سلام نو _ سرویس گردشگری: قلعه رودخان یکی از بزرگ ترین قلعه های آجری ایران است که برای مدتی میزبان میرزاکوچک خان جنگلی بوده است. در نظر داشته باشید برای رسیدن به قلعه مورد نظر باید از وسط جنگلی بی نظیر و رودخانه پیاده روی کنید. این منطقه به قدر دارای حال و هوای روح نوازی است که هر گردشگری را برای سفر به این نقطه ترغیب می‌کند.
تاریخچه قلعه رودخان
درگذشته گیلان به دو بخش بی یه پس (گیلان غربی) و بی یه پیش تقسیم می‌شد و فومن به عنوان مرکز گیلان غربی شناخته می‌شد. با توجه به موقعیت استراتژیک فومن، قلعه رودخان به عنوان دژی مستحکم با میلیون‌ها سنگ در ابعاد مختلف، آجر و چوب، برای حفاظت از منطقه ساخته شد. البته با توجه به سن و سالی که قلعه رودخان دارد، در گذر زمان کاربری‌های مختلفی تجربه کرده است؛ گاهی پایگاه نظامی بود و گاهی هم مقری برای استقرار حکومت.
شروع قصه قلعه رودخان کمی در هاله ابهام است؛ در متون تاریخی، اطلاعات دقیقی از زمان ساخت آن وجود ندارد اما به طورکلی شواهد نشان می‌دهد که زمان ساخت این قلعه به دوران ساسانیان، همزمان با حمله اعراب به ایران برمی‌گردد. از زمان ساخت قلعه که بگذریم، جالب است بدانید که قلعه رودخان تا سال ۱۲۴۵ هجری قمری (۱۸۳۰ میلادی) هنوز کشف نشده بود!
قلعه رودخان، آن هم با این عظمت! اولین بار، یک محقق و باستان شناس لهستانی به نام الکساندر بورجکوخودزکو در یادداشت‌های خود درباره ایران به این قلعه اشاره کرد و اولین قدم را در معرفی این بنای تاریخی را برداشت.
با توجه به قدمتی که این بنای تاریخی دارد، چیزی که در طول این همه سال به چشم دیده، مرمت و بازسازی با ماجراجویی‌های بی‌شمار است. تجدید ساخت و مرمت قلعه رودخان در دوره سلجوقیان، به عنوان پایگاه مبارزات اسماعیلیون الموت انجام شد.
امیرحسام الدین دباج فرمانروای بیه پس گیلان بود که به عنوان اولین مخالفین حکومت صفویه، از حاکم دوران سرپیچی کرد.
امیرحسام که مدتی هم قلعه نام او را به دوش می‌کشید در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری مشغول مرمت و بازسازی قلعه رودخان شد. او بعد از مرمت قلعه، آن را به مقری برای مبارزات خود تبدیل کرد، اما علی‌رغم موفقیت‌های کوچک و بزرگ خود، در نهایت دستگیر و در تبریز اعدام شد.
این اولین و آخرین دعوایی نبوده که قلعه رودخان درگیرش شده؛ هدایت خان، حاکم فومن هم در سال ۱۱۷۵ هجری قمری این بنا را برای مبارزه با کریم خان زند تعمیر کرد و قطعا چندین و چند ماجرای دیگر هم هست که ما از آن‌ها بی خبر هستیم.
الان هر آن‌چه که از قلعه رودخان باقی مانده، اهمیت تاریخی دارد و برای همین هم برای محلی‌ها و گردشگران، بخشی از جاهای دیدنی گیلان است. یک قسمت از این بقایا در قالب پارک جنگلی سنگچین و شن ریزی شده است.
معماری قلعه رودخان
یکی از دلایلی که این قلعه از نظر نظامی دارای اهمیت بوده و مورد توجه قرار می‌گرفته مصالح به کار رفته در ساختمان‌ها و نوع معماری آن است.
قلعه رودخان وسعتی برابر با ۲٫۶ هکتار دارد. این قلعه روی دو قله ساخته شده است و ارتفاع آن بین ۶۷۰ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا است. برج و باروهای آن طولی برابر با ۱۵۰۰ متر و ارتفاع ۱۵ متر دارند. آجر، سنگ، چوب، ملات، ساروج و آهک از جمله مصالحی هستند که در ساخت این بنا به کار رفته‌اند. استفاده از مصالح مستحکم در کنار موقعیت جغرافیایی خاص قلعه و همچنین نوع معماری، قلعه رودخان را به دژی نفوذناپذیر برای ارتش دشمن تبدیل کرده بود.
در بخش شرقی عمدتا فعالیت‌های نظامی انجام می‌شد. بخش شرقی قلعه از ساختمان‌های مختلفی مثل زندان، در اضطراری، برج‌ها و واحدهای مسکونی تشکیل شده است.
قورخانه در این بخش از قلعه قرار دارد. این بخش محل زندگی و تمرین‌های نظامی سربازان بود. در بخش میانی قلعه هم دروازه اصلی قرار گرفته است.شاه نشین در این بخش از قلعه قرار گرفته است که معماری خاص آن به فرمانروا کمک می‌کرد در عین نفوذناپذیری، تمام قلعه را زیر نظر داشته باشد. دیوارها و برج‌های دژ دارای شیارهای شیب داری هستند که برای ریختن مواد مذاب روی سر دشمنان و تیراندازی از آن‌ها استفاده می‌شد.
قلعه رودخان چند پله دارد؟
این دژ استوار در ارتفاع بالایی قرار گرفته است و برای رسیدن به آن باید از پله‌های زیادی عبور کنید. اما تازه وقتی به بالای آن می‌رسید می‌فهمید بالا رفتن از آن همه پله ارزشش را داشته است. اکثر مواقع این دژ در مه زیبایی فرو رفته است و وقتی از بالا به زیر پای خود نگاه می‌کنید چیزی جز زیبایی به چشمتان نمی‌آید. همچنین عبور رودخانه و وجود دستفروش‌های محلی در مسیر رسیدن به قلعه باعث شده است که بازدید از آن بسیار جذاب باشد.
به قلعه رودخان قلعه هزارپله هم گفته می‌شود. دلیل این نامگذاری وجود پله‌های فراوان برای دسترسی به آن بوده است. در گذشته این قلعه حدود ۹۳۰ پله داشته است. البته اکنون برای رسیدن به این قلعه پله‌های جدیدی ساخته شده است که در حدود ۱۶۲۰ تا هستند. ساخت این پله‌ها از سال ۱۳۷۸ آغاز شد و در سال ۱۳۸۸ به بهره برداری رسید.
منبع: لیدوماتریپ
نظرات