به گزارش سلام نو آنطور که الی گشت نوشته است یزد، شهر کویری ایران، با معماری منحصر به فرد و جاذبه‌های تاریخی، هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. اما در میان جاذبه‌های این شهر، کوچه‌ای وجود دارد که شاید نامش کمتر به گوشتان خورده باشد: کوچه مازاری‌های یزد. این کوچه، رازهای نهفته‌ای در دل خود دارد که هر گردشگری را مجذوب خود می‌کند.
حکایت حنا و چرخ‌های سنگی
کوچه مازاری‌ها در محله نعیم‌آباد یزد واقع شده است. قدمت این کوچه به هفت قرن پیش می‌رسد و زمانی مرکز حناسابی در یزد بوده است. حنا، این ماده‌ی خوش‌عطر و شگفت‌انگیز، از دیرباز در ایران کاربردهای مختلفی داشته و حناسابی در یزد، حرفه‌ای شریف و مهم محسوب می‌شده است.
حناسابان یزدی، برگ‌های حنا را از شهرهای دیگر جمع‌آوری می‌کردند و پس از عمل حناسابی، آن را به نقاط دیگر و حتی خارج از کشور صادر می‌کردند. در کوچه مازاری‌ها، حجره‌های متعددی وجود داشته که محل انجام این کار بوده است.
مازاری‌ها چه کسانی بودند؟
اما چرا این کوچه به نام مازاری‌ها معروف شده است؟ مازاری در گویش یزدی به معنی "چرخ" است و مازاری‌ها به آسیاب‌هایی گفته می‌شده که برای ساییدن برگ‌های حنا و ادویه‌جات دیگر از آن‌ها استفاده می‌شده است.
در این راسته، کسبه و بازاری‌ها از چرخ‌های آسیاب سنگی بزرگ برای تبدیل برگ‌های حنا به پودری سبز و خوش‌بو استفاده می‌کردند. به همین علت، به کسانی که با این چرخ‌ها کار می‌کردند و به حرفه حناسابی مشغول بودند، مازاری می‌گفتند و این کوچه نیز که محل این کار بود، به کوچه مازاری‌ها معروف شد.
معماری سنتی کوچه مازاری‌ها
همانطور که گفتیم، یکی از جذابیت‌های یزد، معماری سنتی آن است. کوچه مازاری‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیست.
این کوچه دارای بخش‌های مختلفی است که هر کدام کارکرد خاص خود را داشته‌اند. در بخش اصلی، کارگاه‌های حناسابی قرار داشته‌اند. این کارگاه‌ها شامل چند بخش مختلف از جمله:
- سنگ آسیاب: دو سنگ بزرگ که یکی به عنوان میدان و دیگری به عنوان سنگ آسیاب عمل می‌کرده است. حرکت سنگ آسیاب توسط حیوانات یا موتورهای برقی انجام می‌شده است.
- سقف گنبدی: سقف کارگاه به سبک گنبدی بوده و دریچه‌ای در رأس آن برای نور رسانی و تهویه هوا تعبیه شده است.
- اتاق کیسه دوزی: در این اتاق، کیسه‌های مخصوص حنا از جنس کرباس دوخته می‌شده است.
- انبار: کیسه‌های پر از حنا در این اتاق نگهداری می‌شده است.
تجربه‌ای متفاوت در یزد
بازدید از کوچه مازاری‌ها، تجربه‌ای متفاوت از گشت و گذار در یزد است. در این کوچه، می‌توانید با قدم زدن در میان حجره‌های قدیمی، با نحوه حناسابی در گذشته آشنا شوید و عطر خوش حنا را در فضای سنتی کوچه حس کنید.
نظر شما