چند رویداد جالب تاریخی در سی و سه پل

سلام نو _ سرویس گردشگری: در ایام گذشته در سی و سه پل مراسم های مختلف مانند جشن ها را برگزار می کردند و محل مناسبی برای اجتماع افرادی همچون: بزرگان، شاعران، رجال بود. برخی از مراسم های مهمی که در این پل تاریخی برگزار شده عبارتند از: مراسم خاج شویان که این مراسم مخصوص ارامنه اصفهان بود و در دوران صفوی برگزار می شد.

معماری دیدنی سی و سه پل اصفهان

معمار سی و سه پل استاد حسین بناء اصفهانی است که پسرشان محمدرضا اصفهانی شاهکاری همچون مسجد شیخ لطف الله را در کارنامه خود دارد. بر خلاف اینکه معمولا پل‌ها در قسمت های کم عرض ساخته می شوند، وی برای ساخت این پل، عریض ترین قسمت رودخانه زاینده رود را انتخاب کرد؛ چرا که این قسمت رودخانه در بستری کم عمق، وسیع و آرام ایجاد شده و دارای چشم اندازی تماشایی بود. برای ساخت سی و سه پل از سه نوع مصالح عمده استفاده شده است: سنگ برای قسمت های زیرین و آجر و ملات ساروج و گچ برای قسمت های فوقانی.

ساروج از ابتکارات معماران ایرانی در دوران بسیار کهن به شمار می رود که از خاک رس و آهک، خاکستر و مواد الیافی لوئی (تخم و پرزهای نوعی نی) و طی مراحل ویژه ای تهیه می شود. بر اساس نظر کارشناسانِ زمین‌شناسی و میراث فرهنگی، پایه و فونداسیون این پل به گونه‌ای ساخته شده که رطوبت، دوام و استحکام آن را افزایش می دهد و به همین دلیل است که در دراز مدت نیز، آب نمی تواند آسیبی به آن بزند.

بر اساس شرحی که سِر پِرسی سایکس Sir Percy Molesworth Sykes)‎) ژنرال، نویسنده و جغرافیدان انگلیسی راجع به سی و سه پل و وضعیت آن در آخر قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم هجری ارایه داده است، ورود به مدخل پل از یک شاهراه سنگ فرش شده ممکن بوده و در پل نیز سه معبر در سه سطح مختلف وجود داشته است. در دو طرف پل طاق نماهای سرپوشیده ای به چشم می خورد که از یک سو به رودخانه و از سوی دیگر به میان پل مشرف هستند و باعث شده اند تا معبر باریکِ مسقفی در دو سوی پل ایجاد شود.

پیاده‌رو پل دارای ۹۹ طاقچه است که در آنها تابلوهای نقاشی بوده و امروزه اثری از آنها دیده نمی شود. در جلوی این پل نیز مجسمه رضاشاه بر روی ستونی به ارتفاع ۵ متر وجود داشته که بر اسبی سوار بوده است؛ اما حالا اثری از آن وجود ندارد.

طاق های پل دارای ستون هایی به ارتفاع ۷ تا ۹ متر هستند که سقف را سر پا نگه داشته اند و بسیار شکوهمند و مستحکم به نظر می رسند.

در ابتدا این پل، ۳۶۰ متر طول و ۴۰ چشمه (طاق بزرگ) داشته است؛ اما امروزه ۳۳ دهانه و ۱۴ متر عرض دارد و با ۲۹۵ متر طول به عنوان طویل ترین پل زاینده رود از آن یاد می شود. در گذشته این پل دارای ۶ معبر بود که عبارت بودند از:

۱- راه وسط که مخصوص عبور سواره و گردونه‏ ها بود.

۲ و ۳- دو طرف پل که از میان گالری های زیبا عبور می کرد و به پیاده رو اختصاص داشت.

۴ و ۵- پشت بام های گالری ها در دو طرف، که دور آن ها نرده داشته و به هنگام طغیان زاینده رود به تفرجگاه باشکوهی تبدیل می شده است.

۶- سرانجام گالری های پل به وسیله پله‏ های ظریف به زیر پل می رسید و این مکان در مواقع کم آبی، محل عبور و مرور بود.

اما امروزه تنها دو معبر پیاده رو در آن وجود دارد؛ یکی در بالا که سقف آن آسمان است و دیگری در پایین که مسقف است و در میان پایه‌های مرکزی پل و به فاصله کمی از بستر رودخانه ایجاد شده است.

رویدادهای جالب در سی و سه پل

جشن نوروز: در این مراسم پل را چراغانی و گل ریزان می کردند و به مدت هفت شبانه روز جشن نوروزی برگزار می شد که این مراسم هم مربوط به دوران صفوی بود.

جشن آب ریزان یا آب پاشان: هر ساله در روز سیزدهم تیر ماه، مردم در این مکان جمع می شدند و روی یکدیگر آب و گلاب می ریختند. در زمان برگزاری مراسم آب ریزان، این پل محلی برای اجتماع شاه به همراه بزرگان و شعرای زمانه بود.

مراسم خاج شویان: ارامنه جلفا مراسم خاج شویان را در همین مکان برگزار می کردند. خاج شویان مراسمی بود که به مناسبت غسل تعمید حضرت مسیح برگزار می کردند.

در آن زمان ارامنه حق این را داشتند که در میدان ابتدای پل بیایند و به تبادل کالا با اهالی اصفهان بپردازند اما اجازه عبور از پل به آن ها داده نمی شد.

در تاریخچه سی و سه پل، برگزاری آیین‌ها و مراسم ویژه‌ای در کنار آن مخصوصا در دوره صفوی، به ثبت رسیده است. آیین خاج شویان که به یادبود غسل تعمید حضرت مسیح است، زمانی توسط ارامنه اصفهان در ماه دی در کنار آن برگزار می‌شده است. آیین دیگری که در کنار سی و سه پل برگزار می‌شده، آیین آب پاشان بوده که در تیرماه و برابر با جشن تیرگان بر پا می‌شده و اهالی با پاشیدن آب به یکدیگر، به شادی می‌پرداختند. سی و سه پل یکی از مهمترین مکان هایی بوده است که جشن نوروز با شکوه فراوان در پیرامون آن برگزار می‌شده است. فردریک چارلز ریچاردز، هنرمند بریتانیایی، اشاره می‌کند که وقتی از سی و سه پل بازدید می‌کنید، خاطرات همه پل‌ها، از پونته وکیو در فلورانس تا پل‌های لندن، در ذهن شما زنده می‌شود.