سلام نو _ سرویس گردشگری: آب انبار شش بادگیر یزد می‌تواند در کنار جاذبه‌های تاریخی دیگری که در اطرافش قرار گرفته‌اند تجربه‌ای متفاوت از سفر به تاریخ ایران را برای‌تان رقم بزند. یزد از معدود شهرهای ایران است که هنوز بافت سنتی و تاریخی خود را حفظ کرده و این یعنی می‌توانید تجربه‌ی واقعی بازدید از یک مکان تاریخی را داشته باشید؛ می‌توانید با کمی خیال‌پروری مردمی را تصور کنید که ۱۰۰ سال پیش دور آب انبار شش بادگیر یزد حلقه می‌زندند و سیراب می‌شدند.
دانستنی‌های آب انبار شش بادگیر یزد
قدمت این آب انبار زیبا به ۱۸۰ سال می‌رسد یعنی دوران فتحعلی شاه قاجار! شاید یکی از دلایلی که هنوز امکان بازدید عمومی وجود ندارد این باشد که این بنای قدیمی هنوز نیاز به مرمت‌هایی برای تقویت خود دارد. شهر یزد به شهر آب انبارها و بادگیرها معروف است. به دلیل کویری بودن اقلیم استان یزد، از قدیم قنات‌ها اهمیت خاصی داشتند و آب در بین اهالی بسیار مورد احترام بوده.
سیستم‌های مختلفی برای جمع‌آوری و نگه‌داری آب مورد استفاده قرار می‌گرفته که مهم‌ترین آن‌ها قنات‌ها و آب انبارها بودند. جالب است بدانید اگر طول تمام قنات‌های زیرزمینی که در دوران قبل از لوله کشی شهری وجود داشتند را با هم جمع بکنیم، از فاصله‌ی بین زمین و کره‌ی مریخ هم بیشتر می‌شود!
آب انبارها در دورانی که یخچال و امکانات بهداشتی دیگری فراهم نبود، یکی از پرکاربردترین وسیله‌های نگه‌داری آب آشامیدنی و شستشو بودند که از قنات‌های زیرزمینی تغذیه می‌شدند. بعضی از آب انبارها خصوصی بودند و داخل خانه‌ها ساخته می‌شدند و برخی هم مثل آب انبار شش بادگیر یزد عمومی بودند و در مرکز محله‌ها قرار داشتند.
در دوران قاجار کم کم به دلیل شیوع پیدا کردن بیماری‌های مختلف، آب انبارها به عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع بیماری شناخته شدند و کم کم کنار گذاشته شدند. مردم در آن زمان فکر می‌کردند هرجا که آب کثیف جمع شود، مرض تولید می‌شود و باد مرض را جابجا می‌کند.
سازنده‌ی آب انبار شش بادگیر یزد شخصی بود به نام حاج محمد حسین یزدی که این بنا را با وقف بعضی از املاک خود ساخته و در اختیار مردم گذاشته بود.
وقف‌نامه‌ی این آب انبار هنوز در کتابخانه‌ی ملی ایران موجود است. در سال ۱۳۵۷ این بنا با شماره‌ی ۱۶۰۰ به عنوان تنها آب انبار شش بادگیر ایران در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
بازدید از آب انبار
احتمالا با دیدن آب انبار شش بادگیر یزد اولین چیزی که به ذهن‌تان می‌رسد این است که چرا باید چنین بنای تاریخی زیبایی با این همه پتانسیل، در گوشه‌ای متروک مانده باشد و حتی امکان بازدید از داخل آن وجود نداشته باشد. در این سال‌ها جاذبه‌های تاریخی زیادی را دیده‌ام که با آن‌که زیبایی یا داستان به خصوصی نداشتند، توانسته بودند گردشگران زیادی را جذب کنند؛ اما متاسفانه آب انبار شش بادگیر یزد شرایط مظلومانه‌ای دارد که لایقش نیست.
تنها آب انبار شش بادگیر ایران سخت و استوار، با معماری شکوهمندی که مخصوص خطه‌ی کویری ایران است، در محله‌های قدیمی یزد مثل مهری مقدس است که بسیار مورد احترام و مایع غرور یزدی‌هاست. بادگیرها با ارتفاع ۱۰ متر، از هر کجای محله به سادگی دیده می‌شوند و منظره‌ی آن را بسیار خاص کنند.
کاربرد این بادگیرها این بوده که با توجه به هوای گرم کویر، هر وزش کوچک باد در هر جهتی را به داخل خزینه بکشند و به خنک ماندن آب کمک کنند. به همین دلیل این بادگیرها به حالت ۶ نقطه‌ی اتصال یک ۶ وجهی بزرگ ساخته شده‌اند. البته در ابتدا تنها سه بادگیر وجود داشت و در زمان نامعلومی سه بادگیر بعدی به آن اضافه شد.
در وسط بادگیرها گنبد تخم‌مرغی آب انبار قرار گرفته که با مهارت زیادی با آجر ساخته شده و کار اصلی‌اش این است که آب را از نور مستقیم خورشید، گرما و ورود هر جانور یا زباله‌ای امن نگه دارد. همچنین این فضای گنبدی از داخل باعث جریان بهتر هوا می‌شود که در خنک ماندن آب تاثیر دارد.
شهر یزد یکی از شهرهای کویری ایران است و این یعنی تابستان‌های به شدت گرم و زمستان‌های نسبتا سرد. اما معمولا هوای بهار در این شهر بسیار مطبوع است؛ به خصوص ماه اردیبهشت که از هر نظر برای سفر و بازدیدهای مختلف جاذبه‌های شهری و طبیعی مناسب است.
با این حال اگر ماه‌های دیگری در فصل تابستان را بازدید از آب انبار شش بادگیر یزد انتخاب کردید، سعی کنید بازدید خود را در ساعت‌های اول صبح یا بعد از ظهر انجام دهید؛ و اگر هم در پاییز یا زمستان گذرتان به شهر زیبای یزد خود و تصمیم گرفتید از این آب انبار زیبا دیدن کنید، این کار را در ساعت‌های وسط روز انجام دهید.
چون امکان بازدید از داخل آب انبار وجود ندارد پس احتمالا بیشتر از نیم ساعت وقت شما را نمی‌گیرد؛ بنابراین برنامه‌ی بازدید خودتان را طوری تنظیم کنید که بتوانید در کنار دیدن آب انبار شش بادگیر یزد، به دیدنی‌های دیگر این شهر تاریخی هم سر بزنید. موزه‌ی آب یزد، زندان اسکندر، آتشکده‌ی یزد، موزه‌ی تاریخ و فرهنگ زرتشتیان و ... از دیگر جاذبه‌های گردشگری یزد هستند که در نزدیکی آب انبار قرار دارند.
منبع: اسمارتیز
نظرات