فرعون واقعا چه شکلی بود؟ / تصویر واقعی فرعون با تحلیل پیکر مومیایی او

به گزارش سلام نو به نقل از گجت نیوز بی‌شک توت عنخ آمون یکی از معروف‌ترین فرعون های مصر باستان است. اخیرا دانشمندان توانسته‌اند نزدیک‌ترین تصویر به فرعون توت عنخ آمون را ارائه دهند.

از زمان کشف مقبره توت عنخ آمون در قرن بیستم و اتفاقات عجیبی که پس از آن برای افراد دخیل در پروژه افتاد، فرعون جوان مصر در مرکز توجهات قرار گرفته است. تاکنون گروه‌های مختلفی سعی در بازسازی چهره فرعون داشته‌اند؛ اما گروهی از پژوهشگران ادعا می‌کنند که توانسته‌اند نزدیک‌ترین تصویر به توت عنخ آمون را ارائه دهند. تیم مربوطه فناوری‌های پیشرفته را در کنار داده‌های تاریخی قرار داد تا به‌هدف خود برسد.

بازسازی پیشرفته چهره تصویر متفاوتی از توت عنخ آمون را ارائه می‌دهد

توت عنخ آمون وقتی که تنها ۹ سال داشت به تخت پادشاهی رسید. وی به دودمان هجدهم مصر تعلق داشت و از سال ۱۳۳۳ تا ۱۳۲۴ پیش از میلاد به‌مدت ۱۰ سال حکمرانی کرد. دوران حکمرانی و همچنین نحوه زندگی و مرگ او همیشه سبب بحث‌های شدید بین باستان‌شناسان بوده‌ است.

بر اساس مقاله جدیدی که اخیرا در مجله ایتالیایی Anatomy & Embryology منتشر شد، اولین کالبدشکافی انجام شده روی جسد توت عنخ آمون در سال ۱۹۲۵ اطلاعات زیادی در رابطه با دلیل مرگ وی ارائه نکرد. هرچند بررسی‌های بیشتر از جمله تصاویر اشعه ایکس در سال ۱۹۶۸ و پرتونگاری مقطعی در سال ۲۰۰۵ تصویر جالبی در مورد سلامتی توت عنخ آمون و دلایل احتمالی مرگ وی ارائه کردند.

این داده‌ها فرضیه توطئه و قتل را رد کردند؛ اما نشان دادند که در نزدیک زمان مرگ یک شکستگی در ناحیه زانو پدید آمده است. در سال ۲۰۱۰، یک پژوهش خیره‌کننده با بررسی DNA فرعون جوان مصر باستان و اعضای خانواده وی، به اطلاعات بسیار مهمی در رابطه با وضعیت جسمانی توت‌ عنخ آمون و روابط خانوادگی او دست یافت.

وی با خواهر ناتنی خود ازدواج کرده و هیچ فرزندی از خود به‌جا نگذاشته بود. فرعون جوان در دوران حکمرانی خود دستور داد که تمامی اسم‌ها و نشانه‌های مربوط به آتون را از معابد و بناهای مختلف پاک کنند و مصر مجدد به آمون‌پرستی برگردد. در طول دوران پادشاهی کوتاه توت عنخ آمون، امکان ساخت یک مقبره باشکوه برای او فراهم نشد، به‌همین خاطر مقبره شاه توت با دیگر فرعون ها فرق دارد و ساده‌تر و کوچک‌تر به‌نظر می‌رسد. وی حتی با عجله مومیایی شده است.

بررسی‌های پیشین باستان شناسی نشان می‌داد که فرعون احتمالا هنگامی که سوار ارابه خود بوده، تصادف کرده و جان سپرده است. مخصوصا اینکه در بخش‌های مختلف بدن آثار ضربه دیده می‌شد. هرچند داده‌های جدید تصویر متفاوتی از توت عنخ آمون ارائه دادند که در آن فرعون فردی بیمار و ضعیف بود. ظاهرا وی از مالاریا و کوهلر (نوعی بیماری مربوط به استخوان) رنج می‌برد.

