نارنجستان قوام؛ باغی منحصربه‌فرد

سلام نو _ سرویس گردشگری: اگر دلتان هوای سفر کرده و از بوی دود و آسمان پر گرد و غبار شهرتان به تنگ آمدید، می‌توانید برای دو سه روزی هم که شده بهشت را تجربه کنید. بله بهشتی از جنس باغ نارنجستان. باغ نارنجستان بدون اغراق شبیه تکه‌ای از بهشت و از معروفترین جاهای دیدنی شیراز است. عمارت شاهانه‌ای که در وسط باغ قرار گرفته است، شما را برای بازدید چندباره از این باغ، وسوسه می‌کند. اگر می‌خواهید برای یکی دو ساعت هم که شده، با زندگی سلطنتی شاهان قاجار آشنا شوید و در فضای باغی که روزگاری محل رفت و آمد شاهزادگان و بزرگان سلطنت بوده، قدم بزنید، با هم سری به باغ نارنجستان قوام شیراز می‌زنیم.

آشنایی با باغ نارنجستان قوام

اگر خود حکومت قاجار می‌دانست که آثار به جای مانده از سلطنت حکومتی‌اش تا به امروز پایدا باقی می‌ماند و مردم برای بازدید از عمارت‌های زیبا و بناهای تاریخی‌اش صف می‌کشند، شاید آثار بیشتری برای به خاطر سپردنش خلق می‌کرد. قرار است وارد جایی شوید که روزگاری تنها محل عبور شاهزادگان و بزرگان شهر بود. نارنجستان قوام با آن درخت‌های سر به فلک کشده و تنومندی که می‌بینید، جز یکی از زیباترین باغ‌های شهر است.

نارنجستان قوام کجاست؟

به خیابان لطفعلی خان زند که وارد می‌شوید، گویی سوار ماشین زمان شده و به دوران قاجار سفر کردید. بیشتر بناهای تاریخی شیراز در این خیابان قرار گرفته است. باغ نارنجستان هم با درختان سربه فلک کشیده‌اش، در همین خیابان قرار دارد.

تاریخچه باغ نارنجستان قوام

در دوران قاجار، حاکم فارس، قوام السلطنه بود که در زمان سلطنتش بناهای زیادی را از خود به یادگار گذاشت. مانند باغ عفیف آباد، باغ بیگ بیگی و باغ کلانتر. باغ کلانتر متعلق به حاج ابراهیم خان کلانتر بود و خانه قوام متعلق به فرزندان همین کلانتر معروف است. خانه قوام که امروز شما قصد دارید به آن سر بزنید، روزگاری محل رفت و آمد بزرگان بود. نارنجستان به باغ هفت هنر ایرانی معروف است. چرا که در آن هفت هنر اصیل ایرانی شامل گچبری، نقاشی سنتی، آینه کاری، منبت کاری، آجر کاری و حجاری به چشم می‌خورد. این باغ فراتر از کلماتی است که بتوان آن را توصیف کرد. تنها زمانی می‌توان این باغ را درک کرد که خودتان از نزدیک وارد نارنجستان شده و از حوض عریض روبروی عمارت عبور گذشته و داخل خانه سلطنتی قوام شوید.

بعد از مرگ قوام الملک اول، که لقب علی اکبر خان پسر کلانتر بود، علی محمد خان، قوام الملک دوم ساخت بنا را آغاز کرد. پس از مرگ او در سال ۱۲۶۳ پسرش قوام الملک سوم ادامه ساخت این باغ را از سر گرفت. در اندرونی خانه قوام که دقت می‌کنید آثاری از اختلاف و دعواهای خونی حسین قلی خان والی آن زمان فارس و برادر ناصرالدین شاه می‌بینید.

سال ساخت مجموعه به سال‌های ۱۲۵۷ تا ۱۲۶۷ برمی‌گردد که در این سال‌ها قسمت‌های مختلفی از آن تکمیل شد و آخرین مرحله آن مربوط به مرحله آینه کاری و گچ کاری بوده که در ۱۲۹۸ به پایان رسید. بعد از دوران قاجار و در جریان انقلاب و جنگ تحمیلی در اثر سکونت خانواده‌های جنگ زده در این باغ اثرات تخریبی به چشم می‌خورد. با این وجود زیبایی باغ همچنان به روح‌تان آرامش می‌بخشد.

مسیرهای دسترسی به باغ نارنجستان قوام

برای رسیدن به بهشت خوش آب و هوای قوام، در یک عصر دل انگیز همراه با دوستان یا عزیزان‌تان، در صورتی که با ماشین هستید، به سمت چهارراه نمازی رفته و از آن جا راهتان را به سمت شرق ادامه دهید.

اگر می‌خواهید درگیر ترافیک عصرهای شیراز نشوید و به دنبال جای پارک نگردید، می‌توانید با اتوبوس‌، خود را به ترمینال ولیعصر برسانید و از آن جا به سمت نارنجستان کمی پیاده روی کنید. برای رفتن با مترو هم کافیست در ایستگاه مترو ولیعصر پیاده شده و پس از کمی پیاده روی به خانه سلطنتی قاجار برسید.

معماری و بنای باغ موزه نارنجستان قوام

مجموعه قوام در ابتدا یک کاخ، باغ، زنجیرخانه، حمام، اصطبل، مکتب خانه بود که زنجیرخانه و اصطبل در طول جریانات تاریخی از بین رفت. از در ورودی به جنس چوبی وارد مجموعه می‌شویم به داخل یک هشتی وارد شده که حیاط خانه را به کوچه متصل کرده است.

از همان طرح مقرنس سازی شده سقف هشتی که توسط دو راهرو ما را باغ هدایت می‌کند، می‌توان حدس زد به چه کاخی قدم گذاشتیم. سر در ورودی کتیبه‌ای از جنس سنگ مرمر سرخ رنگ، قرار دادند که روی آن آیاتی از قرآن به همراه چند بیت شعر و سال ساخت خانه نوشته شده است. سال ساخت بنا با پادشاهی ناصرالدین شاه، یعنی سال ۱۳۰۵ در این کتیبه نوشته شده است.

در بدو ورودتان قبل از آن به محوطه اصلی برسید، فروشگاه لوازم سنتی و تزئینی از شما استقبال می‌کند که می‌توانید سوغاتی‌هایتان را از این جا خریداری کنید. البته صرفا پیشنهاد می‌کنیم تنها برای بازدید به این فروشگاه سر بزنید چرا که با قیمت مناسب‌تری می‌توانید لوازم ارزشمندتری در شیراز بخرید. از آن عبور کرده و به محوطه چشم نواز باغ می‌رسید که درخت نخل و نارنج به صورت متقارن در دو طرف یک حوض مستطیلی طویل، پیش رویتان قرار گرفته است. از آن می‌گذریم و به عمارت اصلی می‌رسیم.

این عمارت دو طبقه و یک زیر زمین دارد که در تمام قسمت‌ها هنر هفت معماری به چشم می‌خورد. ایوان عمارت با دو ستون استوانه‌ای از جنس مرمر و مقرنس کاری‌های بی نظیر و طرح‌های مختلف، آن را تبدیل به با شکوه‌ترین ایوان تاریخی در شیراز کرده است. در سنگ‌های پایین دیوار نقشی از سربازهای هخامنشی، شیر، مبارزه با موجود افسانه‌ای دیده می‌شود که در کنار طراحی آینه‌کاری شده سقف، به باغ نارنجستان قوام شیراز، جذابیت و شکوه چشم نوازی بخشیده است. از این بالا باغ زیر پایتان است و نمای دیدنی دارد.

منبع: رهی نو