به گزارش سلام نو به نقل از اکو ایران، گزارش تغییرات بازارهای مالی در فروردین ماه ۱۴۰۲ به تازگی توسط کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران منتشر شده است. بازار های مالی، بازار بدهی و بازار سهام را شامل می‌شوند. طبق این گزارش تسهیلات بانکی نزدیک به ۹۰ درصد تامین مالی بدهی را به خود اختصاص داده و با ۵ هزار و ۶۱۴ میلیارد تومان حدود نیم درصد نسبت به اسفند ماه سال گذشته رشد داشته است. از طرفی اوراق بدهی با ۷۰۸ هزار میلیارد تومان نسبت به اسفند ماه با کاهش روبرو شده است. دلیل این کاهش را می‌توان کاهش حجم انتشار و افزایش تعداد سررسیدها دانست.
ارزش بازار بدهی به تفکیک ناشران
بر اساس گزارش فروردین‌ماه خالص مانده بدهی دولت ۵۰۱ هزار میلیارد تومان بوده است. این مقدار را اگر بخواهیم برای سه سال گذشته مقایسه کنیم؛ این‌طور نشان می‌دهد که در سال ۹۹ این رقم ۲۹۳ هزار میلیارد تومان بوده و در سال ۱۴۰۰ به رقم ۴۲۴ هزار میلیارد تومان افزایش یافته که در نهایت در سال ۱۴۰۱ نیز به رقم ۵۰۱ هزار میلیارد تومان رسیده است.
بخش خصوصی نیز به‌عنوان دومین بازیگر در فروردین‌ماه رقم ۸۹ هزار میلیارد تومان خالص بدهی داشته که نسبت سه سال گذشته با رشد همراه شده است. گفتنی است در سال ۱۳۹۹ رقم آن ۲۱ هزار میلیارد تومان بوده و به ۳۳ هزار میلیارد تومان برای سال ۱۴۰۰ رسیده تا در نهایت در سال ۱۴۰۱ نیز رقم ۸۸ هزار میلیارد تومان را به‌عنوان خالص بدهی شناسایی کند.
ارزش بازار بدهی به تفکیک نوع اوراق
طبق آمار منتشر شده از معاملات انجام شده در بازار بدهی، اوراق مرابحه در بین سایر اوراق بیشترین حجم انتشار را در بازه زمانی سال ۹۹ تا ۱۴۰۱ اختصاص داده است. حجم انتشار این اوراق در فروردین ماه سال جاری حدود ۳۱۳ هزار میلیارد تومان بوده است. اوراق مرابحه به همراه اوراق اسناد خزانه اسلامی تقریبا ۷۲ درصد بازار بدهی را شامل می‌شوند.
نکته قابل توجه در مورد حجم انتشار اوراق گام است که حدود ۵۱ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ بوده است که می‌توان گفت رشد قابل ملاحظه‌ای نسبت به دو سال گذشته داشته است.
انتشار و سررسید اوراق بدهی دولتی
مطابق آمارها و بررسی‌ها، دولت در سال گذشته ۲۰۴ هزار میلیارد تومان اوراق منتشر کرده است که در مقایسه با سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۳۹۹ حجم بیشتری به خود اختصاص داده است. نکته حائز اهمیت این است که نه تنها حجم انتشار این اوراق سال گذشته بیشتر بوده؛ بلکه سررسید آن نیز افزایش داشته است.
دولت در سال گذشته عدد ۷۷ هزار میلیارد تومان را به‌عنوان خالص تأمین مالی شناسایی کرده است. در سال ۱۴۰۰ خالص تأمین مالی دولت رقم ۱۳۱ هزار میلیارد تومان بود و در سال ۹۹ نیز ۱۵۱ هزار میلیارد تومان بوده است. روند کاهش خالص تأمین مالی از سال ۹۹ تاکنون این سؤال را در ذهن ایجاد می‌کند که آیا نیاز دولت به تأمین مالی کمتر شده است؟
دولت در سال گذشته نه تنها اقدام به انتشار اوراق برای تأمین مالی کرده بلکه حتی برای جبران کسری و منایع خود به سراغ بانک مرکزی و بانک‌های دیگر رفته و به استقراض از این بانک‌ها دست‌زده است.
آمارها نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ بدهی دولت به بانک مرکزی ۳۰ هزار میلیارد تومان بوده که سهم این بدهی به بانک‌های دیگر به ۶۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. در سال ۱۴۰۱ بدهی‌های دولت به بانک مرکزی و بانک‌های دیگر افزایش می‌یابد که در نهایت این بدهی برای بانک مرکزی رقم ۵۲ هزار میلیارد تومان و بانک‌های دیگر رقم ۱۳۸ هزار میلیارد تومان می‌رسد؛ بنابراین خالص انتشار اوراق در بازار بدهی که در سال ۱۴۰۰ از ۱۳۱ هزار میلیارد تومان به ۷۷ هزار میلیارد تومان در سال گذشته رسیده است.
دولت این کاهش و کسری را با استقراض از بانک مرکزی و سیستم بانکی جبران کرده است. در نتیجه مجموع تأمین مالی دولت از سیستم بانکی و بازار بدهی از ۲۲۶ هزار میلیارد تومان به ۲۶۷ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است. این آمار بر این ادعا اذعان دارد که خالص انتشار اوراق به‌تنهایی نشان‌دهنده کسری بودجه دولت نیست.
بر اساس گزارش‌های موجود می‌توان گفت سال گذشته برای بخش خصوصی سال خوبی بوده است. درست است که خالص تامین مالی بخش خصوصی نسبت به دولت آمار و ارقام متفاوتی را نشان می‌دهد اما آمارها حاکی از رشد آن است. محدودیت‌ها و سیاست‌های انقباضی سیستم بانکی برای ارائه خدمات و تسهیلات بانکی به بخش خصوصی، بنگاه‌های خصوصی را ناگزیر به سمت بازار بدهی هدایت کرده است.
بخش خصوصی در سال گذشته به طور خالص رقم ۵۴ هزار میلیارد تومان از بازار بدهی تأمین مالی کرده است؛ یعنی حدود ۵۹ هزار میلیارد تومان اوراق منتشر کرده که از این مقدار رقم ۴ هزار میلیارد تومان سررسید شده است.
بخش خصوصی در نخستین ماه سال ۱۴۰۲ هزار میلیارد تومان انتشار اوراق داشته که سررسیدی هم در این یک ماه نداشته است.
هدف دولت از انتشار اوراق در سال ۱۴۰۱
همان‌طور که طبق داده‌ها و گزارش‌ها گفته شد، دولت در سال گذشته ۲۰۴ هزار میلیارد تومان اوراق منتشر کرده است که حدود ۹۲ هزار میلیارد تومان در اسفندماه بوده است. دولت بر این تلاش بود تا قبل از پایان سال ۱۴۰۱ حجم کمتری از اوراق را منتشر کند تا از تعداد سررسیدها کمتر باشد. از ابتدای سال تا بهمن‌ماه می‌توان گفت تقریباً این مهم عملی شد؛ اما در اسفندماه موفق عمل نکرد و قسمتی از آن را از طریق سیستم بانکی تأمین کرد.
نظر شما