همچنین مشخص شد که آخناتون پدر وی بوده است و دو جنین مرده درون مقبره نیز با وی ارتباط بسیار نزدیک داشته‌اند. در طول یک قرن اخیر همیشه باستان شناسان در این فکر بودند که روزی بتوانند چهره واقعی توت عنخ آمون را بازسازی کنند.

توجه عمومی نیز سبب شد که تیم‌های مختلفی در این راه گام بردارند. به‌عنوان مثال در سال ۱۹۸۴ هنرمندی به‌نام Betty Pat Gatliff سعی کرد تصویر توت عنخ آمون را با استفاده از تصاویر رادیوگرافی و یک قالب گچی ارائه دهد. در سال ۲۰۰۵ اتفاق جذاب‌تری رخ داد و سه‌تیم مختلف (مصری، فرانسوی و آمریکایی) به‌صورت جداگانه به بازسازی چهره فرعون دودمان هجدهم پرداختند. آنها از داده‌های پرتونگاری مقطعی استفاده می‌کردند و تصویر نهایی ارائه شده توسط سه‌تیم تنها اندکی با هم فرق داشتند.

نسخه بازسازی شده در سال ۲۰۰۵ در سمت راست و نسخه بازسازی شده در سال ۱۹۸۴ در سمت چپ

در مطالعه جدید تیمی از اساتید دانشگاهی از برزیل، استرالیا و ایتالیا دست‌به‌دست هم دادند تا با کمک فناوری‌های دیجیتالی پیشرفته و داده‌های موجود (از جمله پرتونگاری مقطعی، تصاویر پرتو ایکس و اطلاعات مردم‌شناسی) یک تصویر سه‌بعدی از جمجمه فرعون توت عنخ آمون را ارائه دهند.

پژوهشگران از یک فرآیند به‌نام Anatomical Deformation بهره گرفتند تا بخش‌های مختلف جمجمه را با ویژگی‌های سر توت عنخ آمون تطبیق دهند. سپس جمجمه بازسازی شده را مبنایی برای ارائه نزدیک‌ترین تصویر به فرعون توت عنخ آمون در زمان حیات قرار دادند. کتمان نمی‌توان کرد که شباهت بسیار زیادی بین چهره بازسازی‌شده فرعون در سال ۲۰۲۳ و نسخه سال ۲۰۰۵ وجود دارد. هرچند فرعون در نسخه جدید جوان‌تر به‌نظر می‌رسد.

در واقع چهره جدید فرعون بیشتر یک جوان با صورتی ظریف را نشان می‌دهد و هیچ شباهتی با ماسک مرگ موجود در مقبره ندارد. از طرفی شباهت کار دو تیم کاملا مستقل با اختلاف ۱۸ سال نشان می‌دهد که تصویر به‌دست آمده به‌واقعیت بسیار نزدیک است.

تیم مربوطه از نرم‌افزار رایگان و متن‌باز OrtogOnBlender برای شکل‌دادن به‌حالت چهره و تصویر نهایی توت عنخ آمون بهره گرفته است. آنها در طول کار بخش‌های گمشده جمجمه را کامل کردند، از داده‌های آماری برای تکمیل حالت صورت و ساختارهای آن کمک گرفتند و در نهایت به جزئیات مو پرداختند. نتیجه نهایی فردی را نشان می‌دهد که زمانی در چشم مردم مصر فرزند خدایان قلمداد می‌شد و بر جان و مال آنها اختیار کامل داشت.

در واقع توت عنخ آمون به‌هیچ وجه شبیه یک پادشاه قدرتمند با مسئولیت‌های مهم نیست و در بهترین حالت همانند یک دانش‌آموز جلوه می‌کند. فرهنگ مصر آنچنان افراد را مسحور خود می‌کند که باور کردن تصویر توت عنخ آمون به‌عنوان یکی از معروف‌ترین فرعون‌ های مصر کمی سخت است.