چرا مسئولین برای نوسازی بافت فرسوده بازار اقدامی جامع نکردند؟ / آیا نوسازی بافت بازار وظیفه کسبه است؟

سلام نو – سرویس اجتماعی: بازار تهران و بافت فرسوده آن مدت‌ها است که یکی از مسائل مورد بحث در جامعه و رسانه‌ها است، اما به نظر می‌رسد بافت فرسوده بازار که به باور بخش مهمی از بدنه کارشناسی کشور یک بحران خاموش است چندان برای مسئولین اولویت ندارد. چرا این چنین است؟

احمد کریمی اصفهانی، دبیر کل جامعه اسلامی اصناف و بازار در پاسخ به این پرسش خبرنگار سلام نو دلیل آن را ناآگاهی مسئولین نسبت به مشکلات بازار و عدم درک درست آن‌ها نسبت به جایگاه ملی بازار می‌داند.

او با اشاره به قدمت بازار تهران می‌گوید: ما فارغ از مسائل جناحی و بزرگنمایی باید بپذیریم جایی که مثل بازار تهران قدمت دارد با مسئله بافت فرسوده نیز مواجه می‌شود. قدمت بازار تهران به اندازه قدمت بخش‌هایی از شهر تهران است و اساسا بخش‌های مهمی از شهر پس از ساخت بازار تهران در اطراف آن شکل گرفتند. همین مسئله به ما می‌گوید که بافت بازار تهران فرسوده است، به خصوص با توجه به این که ساخت و ساز این بافت با مصالح قدیمی بوده است.

این چهره شناخته شده بازار تهران تاکید می‌کند که فرسودگی بافت چنان جدی است که متاسفانه در بخش‌هایی از بازار دیگر خاک هم به خودی خود توان تحمل ساخت و ساز جدید را ندارد و نیاز به آماده‌سازی‌هایی وجود دارد که پیچیدگی و قدیمی بودن بافت این اجازه را نمی‌دهد.

او البته مشکل بافت فرسوده را خاص بازار تهران نمی‌داند و می‌گوید: این مسئله مختص ایران نیست و ما شاهد هستیم که در گوشه و کنار دنیا بافت قدیمی و تاریخی شهری با مشکل فرسودگی مواجه است و هر جایی به شکلی به فکر حل مسئله هستند. در نتیجه برای حفظ این بافت و آثار تاریخی آن معمولا سازمان‌های مختلف - مستقل از کسبه – مقاوم‌سازی این بافت‌های فرسوده را دنبال می‌کنند، ولی متاسفانه ما چنین وضعی را درباره بافت فرسوده بازار شاهد نیستیم.

کریمی اصفهانی اما از جریان نوسازی بازار هم می‌گوید، اما همان را هم با مشکلاتی مواجه می‌داند و می‌افزاید: با توجه به گذر زمان و ساخت و سازهایی که شده امروز نسبت بافت فرسوده و جدید بازار تقریبا ۵۰ به ۵۰ شده است، اما متاسفانه باید گفت که به دلیل محدودیت‌های بازار و مسائل دیگر، بخشی از این بافت نوساز هم با شیوه‌های استانداردی ساخته نشده است یا با کمبود نظارت مواجه بوده است.

او در ادامه با اشاره به یکی دیگر از مشکلات بافت فرسوده بازار می‌گوید: یکی از مسائل این است که اگر این روزها آتش سوزی در بازار رخ دهد دسترسی آتش‌نشان‌ها به محل حریق خود یک مشکل و بحران است. امروز یکی از دلایل آتش سوزی در بازار قدیمی بودن سیم‌های برق است. من از سه دهه پیش بارها نسبت به همین مسائل هشدار دادم و پیشنهاد کانال کشی منظم بازار را دادم، اما متاسفانه هیچ عملی رخ نداده است.

این فعال صنفی بازار در ادامه با ابراز نگرانی می‌افزاید: با توجه به این مسائل یک نگرانی وجود دارد که اگر در پیک جمعیتی- مثل ساعات یا روزهای شلوغی هم‌چون عید- حادثه‌ای جدی رخ دهد ما با یک فاجعه رو به رو شویم و تلفات بسیاری متحمل شویم. در نتیجه انتظار می‌رود که کارشناسان ما بتوانند همین بافت فرسوده را با روش‌های مرسوم در دنیا مقاوم کنند که مشکلی برای مردم و کشور ایجاد نشود.

اما چرا مسئولین تا امروز اقدامی نکردند؟ کریمی اصفهانی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: به نظر من مسئولین اطلاع ندارند، چون اگر اطلاع دقیق داشتند اقدامی می‌کردند. باید توجه کرد بازار تنها متعلق به بازاریان نیست و جایگاهی ملی دارد. این جایگاه ملی هم در اقتصاد خلاصه نشده و جایگاه سیاسی، تاریخی و اجتماعی بازار تهران نیز ملی است و به دلیل همین جایگاه ملی دولت باید مسئله را در دستور کار خود قرار دهد. اگر در سطح بالای کشور مسئله بازار را یک مسئله ملی ببینند مشکل حل می‌شود.

کریمی اصفهانی در واکنش به نظراتی که معقتدند خود کسبه باید اقدام به نوسازی دکان و مغازه‌های خود کنند، گفت: اصلا این طور نیست. باید کار کارشناسی کرد. نمی‌شود بگوییم هر کسی برای خودش سیمکشی یا چیز دیگری را درست کند. بدون برنامه جامع و اقدام گسترده‌ای مثل کانال کشی هیچ مشکلی حل نمی‌شود. کسبه بازار همین امروز مالیات و بیمه سنگینی به دولت پرداخت می‌کنند که می‌تواند خرج این امور شود. البته قطعا اگر طرحی جامع باشد کسبه باز هم حاضر به مشارکت جدی و سهیم شدن در آن هستند؛ مشروط به این که کار درست ، پیمانکار منصف و نظارت جدی باشد.

او در انتها با ابراز امیدواری نسبت به وعده‌های دولت درباره نوسازی بافت بازار تهران گفت: در بازدید اخیر وزیر کشور قول‌هایی به ما داده شد و وزیر گفتند که حداقل بحثی مثل کانال کشی جدی گرفته شود. ما منتظر و امیدواریم که چنین شود.