که در همین دوران تحریم شاهد شفافیت بیشتری باشیم، گفت: اگر ساختارها دنبال شفافیت باشند می‌توان روش‌هایی را پی‌گیری کرد که مشکلات کم‌تری برای کشور داشته باشد. به عنوان مثال همین تحریم‌ها که مشکلات انکار ناپذیری دارد به هر شکل فرصت‌هایی هم شکل داده است. یکی از این فرصت‌ها بهره‌مندی از توانایی بهترین نیروهای داخلی برای اداره کشور و اقتصاد بود. آیا ما چهره‌های کارآمد را فعال کردیم؟ آیا چنین کاری شده است؟ خیر! ما از اندک فرصت‌های ناخواسته تحریم هم بهره‌ای نبردیم.
نظر شما