سلام نو _ سرویس گردشگری: کاریز؛ شهر زیرزمینی پر آوازه ای که شهرت آن جهانی است و تلفیقی از هنر ایرانی و طبیعت زیبای این جزیره می باشد و همین خود دلیلی شده تا گردشگران زیادی چه از ایران و چه از کشورهای خارجی برای بازدید از شگفتی ها آن به این جزیره در جنوب ایران سفر کنند.
ویژگی‌های خاص شهر زیرزمینی کاریز
ویژگی های مختلفی هستد که باعث شده اند این کاریز به عنوان نمونه ای جالب و خاص از کاریزها شناخته شود. در ادامه تعدادی از این ویژگی ها را با هم مرور می کنیم:
استحکام
علت موفقیت سازندگان کاریز کیش در احداث این سازه، استفاده خلاقانه از لایه گِل مارن در زمین است که اهمیت و ارزش این جاذبه را دو چندان می‌کند. گل مارن نوعی گل رس است که در حالت طبیعی نرم و انعطاف پذیر بوده و با قرارگیری در معرض هوا، تغییر حالت می‌دهد. چنانچه این گِل، یک سوم از حجم خود، که در واقع همان آب است را از دست بدهد، ساختاری خشک پیدا کرده و شروع به ترک خوردن می‌کند.
ساخت این کاریز در لایه گل مارن یکی از علل دوام و پایداری آن به شمار می‌رود چرا که این محل همیشه مرطوب است و ویژگی منحصر به فرد گل مارن استحکام آن را تضمین می‌کند. جهت حفاظت از این لایه ارزشمند و حفظ رطوبت آن، دیوارهایی جلوی آن ساخته شده که در ایجاد آنها از سنت‌های ایرانی الهام گرفته شده و چهره خاصی به مجموعه بخشیده اند.
هوای خنک دائمی در زیر زمین
یکی از ویژگی‌های قنات کیش، هوای خنک و معتدل آن است که در طول سال هیچ تغییری نمی‌کند. فرقی ندارد که چه فصلی از سال وارد کاریز شوید؛ در تمام ایام سال دمای این ساختار زیرزمینی بین ۲۲ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد است و گردش شما را دلپذیر می‌سازد. همین هوای معتدل آب را نیز در دمای مناسبی نگه می‌دارد و کیفیت آن را برای شرب حفظ می‌کند.
تصفیه خانه طبیعی
آبی که در کاریز کیش جریان دارد، حاصل بارندگی‌های فصلی جزیره است. مرجان ها به صورت یک فیلتر طبیعی عمل می کنند و آب با عبور از آنها تصفیه شده و در لایه گل مارن ذخیره می شود تا در قنات جریان یابد.
از این آب گوارا برای مصرف شرب ساکنان جزیره استفاده می شد و برای آبیاری گیاهان نیز به کار می رفت. کشتی ها نیز این آب را برای مصرف و فروش و یا معاوضه با اجناس دیگر به نواحی حاشیه خلیج فارس می بردند چرا که در حدود قرون پنجم و ششم هجری، جزیره کیش مرکز تجارت خلیج فارس و دریای عمان به شمار می آمد و آب آشامیدنی آن نزد اعراب حاشیه جنوبی خلیج فارس از ارزش بسیار بالایی برخوردار بود.
غلبه بر شیب کم زمین
مسیر همه کاریزها از ارتفاعات آغاز شده و به مظهر یا همان نخستین محل پدیدار شدن آب میرسند. جزیره کیش ارتفاع چندانی ندارد و شیب بسیار کم آن میتوانسته حرکت آب را با مشکل مواجه کند. ارتفاع کاریز کیش در بیشترین حالت به ۴۵ متر میرسد و همین امر باعث شده تا این جاذبه به نمونه ای منحصر به فرد از کاریزها تبدیل شود. چگونگی هدایت آب‌های زیرزمینی به سطح زمین در کیش نشان از به کارگیری پیشرفته ترین و هوشمندانه ترین روش ها به هنگام حفر قنات دارد.
نکته قابل توجه در مورد کاریز کیش، حفاری استادانه و ماهرانه آن به دست ایرانیان باستان است که باعث شده شیبی ملایم در طول قنات به وجود آید. این شیب ملایم، هم موجب حرکت مناسب آب و سهولت آبیاری شده و هم امکان برداشتن آن را با چیزی شبیه به دلو (ظرف آب کشی از چاه) فراهم کرده است. ایرانیان در آن زمان با حفر گاو چاه‌ها در بعضی از نقاط این مسیر باعث حرکت نامحسوس آب به سوی مظهر شدهاند. سازندگان این امکان را به وجود آورده اند که مردم در طول مسیر با دلوهای مخصوص، آب را از چاه ها به سطح زمین کشیده و نیازهای خود را برطرف کنند.
محل قرارگیری شهر زیرزمینی کاریز
کاریز واژه فارسی قنات است و در گذشته از آن برای هدایت آب‌های زیرزمینی استفاده می‌شد. قنات کیش بیش از ۲۵۰۰ سال قدمت دارد و آب شیرین قابل شرب ساکنان جزیره را تامین می‌کرد. قنات کیش از نظر طول رشته قنات یا عمق چاه‌ها قابل مقایسه با قنات‌های دیگر نقاط ایران نیست؛ اما با توجه به شیب بسیار کم جزیره، چگونگی هدایت آب‌های زیرزمینی به سطح زمین در کیش بسیار مهم بوده است و نشان می‌دهد در زمان خود از پیشرفته‌ترین روش‌ها برای حفر قنات استفاده می‌کردند.
امروزه مجموعه قنات با تغییر کاربری به یک شهر زیرزمینی شگفت‌انگیز بدل شده است که با بیش از ۱۰۰۰۰ متر مربع وسعت، از جاهای دیدنی کیش به شمار می‌رود و کاریز کیش خوانده می‌شود. البته لازم به ذکر است که کاریز یک شهر زیرزمینی تاریخی نیست؛ بلکه در اصل شبکه‌ای از آب‌های زیرزمینی است. شهر زیرزمینی کاریز شامل قسمت‌های مختلف از جمله غرفه‌های صنایع دستی ایران و جهان، رستوران سنتی و جدید، موزه می‌شود. این شهر در عمق ۱۶ متری زیر زمین قرار دارد و منصور حاجی حسینی مؤسس این مجموعه است.
شهر زیرزمینی کاریز کیش از جاهای دیدنی استان هرمزگان محسوب می‌شود و در بلوار میرمهنا قرار دارد. این مجموعه بعد از میدان المپیک و نرسیده به میدان فارور واقع شده است. دسترسی به این مکان با استفاده از تاکسی امکان‌پذیر است.
نظر شما